From Wikipedia, the free encyclopedia
Nes relixones abrahámiques, Gabriel (n'hebréu גַּבְרִיאֵל, que significa "fortaleza de Dios",[1] en griegu Γαβριήλ, Gabriēl, n'árabe جبريل, Jibrīl o جبرائيل Jibrāʾīl) ye un arcánxel que, de normal, fai de mensaxeru unviáu por Dios a determinaes persones.
| Arcánxel Gabriel | ||
|---|---|---|
| Personaxe de Paradise Lost | ||
 | ||
| Información | ||
| Sexu | ensin valor y masculín | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
Gabriel ye mentáu nel Antiguu y el Nuevu Testamentu de la Biblia. Nel Antiguu Testamentu, apaézse-y al profeta Daniel.[2][3] Nel Evanxeliu de Lucas, Gabriel apaézse-y a Zacarías y a María p'anuncia-yos les nacencies de Xuan el Bautista y de Xesús, respeutivamente.[4]
Nel Llibru de Daniel, llámase-y "l'home Gabriel", ente que nel Evanxeliu de Lucas, a Gabriel definir como un "ánxel del Señor".[5] Gabriel nun ye llamáu arcánxel na Biblia, pero ye llamáu asina nes obres del periodu intertestamentario, como'l Llibru de Enoc. Nes ilesies Católicu Romana,[6] Anglicana y Ortodoxa a Gabriel dáse-y el tratamientu d'arcánxel y de santu, xunto con Miguel y Rafael.[7]
Nel islam, Gabriel ta consideráu un arcánxel qu'unvió Dios a mandar revelaciones a dellos profetes, incluyíu Mahoma.[8] El capítulu 96 del Corán, al-Alaq, ta consideráu polos musulmanes como'l primer episodiu (surah) reveláu por Gabriel a Mahoma.
Gabriel ye interpretáu polos rabinos como un "home vistíu de llinu" nel Llibru de Daniel y nel Llibru de Ezequiel. La función de Gabriel nel Llibru de Daniel ye la d'interpretar una visión d'esi profeta. Este ye un rol que caltuvo na lliteratura posterior. Nel Llibru de Ezequiel, presentar a Gabriel como un ánxel que ye unviáu pa destruyir Xerusalén. Acordies cola Enciclopedia xudía, Gabriel adquier la forma d'un home y siéntase a la izquierda de Dios.[9] Shimon ben Lakish (Siria Palestina, sieglu III) concluyó que los nomes de los ánxeles Miguel, Rafael y Gabriel provienen del exiliu babilónicu (Xen. Rab. 48:9).[10]
Na Cábala, Gabriel ye identificáu col sefirot de Yesod. Gabriel tien tamién un papel importante como unu de los arcánxeles de Dios na lliteratura de la Cábala. Ende, Gabriel ye retratáu como daquién qu'obra acordies con Miguel na corte de Dios. A Gabriel nun se-y reza porque solamente Dios puede responder a les oraciones y Él ye quien unvia a Gabriel como'l so axente.[9]
Acordies cola mitoloxía xudía, nel Xardín del Edén hai un árbol de la vida o un "árbol de les almes"[11] que floria y produz nueves almes, que cayen nel Guf, el "Ayalga d'Almes". Gabriel busca nesa ayalga y saca la primer alma que-y vien a la mano. Entós Lailah, l'Ánxel de la Concepción, vixila l'embrión hasta la so nacencia.[12]
Nel periodu intertestamentario (en redol al 200 e.C. al 50 d.C.) producióse muncha lliteratura, sobremanera del xéneru apocalíptico. Los nomes y los escalafones d'ánxeles y demonios yeren bien sopelexaos, y cada unu tenía un deber particular y un estatus ante Dios.
Nel Llibru de Enoc 9:1-3, Gabriel, xunto con Miguel, Uriel y Sariel, "vieron muncha sangre esparnao sobre la tierra" (9:1) y oyeron a les almes de los homes llorar, "llevando nuesa causa ante'l Peraltu" (9:3). En Enoc 10:1 vien la respuesta del "Peraltu, el Sagráu, el Grande", que unvia a cuatro axentes, ente los que ta Gabriel.
Y el Señor díxo-y a Gabriel: "Procedéi contra los bastardos y los feltronos, y en contra de los fíos de fornicación; y destruyíi [a los fíos de la fornicación y a] los fíos de los Vixilantes d'ente los homes [y a la causa qu'escuerran]: unviáilos los unos contra los otros por que puedan destruyise mutuamente na batalla, porque nun se van enllargar los sos díes"Enoc, 10:9
Gabriel ye'l quintu de los cinco ánxeles que vixilen: "Gabriel, unu de los ánxeles sagraos, ta sobre'l Paraísu, sobre les culiebres y sobre los querubinos." (Enoc, 20:7) Enoc preguntó quién yeren los cuatro figures qu'había vistu Dios contestó-y:
"El primeru ye Miguel, el misericordiosu y gran sufridor: y el segundu, que ta percima de toles enfermedaes y de toles firíes de los fíos de los homes, ye Rafael: y el terceru, que ta percima de tolos poderes, ye Gabriel: y el cuartu, que ta sobre l'arrepentimientu y l'esperanza de los qu'herieden la vida eterna, ye Phanuel" Y esos son los cuatro ánxeles del Señor de los Espíritus y los cuatro voces que yo oyí nestos díes.Enoc, 40:9
Gabriel, "daquién qu'aparenta ser un home" interpreta les visiones de Daniel.[13] Daniel "asustóse y cayó postráu".[14] Gabriel fála-y a Daniel ente qu'él ta fondamente dormíu. Daniel ta cansáu y enfermu unos díes dempués de tar con Gabriel.[15] Nel capítulu 9, versículos 20-21, Gabriel apaézse-y de nuevu a Daniel ente que ta orando , dándo-y una esplicación fonda y una respuesta a la so oración.[16]
Un ánxel apaecióse-y a Zacarías mientres taba nel templu p'anuncia-y que la so esposa Isabel, que yera manera, diba tener un fíu. El fíu que nació foi Xuan el Bautista. Zacarías yera un sacerdote "del grupu de Abías" y que la so esposa yera "descendiente de Aarón".[17]
Una vegada que, colos del so grupu, oficiaba ante Dios, según el ritual sacerdotal, tocó-y entrar nel santuariu pa ufiertar inciensu. Mientres tol pueblu taba fuera orando mientres la ufrienda del inciensu, apaecióse-y un ánxel del Señor, de pies a la derecha del altar del inciensu. Al velo, Zacarías asustóse y quedó asoráu. L'ánxel díxo-y:
-Non temes Zacarías, que'l to pidimientu foi escuchada, y la to muyer Isabel te va dar un fíu, a quien vas llamar Juan. Te va enllenar de gozu y allegría y munchos allegraránse de la so nacencia. Va Ser grande a los güeyos del Señor; nun va beber vinu nin llicor. Va Tar llenu d'Espíritu Santu dende'l banduyu maternu y va convertir a munchos israelites al Señor el so Dios. Va Dir per delantre, col espíritu y el poder de Elías, pa reconciliar a los rebeldes cola sabiduría de los honraos; asina va preparar pal Señor un pueblu bien dispuestu.
-Yo soi Gabriel, que sirvo a Dios na so presencia: unvióme a falate, a date esta Bona Noticia. Pero mira, vas quedar mudu y ensin poder falar hasta qu'eso se cumpla, por non creer les mios pallabres que se van cumplir al so debíu tiempu.
Zacarías respondió al ánxel:
-¿Qué garantía me das d'eso? porque yo soi vieyu y la mio muyer d'edá avanzada.
Retrucó-y l'ánxel:Evanxeliu de Lucas. Capítulu 1.
N'oficiando mientres una selmana[18] tornó a la so casa (en Hebrón)[19][20] cola so muyer, Isabel, que quedó embarazada. Nel sestu mes d'embaranzu d'Isabel, Gabriel apaézse-y a María p'anuncia-y que va ser la madre de Xesús.
El sestu mes unvió Dios al ánxel Gabriel a una ciudá de Galilea llamada Nazaré, a una virxe prometida a un home llamáu José, de la familia de David; la virxe llamábase María. Entró l'ánxel a onde taba ella y díxo-y:
-Allégrate, enllena de gracia, el Señor ta contigo.
L'ánxel dexar y foise.
Al oyelo ella quedó asorada y preguntábase qué clase de saludu yera aquel.
L'ánxel díxo-y:
-Non temes, María, que gocies del favor de Dios. Mira, vas concebir y vas dar a lluz un fíu, a quien vas llamar Xesús. Va Ser grande, va llevar el títulu de Fíu del Peraltu; el Señor Dios dará-y el tronu de David, el so padre, por que reine sobre la Casa de Jacob per siempres y el so reinu nun tenga fin.
María respondió al ánxel:
-¿Cómo va asoceder eso si nun convivo con un home?
L'ánxel respondiólu:
-L'Espíritu Santu va venir sobre ti y el poder del Peraltu te va cubrir cola so solombra; por eso, el consagráu que naza va llevar el títulu de Fíu de Dios. Mira, tamién el to pariente Isabel concibió na so vieyera, y la que se consideraba manera ta yá de seis meses. Pos nada ye imposible pa Dios.
Respondió María:
-Yo soi la sirvienta del Señor, que se cumpla nel mio la to pallabra.Evanxeliu de Lucas. Capítulu 1.
Los únicos ánxeles nomaos nel Nuevu Testamentu, amás de Gabriel, son l'arcánxel Miguel[21] y Rafael.[22][23] Gabriel y Rafael nun son llamaos arcánxeles na Biblia. La Biblia alvierte a los creyentes espresamente que nun sigan a los que dan cultu a los ánxeles.[24][25][26]
El tropu de Gabriel faciendo sonar una trompeta pa indicar el regresu del Señor a la Tierra ye habitual. Sicasí, anque la Biblia menta una soplida de trompeta antes de la resurreición de los muertos, nun s'especifica que Gabriel sía'l trompetista. Hai distintos pasaxes diciendo coses distintes: los ánxeles del Fíu del Home;[27] la voz del Fíu de Dios,[28] la trompeta de Dios;[29] siete ángel faen sonar una serie de trompetes;[30] o a cencielles el soníu d'una trompeta.[31][32]
En tradiciones rellacionaes, nun s'identifica a Gabriel como'l trompetista. Nel xudaísmu, les trompetes son importantes, pero paez que ye Dios el que les fai sonar, o delles vegaes Miguel. Nel zoroastrismu nun hai trompetes nel xuiciu final. Na tradición islámica, el que fai sonar la trompeta ye Israfil, que nun se-y noma nel Corán. Los Padres de la Ilesia cristiana nun menten a Gabriel como'l trompetista.[32]
Les identificaciones más antigües de Gabriel como'l trompetista vienen del añu 1455, nel arte bizantino. Un manuscritu armeniu amuesa una ilustración de Gabriel faciendo sonar la trompeta cuando se produz la resurreición de los muertos de les sos tumbes.[33] Dos sieglos dempués tuvo llugar la primer apaición de Gabriel como'l trompetista na cultura aglosajona, na obra El paraísu perdíu (1667) de John Milton.[32][34]
El cuernu de Gabriel tamién fai la so apaición nel cantar espiritual The Eyes of Texas de 1903.[35] Tamién ye habitual na música espiritual de les persones afroamericanes.
El día de San Gabriel Arcánxel foi puramente celebráu'l día 18 de marzu según amosar munches fontes ente los años 1608 y 1921. Con esceición d'una fonte publicada nel añu 1856,[36] el cual aparenta ser nomáu por esceición nel "Direutoriu, Rexistru y Almanaque Eclesiásticu" (The Catholic Directory, Ecclasiastical Register, and Almanac), pa conmemorase'l día 7 d'abril.[37] La fecha de 18 de marzu apaez en paréntesis, lo que puede indicar que yera quiciabes una esceición temporaria. La fonte más antigua que se topó, foi publicada en 1608 y tien como nome "Flos sanctorum y Historia xeneral de la vida y fechos, de Iesu Christo, Dios y ſeñor nuesu y de tolos sanctos de que reza y haze fiesta la Yglesia Catholica, conforme al Breuiario Romanu...", el mesmu llibru foi actualizáu nel añu 1794.[38] "La Lleenda d'Oru p'acaldía del añu" ye una fonte publicada en 1853, que menta'l día 18 de Marzu como día de San Gabriel Arcánxel de nuevu.[39]
En 1886 el "Record Eclesiásticu Irlandés" (The Irish Ecclesiastical Record) vuelve nomar el 18 de marzu como'l día festivu de San Gabriel Arcánxel.[40] En 1886 el llibru llamáu: "The Bible, the Missal, and the Breviary: Or, Ritualism Self-Illustrated in the Liturgical Books of Rome, Containing the Text of the Entire Roman Missal, Rubrics, and Prefaces" volume 2, tamién pon al 18 de marzu como día de conmemoración del Arcánxel Gabriel.[41] Otra fonte fechada en 1910 el "Manual de Doctrina Cristiana" (Manual of Christian Doctrine) vuelve nomar el 18 de marzu como'l día festivu de San Gabriel Arcánxel.[42]
Conozse siquier una obra d'arte atribuyendo al 18 de marzu como fecha de San Gabriel Arcánxel[43] Años dempués foi incluyíu nel calendariu romanu en 1921 pa la so celebración el 24 de marzu. [ensin referencies] Desconozse si esi foi otru cambéu temporario una y bones nun hai fontes impreses col fechu.
Finalmente en 1969, foi tresferíu al 29 de setiembre por que fuera celebráu xunto al día de san Miguel y de san Rafael.[44] La Ilesia d'Inglaterra tamién adoptó'l 29 de setiembre, conocíu como "Michaelmas".
La Ilesia Ortodoxa y les ilesies orientales que siguen ritu bizantín celebren esta festividá'l 8 de payares (p'aquelles ilesies que siguen el calendariu xulianu el 8 de payares cai'l 21 de payares del modernu calendariu gregorianu, habiendo una diferencia de trece díes). La Ilesia Ortodoxa conmemora a Gabriel tamién el 26 de marzu, que ye'l día de la "Synaxis del arcánxel Gabriel" y celebra el so papel na Anunciación. El 13 de xunetu de tamién ye conocíu como la "Synaxis del arcánxel Gabriel" y celebra toles sos apaiciones y los milagros atribuyíos a san Gabriel a lo llargo de tola historia. La festividá foi establecida per primer vegada nel monte Athos, cuando, nel sieglu IX, mientres el reináu del emperador bizantín Basilio II y del emperador Constantino VII Porfirogéneta, y mientres Nicolás II yera patriarca de Constantinopla, l'arcánxel apaeció nuna celda[45] cerca de Karyés, y escribió col so deu nuna piedra l'himnu marianu theotokos.[46]
La Ilesia etíope celebra la so festividá'l 28 d'avientu y hai un gran númberu de pelegrinos a la ilesia dedicada a san Gabriel en Kulubi esi día.[47]
Gabriel (n'árabe جبريل, Jibrīl o جبرائيل Jibrāʾīl)[48] ye un arcánxel veneráu como l'Ánxel de la Revelación nel islam. La Biblia retrata a Gabriel como un mensaxeru divín unviáu a Daniel,[49][50] María,[51] y Zacarías[52] polo que la tradición islámica sostién que Gabriel foi unviáu a munchos profetes pre-islámicos con revelaciones y mandatos, incluyendo a Adán. Los musulmanes dicen qu'Adán foi consoláu por Gabriel tres el so descensu a la Tierra.[53]
Acordies cola creencia musulmana, Dios reveló'l Corán al profeta islámicu Mahoma al traviés del ánxel Gabriel,[53] y el capítulu 53 del testu describe al ánxel ensin nomalo, nun pasaxe que les comentaristes interpretaron unánimemente como referíu a Gabriel. El pasaxe en cuestión diz:
Esto nun ye sinón una revelación revelada,
enseñada a él por daquién con muncho poder,
y entós reveló a El so siervu lo qu'él reveló
bien fuerte; él púnxose de pies
caltener na parte más alta del horizonte
depués coyer y caltener nun abrazu
a dos nuedos de distancia o más cercaCorán, 53, 4-11
Gabriel tamién ye mentáu munches vegaes nel Corán (2, 97 y 66, 4 por casu). Nel capítulu 2, versículos 92-96, el Corán menta a Gabriel xunto con Miguel, que tamién ye veneráu nel islam. Na tradición musulmana, Gabriel ta consideráu un arcánxel primariu. La Exéxesis narra que Mahoma vio a Gabriel na so total rellumanza anxelical solamente dos veces; la primer vegada foi cuando recibió la so primer revelación.[54]
Los musulmanes tamién rinden cultu a Gabriel por dellos eventos históricos que tuvieron lugar antes de la primer revelación. Los musulmanes creen que Gabriel foi l'ánxel qu'informó a Zacarías de la nacencia de Xuan el Bautista y a María de la nacencia de Xesús,[55] y que Gabriel foi unu de los trés ánxeles qu'informaron per primer vegada a Abraham de la nacencia d'Isaac.[56] Toos estos eventos pueden atopase tamién nel Corán. Gabriel tamién fai una famosa apaición nel Hadith de Gabriel, onde entruga a Mahoma sobre los principios básicos del islam.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
