From Wikipedia, the free encyclopedia
Thomas Paine (29 de xineru de 1737 (xul.), Thetford – 8 de xunu de 1809, Greenwich Village (es) 
) foi un políticu, escritor, filósofu, intelectual radical y revolucionariu d'Estaos Xuníos anque d'orixe inglés. Promotor del lliberalismu y de la democracia. Ye consideráu unu de los Padres fundadores de los Estaos Xuníos.
Thomas Paine | |||
|---|---|---|---|
 | |||
6 setiembre 1792 - 26 ochobre 1795 Distritu: Pas-de-Calais | |||
| Vida | |||
| Nacimientu | Thetford, 29 de xineru de 1737 (xul.)[1] | ||
| Nacionalidá |
Reinu de Gran Bretaña 1776) Estaos Xuníos (1776 - 1787)Reinu de Gran Bretaña (1787 - 1790)  Reinu de Francia (1790 - 1791)Monarquía constitucional francesa (1791 - 1792) Francia (26 agostu 1792 - 1802) Estaos Xuníos (1802 - | ||
| Muerte |
Greenwich Village (es) [2], 8 de xunu de 1809[1] (72 años) | ||
| Sepultura |
New Rochelle (es) | ||
| Familia | |||
| Casáu con |
Mary Lambert (en) Elizabeth Ollive (en) | ||
| Estudios | |||
| Estudios |
Thetford Grammar School (en) | ||
| Llingües falaes |
francés inglés[3] | ||
| Oficiu | filósofu, políticu, escritor, entamador, periodista, prosista, publicista | ||
| Llugares de trabayu | París | ||
| Trabayos destacaos |
El sentido común (es) La edá de la razón Los derechos del hombre (es) | ||
| Miembru de |
Sociedá Filosófica Americana Pennsylvania Abolition Society (es) | ||
| Creencies | |||
| Relixón |
ensin valor deísmu[4] | ||
| IMDb | nm8808994 | ||
 | |||
 | |||
Nacíu en Thetford, nel condáu inglés de Norfolk, Paine emigró a les colonies britániques n'América en 1774 pa participar na revolución americana. Les sos contribuciones principales fueron el tan lleíu ensayu Common Sense (1776), onde abogaba pola independencia de les colonies y The American crisis (1776–1783) una serie d'escritos a favor de la revolución.
En 1789 visitó Francia y ellí vivió mientres casi tola década siguiente. Viose envolubráu fondamente nos primeros años de la Revolución francesa. Escribió Rights of Man (1791), en parte una defensa de la Revolución francesa contra los sos críticossobremanera l'home d'estáu británicu Edmund Burke. En Gran Bretaña, foi xulgáu y declaráu culpable n'ausencia pol crime de libelo sediciosu. A pesar de nun falar francés, foi escoyíu pa la Convención Nacional en 1792. Los girondinos viéronlu como un aliáu polo que los montañeses, cuantimás Robespierre, considerar el so enemigu. N'avientu de 1793, foi arrestáu y encarceláu en París y lliberáu en 1794. Fízose bultable por La edá de la razón (1793–94), llibru qu'aboga pol deísmu, promueve la razón y el librepensamiento, argumenta en contra de la relixón institucionalizada y les doctrines cristianes. Tamién escribió Xusticia Agraria (1795), aldericando los oríxenes de la propiedá ya introduciendo el conceutu de renta mínima garantizada.
D'orixe humilde, fíu d'un Sociedá Relixosa de los Amigos cuáqueru y de una anglicano, recibió una educación bien elemental que se llindaba a saber lleer, escribir y los cuatro operaciones aritmétiques básiques, polo que se formó de manera autodidacta. Aportó a un bien importante revolucionariu norteamericanu, con idees en conflictu permanente coles élites y los grupos reaccionarios del so tiempu; como son la so llucha contra'l sexismu, la esclavitú, el racismu y la monarquía, a la que s'opunxo proponiendo nel so llugar la república. Como otros ilustraos, tamién abominó de la superstición, la relixón entamada (ilesies) y el cleru; siendo un impulsor del llaicismu, la educación popular y la ciencia.
Siempres en llucha con tou tipu d'apuros económicos, trabayó como oficial d'impuestos escorriendo a contrabandistes de llicores y tabacu y consiguió ilustrase mercando llibros. La so suerte camudó al conocer a Benjamín Franklin, quien lo animó a buscar fortuna n'América dándo-y cartes de presentación. Llegó a Filadelfia en 1774 y ellí dirixó la Pennsylvania Magacín or American Museum.
Al xeneralizase'l descontentu de les colonies, Paine fomentó les idees racionales, llamaes por él del "sentíu común", criticando los escesivos impuestos decretaos pol gobiernu de La so Maxestá como inxustos y económicamente erróneos, favorecedores del contrabandu y la corrupción. La prohibición de comerciar con otres naciones, causante de la perda de fortunes materiales, y la falta de representantes continentales nel parllamentu británicu. Sostuvo que la solución a toos esos problemes yera la independencia, postura que sopelexó nel más famosu de los folletos impresos, Common sense, El sentíu común 1776, qu'algamó la tirada de mediu millón d'exemplares.
La doctrina del common sense marca un finxu na hestoria, al nun encontar les decisiones polítiques en doctrines basaes na hestoria, la relixón, la nación, l'honor o en nociones apriorísticas, sinón en criterios responder# por pola esperiencia de los seres humanos y na razón. Common sense allanó el camín a la Declaración d'Independencia de los Estaos Xuníos, ratificada'l 4 de xunetu del mesmu añu.
Cuando les tropes de Washington taben a puntu de desunirse, publicó'l panfletu La crisis americana, que llevantó los ánimos insurxentes y que por orde de George Washington foi lleíu a tolos sos soldaos.
N'acabando con ésitu la guerra, volvió a los sos apuros económicos, pos nunca consintió en pidir derechos d'autor polos sos panfletos. Viaxó a Europa y p'evitar que William Pitt declarara la guerra a Francia sopelexó la idea ente los británicos de que les guerres namái acarretaben más impuestos. En Francia atopar col escritor y teóricu radical William Godwin y un grupu d'amigos sos, a quien frecuentaba.
Depués dedicóse a refutar les idees d'Edmund Burke sobre la Revolución francesa na so obra maestra, Los derechos del home, impresa en dos partes, la primera en 1791 y pola cual foi espulsáu d'Inglaterra. Abellugáu en Francia, Paine foi encarceláu por Robespierre por declarase abiertamente contra'l réxime del Terror.
En prisión empezó a escribir La edá de la razón (1794) un clásicu del librepensamiento con calter anticlerical, onde refugaba la brutalidá y crueldá. Proclamaba contradicciones de la Biblia a imitación de Voltaire. Tres años más tarde publicó'l so panfletu Xusticia agraria.
El so siguidor Bertrand Russell afirmó d'él:
Pa los nuesos tatarabuelos yera una especie de Satán terrenal, un infiel subversivu, rebalbu contra'l so Dios y contra el so rei. Ganóse la hostilidá de tres homes a quien nun se suel rellacionar: Pitt, Robespierre y Washington. D'éstos, los dos primeros trataron de mata-y, mientres el terceru abstúvose curioso de salvar la so vida. Pitt y Washington odiar porque yera demócrata, Robespierre, porque s'opunxo al so réxime del Terror. El so destín foi siempres ser honráu polos pueblos y odiáu polos gobiernos.[5]
Por influencia del xacobinismu y del movimientu de los sans-culottes reivindicó, como otros radicales británicos, non solo la democracia política sinón tamién la democracia social, centrándose especialmente na cuestión de la propiedá de la tierra. Por esta razón foi incluyíu nel grupu de los «socialistes agrarios»,[6] xunto con Thomas Spence y William Ogilvie de Pittensear. Sicasí, Paine amosóse más moderáu qu'estos dos últimos pos nun cuestionó'l derechu de propiedá, anque foi unu de los precursores del llaborismu y del Estáu de bienestar al proponer la redistribución de la renta per mediu d'un impuestu sobre les grandes faciendes y l'implantación d'un sistema públicu de pensiones, ente otres midíes.[7]
Espunxo'l so pensamientu social en Los derechos del home (Rights of Man, 1791-1792) y, sobremanera, en Xusticia Agraria (Agrarian Justice, 1795-1796). Nestes obres defendía que p'algamar la democracia plena había qu'abandonar les miseries» de la civilización, sobremanera n'Europa, y volver a la organización económica de la comunidá primitiva propia del estáu de naturaleza o, cuando nun fuera posible, establecer un impuestu progresivu que llindara los bienes que cada miembru de la sociedá podía tener y que dotara al Estáu de los recursos necesarios por qu'apurriera a los más desfavorecidos los medios que-yos dexaren llevar una vida digna. Paine nun cuestionaba'l derechu de propiedad pero subordinar al prestu de les necesidaes sociales y pallo defendía un Estáu democráticu qu'interviniera na vida económica.[8] Asina, en Xusticia Agraria, escribió lo siguiente sobre la so forma social» d'entender la propiedá:[9]
La propiedá personal ye un efeutu de la sociedá; ye tan imposible qu'un individuu adquiera propiedaes personales ensin ayuda de la sociedá, como lo ye que cree les tierres. Dixebrái a un individuu de la sociedá, dái-y la posesión d'una islla o d'un continente, y nun va poder adquirir propiedaes personales, nun va poder faese ricu.
Atribúyese-y la obra Esclavitú Africana n'América, el primer artículu que proponía la emancipación de los esclavos africanos y l'abolición de la esclavitú. Foi publicáu'l 8 de marzu de 1775 en repostiar al Pennsylvania Journal and Weekly Advertiser (tamién conocíu como The Pennsylvania Magazine and American Museum).[10] Teniendo en cuenta que nun pudo demostrase que Paine fuera l'autor d'esti ensayu publicáu anónimamente, dellos académicos como Eric Foner y Alfred Owen Aldridge nun consideren esti escritu como parte de la so obra. Otra manera, John Nichols considera que la so «fervosa oposición a la esclavitú llevar a ser escluyíu del poder mientres los primeros años de la república.[11]
Sobre la relixón afirma en La Edá de la Razón:
Nun creo nel credo profesáu pola ilesia xudía, pola ilesia romana, pola ilesia griega, pola ilesia turca, pola ilesia protestante, nin por cualesquier otra ilesia que conoza. La mio mente ye la mio ilesia. Toles instituciones eclesiástiques nacionales, yá seyan xudíes, cristianes o turques, paécenme nada menos que invenciones humanes creaes pa espantar y esclavizar a la humanidá, y monopolizar el poder y l'arriquecimientu.
Anque nun esiste nenguna evidencia de que fuera masón, Paine tamién escribió "Un ensayu del Orixe de la Masonería" (1803-1805), sobre la Biblia siendo un mitu alegóricu describiendo astroloxía:
La relixón cristiana ye una parodia de l'adoración del sol, na cual púnxose a un home al que llamaron Cristu nel llugar del sol, y ufiertáron-y l'adoración que orixinalmente ufiertar al sol”.
Describir a sigo mesmu como deísta, diciendo:
¡Qué distintu ye esto a la simple y puru oficiu del deísmu! El verdaderu deísta tien una sola deidá; y la so relixón consiste en contemplar el poder, la sabiduría y la benignidad de la Deidá nes sos obres, y nel so esfuerciu por asonsañalo en toa cuestión moral, científica y mecánica.
y de nuevu, en La Edá de la Razón:
Yo creo nun Dios y non más; y tengo la esperanza de la felicidá dempués d'esta vida. Creo na igualdá del home, y creo que los deberes relixosos consisten en faer xusticia, amar la misericordia y esforciase por faer feliz al nuesu próximu.
Los escritos de Paine tuvieron gran influencia nos revolucionarios estauxunidenses. Los sos llibros supunxeron un resurdimientu del deísmu en Norteamérica y, al llargu plazu, inspiraron tantu a filósofos radicales como a pensadores de la clase obrera. Munchos lliberales, llibertarios, feministes, social-demócrates, anarquista, llibrepensadores y progresistes considerar el so antecedente intelectual. La crítica de Paine a la relixón institucionalizada y la so defensa del pensamientu llibre influyó en munchos llibrepensadores británicos de los sieglos XIX y XX, tales como William Cobbett, George Holyoake, Charles Bradlaugh, Christopher Hitchens, y Bertrand Russell.
En 2002, Paine foi incluyíu na llista de los cien británicos más importantes de tolos tiempos nuna encuesta llevada a cabu pola BBC.[12]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
