La sedición[1] ye un alzamientu colectivo y violento contra l'autoridá, l'orde públicu o la disciplina militar, ensin llegar a la gravedá de la rebelión nin la traición. El términu usar pa referise a conductes que puedan ser envaloraes pola autoridá llegal como motivu d'insurrección en contra del orde establecíu. La sedición entiende cualquier conmoción y xeneralmente preséntase asistida por violencia direuta en contra de la llei. Ye por cuenta de que la sedición ye típicamente considerada como un actu subversivu, la posibilidá de que pueda ser perseguible como un delitu varia d'alcuerdu al códigu llegal de cada país. Onde los mentaos códigos llegales tienen una historia fácil d'esaminar, ye posible atopar distintes significaos pal términu "sedición", que'l so significáu varia en ciertos periodos de la historia.
| Sedición | |
|---|---|
delito político (es)  y incitación (es) | |
 |
La diferencia ente sedición y traición consiste primariamente nun actu final y suxetivo de violación de la paz pública. La sedición nun consiste dafechu n'actos que sofiten la guerra en contra del gobiernu nin pola adhesión a la oposición, brindando a los enemigos ayuda y confort. Tampoco consiste, nin nes democracies más representatives, en protestes pacífiques contra'l gobiernu.
Historia
La sedición, como términu modernu, apaeció na dómina isabelina (1590) pero atopóse-y per vegada primera na Biblia (Esdras 4:19) referida al fechu de "afalar el desafecto escontra l'Estáu o l'autoridá constituyida per mediu de les pallabres o escritos". La "sedición complementa la traición y la llei marcial: mientres la traición controla principalmente a los estamentos privilexaos, oponentes eclesiásticos, cures, xesuites, según comuñeros y, la llei marcial combate los comuñeros y la sedición causa mieu ente los intelectuales".
Nos Estaos Xuníos tiénense exemplos, como la llei de sedición y de los estranxeros. N'Australia, la llei de sedición foi amestada a la llexislación antiterrorista, que aprobóse n'avientu de 2005, actualizando les sos definiciones y amontando les sos sanciones.
En 1981, Oscar López Rivera, un nacionalista de Puertu Ricu y veteranu de la guerra de Vietnam, foi declaráu culpable y condergáu a 70 años de prisión per combalechadura sediciosa y otros delitos. Foi unu de los 16 nacionalistes puertorriqueños a quien se-yos ufiertó un indultu condicional pol presidente de los Estaos Xuníos, Bill Clinton, en 1999, pero él refugó la ufierta. La so hermana, Zenaida López, dixo que'l so hermanu refugó la ufierta por cuenta de que la llibertá condicional ufiertada sería como tar en "prisión fora de la cárcel". López Rivera ye'l presu políticu que más tiempu tuvo encarceláu na historia de Puertu Ricu, los Estaos Xuníos y nel mundu". Tuvo encarceláu mientres 32 años.
Nel estáu de Nuevu Méxicu (Estaos Xuníos d'América) una muyer foi investigada en setiembre de 2005 por sedición dempués d'escribir una carta a un editor local d'un periódicu criticando'l gobiernu. L'incidente foi investigáu pol Sindicatu pa les Llibertaes Civiles n'América ACLU, y depués de sofitar la defensa del casu, la imputada foi exonerada de los cargos.
En Colombia, onde la guerra subversiva duró más de 40 años, el delitu de sedición defínese como la obstrucción temporal al réxime constitucional o llegal vixente por aciu l'emplegu de les armes. Teniendo llugar dichos actos mientres un combate, siempres que nun constituya ferocidá, barbarie o terrorismu, la pena pue ser escluyida.
España
El Códigu Penal d'España, nel so Llibru II, Delitos y les sos penes, Títulu XXII, Delitos contra l'orde públicu, establez que:[2]
Son reos de sedición los que, ensin tar entendíos nel delitu de rebelión, álcense pública y tumultuariamente pa torgar, pola fuercia o fora de les víes llegales, l'aplicación de les Lleis o a cualquier autoridá, corporación oficial o funcionariu públicu, el llexítimu exerciciu de les sos funciones o'l cumplimientu de los sos alcuerdos, o de los resolvimientos alministrativos o xudiciales.Artículu 544
1. Los qu'haber inducíu, sosteníu o dirixíu la sedición o apaecieren nella como los sos principales autores, van ser castigaos cola pena de prisión d'ocho a diez años, y cola de diez a quince años, si fueren persones constituyíes n'autoridá. En dambos casos va imponese, amás, la inhabilitación absoluta pol mesmu tiempu.
2. Fora d'estos casos, va imponese la pena de cuatro a ocho años de prisión, y la de inhabilitación especial pa emplegu o cargu públicu por tiempu de cuatro a ocho años.Artículu 545
Referencies
Ver tamién
Bibliografía
Enllaces esternos
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
