Beerseba
ciudá d'Israel From Wikipedia, the free encyclopedia
Beerseba (hebréu: בְּאֵר שֶׁבַע, Be'er Sheva, "Siete Pozos"; en griegu: Βηρσαβεε; en llatín: Bersabee; árabe: بئر السبع, 
Bi'r as-Sab' (?·i); turcu: Birüssebi) ye una ciudá del sur d'Israel, allugada a 108 quilómetros al sur de Tel Aviv. Ye una de les ciudaes más antigües del país, esistente yá na dómina bíblica; anguaño ye la mayor población israelina nel desiertu del Néguev y capital del Distritu Meridional. Cerca atópase Tell Beerseba, unu de los trés tells consideraos en 2005 como Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco como parte de la denominación «Tells bíblicos - Megido, Jasor y Beerseba».[1]
 Beerseba | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  Israel | ||
| Distritu | distritu Meridional | ||
Subdistrito (es)  | Sub-distrito de Beersheva (es) | ||
| Tipu d'entidá | ciudá | ||
| Alcalde | Ruvik Danilovich (Partíu Llaborista Israelín) | ||
| Nome oficial | באר שבע (he) | ||
| Nome llocal | באר שבע (he) | ||
| Códigu postal |
84*** | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 31°15′32″N 34°47′52″E | ||
  Beerseba Beerseba (Israel) | |||
| Superficie | 117.5 km² | ||
| Altitú | 260 m | ||
| Demografía | |||
| Población | 209 000 hab. (31 avientu 2018) | ||
| Porcentaxe |
100% de Sub-distrito de Beersheva (es) | ||
| Densidá | 1778,72 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Fundación | 1900 | ||
| Estaya horaria |
UTC+02:00 UTC+03:00 | ||
| Llocalidaes hermaniaes |
Oni, Cebú (es) , Montreal, Winnipeg, Parramatta (es) , Adís Abeba, Seattle, Adana, Cluj-Napoca, La Plata, Rosenheim, Wuppertal, Lyon, Nix, Huai'an y Bouaké
| ||
| beer-sheva.muni.il | |||
 | |||
La zona onde s'alluga la ciudá carauterizar pola presencia de montes baxos de piedra arenisca y llanures onde abonden quebraes y uadis nos que los ábanos ivernizos frecuentemente provoquen llenes.
Prehistoria y yera bíblica
La ciudá remontar a los tiempos del patriarca Abraham, teniendo los sos entamos nun sitiu arqueolóxicu llamáu Tell Beerseba (Llomba de Beerseba), a dellos quilómetros al nordeste de la moderna Beerseba. Tien evidencies de tar pobláu dende'l sieglu IV e.C. Foi destruyida y reconstruyida munches vegaes na so hestoria.
Etimoloxía y narrativa bíblica
Bíblicamente, el llugar d'asentamientu de la ciudá ye mentáu en dos de los trés histories del llibru de Xénesis como un allugamientu onde se robló un pactu de non agresión ente los filistéos, representaos pol so rei llamáu Abimelec, y los israelites. La Biblia describe'l pactu realizáu en dos momentos separaos polos israelites, una vegada representaos por Abraham y na otra pol so fíu Isaac. Beerseba ye tamién mentada nel llibru de Josué (versículu 19:2). Beerseba yera la ciudá más meridional d'Israel nos tiempos bíblicos, utilizándose la espresión "de Dan a Beerseba”, pa describir tol reinu.
Ente los dos histories de Abimelec, esisten series diferencies etimolóxiques sobre l'orixe del nome de Beerseba:
- en memoria del pactu de Abraham y Abimelech (llugar del pactu)
- en memoria del llugar de los siete escavaciones realizaes por Isaac (llugar de los siete escavaciones), de les cualos 3 o 4 fueron identificaes.
- en memoria del pactu ente Isaac y Abimelech (llugar del pactu)
- en memoria de los siete oveyes que fueron testigos del pactu ente Abraham y Abimelech (llugar de los siete).
Periodu históricu
La ciudá de Beerseba foi destruyida pol rei Senaquerib d'Asiria mientres la so campaña contra Xudea nel añu 701 e.C. Mientres el sieglu VII e.C. esistió un pequeñu asentamientu nel llugar, de probe y esvalixada construcción. Concluyó cuando los babilonios conquistaron el reinu de Xudea en 587 e.C.
Los postreros pobladores de Tell Beerseba fueron los bizantinos, que la abandonaron nel sieglu VII. Los turcos otomanos que controlaron Palestina dende'l sieglu XVI solamente emprestaron interés a Beerseba dende finales del sieglu XIX. A empiezos de dichu sieglu, la ciudá foi d'interés de los europeos y de los beduinos que vivíen cerca.
Los otomanos construyeron una estación policial na ciudá a finales del sieglu XIX pa protexer a la población beduina. Ello anició l'establecimientu de pequeños asentamientos, al este de la ciudá, de grupos de beduinos que deseyaben abandonar la so vida nómada y dalgunos árabes de Hebrón, Gaza y otres ciudaes menos importantes. Los otomanos planiaron y construyeron una ciudá con cais rectes y edificios pequeños, fechos con materiales locales (munches de diches construcciones atópense anguaño ensin arreglu y non en bien bon estáu). Los otomanos tamién construyeron la estación de tren y una vía ferrial hasta les llocalidaes d'Ascalón y Gaza.
Mandatu británicu
Beer Sheba desempeñó un importante papel nel Sinaí y na Campaña Británica en Palestina mientres la Primer Guerra Mundial. El 31 d'ochobre de 1917, Beersheba foi exa central de la Campaña Británica en Palestina. Alredor de 1000 soldaos de la 4ª Brigada de Caballería Llixera australiana, sol xeneral de brigada William Grant, con namái caballos y bayonetes, cargaron contra les trincheres turques, invadiendo y prindando los pozos de Beerseba, na batalla que se conoz como la batalla de Beerseba. La causa que motivó la llamada última carga de caballería de la hestoria, foi la falta de suministru d'agua y les pésimes condiciones sanitaries a les que taben sometíes les tropes en plenu ermu, teniendo sobremanera en cuenta que los únicos pozos d'agua atopábense detrás de la trincheres turques, guarecíes tres dos tales pieces d'artillería Krupp de 105 mm d'orixe alemán. La carga duró menos d'una hora costando al exércitu espedicionariu australianu una considerable cantidá de baxes, provocaes sobremanera pola artillería turca. Les baxes de la batalla atópense soterraes sobre'l cantu de la Ciudá Vieya nel campusantu de la Mancomunidá Británica, que contién tamién les tumbes de los soldaos británicos y australianos cayíos mientres la campaña. Na última fila de la derecha ta la tumba del capitán Seymour Van den Berg, de la Middlesex Hussars, un británicu xudíu que foi muertu cinco díes antes de la captura de Beer Sheba.
En 1928, al empiezu de la tensión ente xudíos y árabes sobre la Tierra d'Israel, produciéronse disturbios en gran escala que dexaron como saldo 133 xudíos muertos y otros 339 mancaos. Según el censu británicu de 1922, Beerseba tenía una población de 2.356 habitantes, productu de la suma de 2.012 musulmanes, 235 cristianos, 98 xudíos y 11 drusos.[2] Nel censu de 1931, la población de la ciudá xubiera hasta los 2.959 habitantes, lo qu'incluyía 2.791 musulmanes, 152 cristianos, 11 xudíos y 5 bahaíes.[3] Munchos xudíos de Beer Sheba tuvieron qu'abandonar los sos llares, anque dalgunos darréu tornaron. Col ataque árabe sobre una autobús xudíu en 1936, empezó la esguilada d'ataques árabes hasta llegar a la rebelión de 1939; la comunidá xudía que restaba en Beer Sheba tuvo qu'escapar y nun tornó hasta dempués de les batalles contra l'exércitu exipciu n'ochobre de 1948.
Mientres el periodu del Mandatu Británicu de Palestina, Beerseba convertir nun pequeñu centru alministrativu, con policía llocal y corte xudicial, onde la mayoría de los trabayadores pa los británicos yeren vecinos de la ciudá. Acordies col plan de Partición de Palestina realizáu pola ONX en 1947, Beerseba foi destinada a ser parte de la entidá árabe, tres una rectificación d'última hora.
Israel independiente
El 21 d'ochobre de 1948, como parte de la Operación Yoav na guerra d'independencia d'Israel, l'exércitu israelín ocupó Beerseba al exércitu exipciu.
Hasta'l 2004 nun hubo ataques de resistencia palestina na ciudá. El 31 d'agostu de dichu añu, 16 persones morrieron en dos ataques suicides con bombes na estación central d'autobuses de la ciudá. El grupu de resistencia a la ocupación israelina Hamás fíxose responsable de dichos ataques. El 28 d'agostu del 2005 la estación central de buses sufrió otru ataque suicida con bombes, que causó series firíes a dos guardias de seguridá. El 18 d'ochobre de 2015 producióse otru ataque per parte de dos palestinos que terminó cola resultancia de dos finaos (unu de los palestinos y un mozu eritréu tirotiáu en siendo confundíu con palestín) y once mancaos, toos ellos israelinos.
La ciudá cunta con industries químiques, d'aviación, d'alta teunoloxía y de medicina. Coles mesmes cabo destacar que dende equí s'esporta potasiu, bromu y productos químicos agrícoles ya industriales.
Beerseba espandióse considerablemente dempués de la fundación del estáu d'Israel en 1948. La ciudá ta habitada mayoritariamente por xudíos qu'emigraron a Israel dende países árabes y dende l'antigua Xunión Soviética. Beerseba ta arrodiada per numberoses ciudaes satélite: Omer, Lehavim y Meitar son ciudaes totalmente xudíes, ente que ente les poblaciones beduines destaquen Rahat, Tel-Sheva y Laqiya.
Anguaño la ciudá atópase estremada nun númberu pequeñu de vecinderos, que son conocíos mayormente por númberos. Los Shekhunot (Vecinderos n'Hebréu) de la ciudá son: Alef (1), Bet (2), Gimmel (3), Dalet (4), Hey (5), Vav (6), Tet (9), Yud-Alef (11), Ramot, Nieve Noy, Nieve Ze'ev, Darom, la Ciudá Vieya, Nahal Beka y Nahal Ashan. Por razones desconocíes nun esisten los vecinderos Zayin (7), Het (8) y Yod (10).
Na parte vieya alcuéntrense notables edificios del tiempu del Imperiu otomanu, siendo reparaos dalgunos d'ellos pola municipalidá. Delles organizaciones privaes son dueñes de dichos edificios y caltener, pero la mayoría tán en ruines. Al norte del barriu de Dalet y partes del Gimmel tienen mala reputación pola presencia de suxetos drogadictos, pero diches partes de los vecinderos fueron cerraes o s'atopen mayormente controlaes pola autoridá.
Na ciudá tamién podemos atopar industries basaes nes materies primes provenientes del desiertu del Neguev, siendo'l centru comercial de los beduinos. El so mercáu selmanal ye unu de los llugares más pintorescos del país. Amás, Beerseba ye'l puntu de partida de dalgunos de los más escitantes paseos que'l visitante puede efectuar nel país: Masada, Sodoma, el mar Muertu, Ein Gedi y los restos d'Avdat y Shivta.
La ciudá amás acueye la Universidá Ben-Gurión del Néguev, l'hospital Soroka y l'Israel Sinfonietta de Beerseba.
 Parámetros climáticos permediu de Beersheba  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura máxima absoluta (°C) | 31.5 | 35.2 | 38.4 | 43.8 | 44.8 | 46.0 | 42.0 | 43.8 | 43.8 | 41.7 | 38.3 | 32.5 | 46.0 |
| Temperatura máxima media (°C) | 17.7 | 18.7 | 22.0 | 26.5 | 30.5 | 33.1 | 34.7 | 34.7 | 32.9 | 29.7 | 25.0 | 20.0 | 27.1 |
| Temperatura media (°C) | 12.4 | 13.2 | 15.9 | 19.7 | 23.2 | 26.1 | 28.0 | 28.1 | 26.2 | 23.2 | 18.6 | 14.4 | 20.8 |
| Temperatura mínima media (°C) | 7.1 | 7.7 | 9.8 | 12.8 | 16.0 | 19.0 | 21.3 | 21.5 | 19.6 | 16.7 | 12.2 | 8.8 | 14.4 |
| Temperatura mínima absoluta (°C) | -2.0 | -4.0 | -1.0 | 1.5 | 4.5 | 8.0 | 12.0 | 12.0 | 9.4 | 6.0 | 2.0 | 0.2 | -4.0 |
| Precipitación total (mm) | 48 | 40 | 29 | 9 | 3.6 | 0 | 0 | 0 | 0.5 | 9 | 18 | 38 | 195.1 |
| Díes de precipitaciones (≥ 1 mm) | 9 | 8 | 6 | 2 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0.2 | 2 | 4 | 7 | 39.2 |
| Humedá relativa (%) | 50 | 48 | 44 | 35 | 34 | 36 | 38 | 41 | 43 | 42 | 42 | 48 | 41.8 |
| Fonte nº1: Israel Meteorological Service[4][5][6][7] | |||||||||||||
| Fonte nº2: Israel Meteorological Service[8] | |||||||||||||
El Pozu de Abraham, allugáu nel camín a Hebrón, que se creee que foi escaváu por Abraham cuando fixo'l so pactu con Abimelej.
El Muséu ya Institutu Biolóxicu, allugáu en Beit Iatziv, sobre la cai Haatzmaut, dedicáu principalmente al estudiu de la vida animal y vexetal en condiciones desérticas.
El Campusantu de Guerra Británicu allugáu na cai Haatzmaut, que sirve como alcordanza de los soldaos que cayeron pela ciudá de Beerseba, la primer ciudá prindada polos británicos a los turcos na Primer Guerra Mundial.
El Muséu Municipal, allugáu dientro del edificiu que yera una mezquita. El so ampliu rangu d'exhibiciones ilustra gráficamente la hestoria de Beerseba y la rexón circundante dende'l periodu calcolítico hasta'l presente. El so minarete brinda una formosa vista de la ciudá y la so contorna.
D'alcuerdu a la Oficina Central Israelina d'Estadístiques (CBS), nel 2003 Beerseba tenía una población de 184 500 habitantes, lo que la convierte na quinta ciudá más poblada del país (La población actual ye calculada en 200 000 habitantes). Nel 2001, la composición étnica de la ciudá yera 98.9% xudíos y otros non-árabes, principalmente beduinos, con una población insignificante d'árabes. Según la CBS, en 2001 había en Beerseba aproximao 86.500 homes y 91.400 muyeres.
La población de la ciudá ta partida por edaes de la siguiente manera:
- 19 años o menos: 31.8%
- 20 a 29 años: 17.4%
- 30 a 44 años: 19.6%
- 45 a 59 años: 15.8%
- 60 a 64 años: 4.0%
- 65 a más años: 11.4%
En 2001 la población total creció un 2.9%. Cabo resaltar que muncha xente llega a Beerseba a vivir por curtios periodos, por casu pa estudiar na Universidá o pa sirvir nes bases armaes asitiaes cerca de la ciudá.
D'alcuerdu a la información proporcionada pola CBS, esisten na ciudá 81 escueles y 33 623 estudiantes. Coles mesmes esisten 60 escueles elementales y 17,211 estudiantes nelles, según 39 institutos con 16 412 estudiantes. Tamién esisten un bon númberu d'instituciones educatives quitaes, cuantimás Yeshivot o seminarios pa estudios relixosos. Beerseba tamién ye'l centru de la Universidá Ben-Gurión del Néguev y de dellos colexos locales como'l Colexu Educativu Kaye Academic, l'Academia d'Inxeniería Negev Academic, la Escuela d'Inxeniería Práutica de Beerseba, ente otres.
El deporte más popular en Beerseba ye'l fútbol, lideráu pol club Hapoel Beerseba, fundáu en 1949. Na historia del club hai tres campeonatos nacionales de lliga (1975 , 1976 y 2016), una Copa Nacional (1997) y dos Copes Toto (1989 y 1996). L'Estadiu de la ciudá, llamáu Estadiu de Wassermill tien capacidá pa 14.000 espectadores.
El deporte que más prestos -y dio a la ciudá ye l'axedrez. El club de dichu deporte que representa a la ciudá ganó campeonatos nacionales y representó a Israel en munchos campeonatos europeos, venciendo nel campeonatu mundial por equipos realizáu nel 2005. El club d'axedrez foi fundáu en 1973 por Eliyahu Levant, quien entá ye'l impulsor detrás del ésitu del club. Beerseba tien un gran porcentaxe per cápita de Grandes Maestros - ocho - más que n'otres ciudaes nel mundu enteru, la mayoría d'ellos inmigrantes de l'antigua Xunión Soviética; la ciudá, de 193.000 habitantes, tien un Gran Maestru n'axedrez por cada 22.875 residentes.
Beerseba tamién ye la casa de los Camels-ASA Beer-Sheva, un equipu de rugbi, ganador de títulos nacionales tantu en mayores como en xuveniles (incluyíu'l recién Campeonatu Nacional de la Lliga de Mayores na temporada 2004-2005). Otros deportes practicaos na ciudá son la llucha llibre y el tenis. Beerseba tien unu de los 14 centros israelinos de tenis, que foi inauguráu en 1991.
- Indra Oshir, DJ Psy Trance.
- Amit Duvdevani y Erez Aizen, formen parte del dueto Infected Mushroom.
- Yossi Benayoun, futbolista.
- Yehudit Ravitz, cantante.
- Eviatar Banai, cantante.
- Xiblen Shalom, ex-ministru d'estáu.
- Roni Dalumi, cantante.
- Vince Offer, comediante
- David Tuviahu (1950-1961)
- Zeev Zrizi (1961-1963)
- Eliyahu Navi
- Moshe Zilberman
- Itzhak Rager
- David Bunfeld
- Yaacov Terner (1998 - 2008)
- Rubik Danielovich (2008- en funciones)
 | Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
