Medina Azahara
From Wikipedia, the free encyclopedia
'Medina Azahara, castellanización del nome n'árabe: مدينة الزهراء Madīnat al-Zahrā ('la ciudá brillosa'), ye una ciudá palatina o áulica que mandó edificar Abderramán III (Abd al-Rahman III, al-Nasir) a unos 8 km nes contornes de Córdoba en direición oeste, más concretamente, en Sierra Morena.[1]
| Medina Azahara | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  España |
| Autonomía |  Andalucía |
| Provincia | [[Provincia de Córdoba|{{{2}}} |
| Conceyu | [[Córdoba (España)|{{{2}}} |
| Tipu d'entidá | xacimientu arqueolóxicu |
| Nome llocal |
Madinat Al-Zahra (es) مدينة الزهراء (ar) Conjunto Arqueológico Madinat Al-Zahra (es) |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 37°53′10″N 4°52′04″W |
| Demografía | |
| Más información | |
| Fundación | sieglu X |
| museosdeandalucia.es… | |
 | |
Los principales motivos de la so construcción son de índole políticu-ideolóxica: la dignidá de califa esixe la fundación d'una nueva ciudá, símbolu del so poder, a imitación d'otros califatos orientales y sobremanera, p'amosar la so superioridá sobre los sos grandes enemigos, los fatimíes de Ifriqiya, la zona norte del continente africanu. Amás d'oponentes políticos, lo yeren tamién no relixoso, una y bones los fatimíes, xiinos, yeren enemigos de los omeyes, mayoritariamente de la caña islámica suní.
La cultura popular tamién diz que foi edificada como homenaxe a la muyer favorita del califa: Azahara.[2]
El xacimientu arqueolóxicu de Medina Azahara ta declaráu Bien d'interés cultural na categoría de monumentu dende l'añu 1923.[3]
Asitiada a unos 8 quilómetros al oeste de Córdoba, nes últimes estribaciones de Sierra Morena, na fastera del Yabal al-Arus,frente al valle del Guadalquivir y empobinada de norte a sur, sobre un espolón de la sierra, ente dos barrancadas, que s'enfusa na campu atopa Medina Azahara o Madinat al-Zahra, calificada como'l Versalles de la Edá Media. Foi escoyíu polos estraordinarios valores del paisaxe, dexando desenvolver un programa de construcciones xerarquizaes, de tal manera que la ciudá y l'llanura estendida a los sos pies quedaben física y visualmente apoderaes poles edificaciones del Alcázar. La so implantación nel territoriu xeneró una rede viaria ya infraestructures hidráuliques y de suministru pa la so construcción, caltenida en parte hasta l'actualidá en forma de restos de caminos, canteres, acueductos, almunias y pontes.
Aprovechando perfectamente'l desnivel del terrén, la ciudá palatina de Medina Azahara foi distribuyida en tres terraces; la cortil de la ciudá adopta un trazáu rectangular, frente a la idea llaberíntico y caótico carauterística del urbanismu musulmán. De 1500 m de llau en sentíu esti oeste y unos 750 m de norte a sur, vese tan solo deformado nel llau norte poles necesidaes d'adaptación a la difícil topografía del terrén. La topografía xugó un papel determinante na configuración de la ciudá. El so allugamientu sobre la falda de Sierra Morena dexó diseñar un programa urbanu, nel que l'allugamientu y la rellación física ente les distintes construcciones resultaren espresives del papel de caúna d'elles nel conxuntu del que formen parte: El palaciu allugarse na parte más alta, gradiando les sos edificaciones pela fastera del monte, nuna situación de clara preeminencia sobre'l caserío urbanu y la mezquita aljama, estendíos pola llanura.
Siguiendo la disposición en terraces atopamos que la primera correspuende a la zona residencial del califa, siguíu pela zona oficial (Casa de los Visires, cuerpu de guardia, Salón Ricu, dependencies alministratives, xardinos...) para finalmente allugar a la ciudá propiamente dicha (viviendes, artesanos...) y la Mezquita Aljama, dixebraes de los dos terraces anteriores por otra muralla específica p'aisllar el conxuntu palatín. La investigación, reveló una morfoloxía urbana carauterizada pola esistencia de grandes árees non edificaes, vacíos que se correspuenden con tol frente meridional del Alcázar, garantizando asina'l so aislamientu y el caltenimientu de la so apertura visual sobre'l paisaxe del campu creando un paisaxe idílico. Ello ye que los únicos espacios edificaos nesti nivel inferior son dos amplies franxes estremes: la occidental, con una trama urbana d'ordenación ortogonal, y l'oriental, con un urbanismu menos ríxidu.
El Califatu de Córdoba foi un estáu andalusí proclamáu por Abderramán III, de la dinastía Omeya, nel añu 929 d. C. Con de mayor rellumanza política, social y económicu de la España musulmana, faciendo de la ciudá de Córdoba la más avanzada d'Europa y el plasmu del mundu.
Nel 750 d.c la dinastía de los Omeyes ye derrocada del Califatu de Damascu polos Abasíes. Abd el Rahman ben Humeya (Abderramán I), siendo miembru sobreviviente de los Omeyes, fuxe a Al-Ándalus proclamando l'Emiratu de Córdoba en 756 d.c independiente de la nueva capital Abasí, Bagdag. Abderramán I nun se proclamó califa pero si facer unu de los sos socesores, Abderramán III, dempués d'acabar cola inestabilidá política del emiratu (principalmente la revuelta de Omar ben Hafsún). La creación del califatu significó alzase hasta'l nivel d'Estáu del Califatu de Bagdad con tou lo qu'ello trai, tanto relixosu como políticu, en competencia col califatu abasí.
So los reinaos de Abderramán III (929-961) y el so fíu y socesor al-Hakam II (961-976) consolídase l'estáu cordobés. Ye agora cuando Abderramán III echa en falta un símbolu del so poder relixosu y políticu que represente al califatu como lo ye una ciudá palaciega onde morar al pie de la so corte. Nel añu 936 d.c manda construyir la campanuda Medina Azahara al pie de la capital, Córdoba. Surdida de la nada, la ciudá regia concentra tol poder político del califatu.
Les rellaciones diplomátiques centrarse nos reinos cristianos de la península, con intensos diálogos y dellos enfrentamientos bélicos; el norte d'África, contra los fatimíes que controlaben rutes comerciales clave col África subsaḥariana dende onde llegaba l'oru; y el Mediterraneu onde se caltuvieron rellaciones diplomátiques con Bizancio.
Col reináu de Hisham II (976-1016) el verdaderu protagonismu tenerse el “hayib” o primer ministru Almanzor, xeniu militar na so llucha que caltuvo en xaque a los reinos cristianos del norte llegando a entrar en Llión, Pamplona, Barcelona o Santiago de Compostela onde se llevó les campanes del templu prerrománicu dedicáu a Santiago hasta Córdoba.
Al morrer Almanzor nel 1002 d.c los problemes socesorios desaguaron nuna “fitna” o guerra civil nel añu 1010 d.c hasta qu'en 1031 d.c decide acabase col califatu pasando a ser agora Al-Ándalus un compendiu de distintos pequeños reinos o reinos de Taifas, perdiendo la so hexemonía y dando llugar a un mayor emburrie per parte de los reinos cristianos.
Foi mientres la “fitma” cuando Medina Azahara abandonóse y empezó la so progresiva destrucción con saqueos y finalmente'l so olvidu total. Los almorávides, qu'aprucieron dende'l norte d'África n'Al-Andalus en 1086 y unificaron los reinos taifas sol so poder, desenvolvieron la so propia arquiteutura, pero ye bien pocu lo que sobrevivió, una y bones la siguiente invasión, la de los almohades, impunxo un islamismu ultraortodoxo y destruyó práuticamente tolos edificios almorávides importantes, xunto con Medina Azahara y otres construcciones califales.
Por cuenta de la topografía del suelu, que s'atopa en pindiu, la ciudá construyóse sobre tres terraces superpuestes, que correspondíen a trés partes de la ciudá separaes por murios. La residencia califal apoderaba tola área dende la terraza cimera asitiada al norte. La escampada media allugaba l'alministración y les viviendes de los más importantes funcionarios de la corte. La inferior taba destinada a la xente del pueblu y los soldaos, ellí atopábense la mezquita, los mercaos, los baños y tamién los xardinos públicos.
Alviértese tamién una notable separación ente los espacios públicos y los privaos, entá ufiertando dambos sectores un esquema similar: un espaciu abiertu, porticado, actúa como antefachada monumental d'una puerta d'amenorgaes dimensiones na que s'empecipia una cai o corredor quebráu que va algamando a los distintos salones. Los espacios más esllumantes son los integraos na zona oficial, destinada a l'actividá política y a la receición de personalidaes estranxeres, sobremanera los Salones d'Embaxadores, que son dos: el Salón Occidental y el Salón Oriental, acomuñaos dambos a los sos correspondientes xardinos.
Puerta Norte
La puerta norte abrirse nel centru de la muralla septentrional, ye'l puntu de llegada del denomináu camín de el Nozales, la vía de comunicación cola ciudá de Córdoba na dómina califal.[4] La puerta presenta una disposición acoldada pa facilitar la defensa de la mesma, a lo que s'añade el habitáculo del cuerpu de guardia dende onde se controlaba l'accesu.[4] La puerta norte según el restu de la muralla ta constituyida sillares de piedra bien formaos asitiaos a lluria y carbonizu.[5]
Edificiu basilical superior
La función d'esti edificiu nun ta clara, razón pola cual recibe munchos nomes: casa militar o del exércitu (Dar al-Yund), casa de los visires (Dar al-Wuzara) o, de forma más xenérica, edificiu basilical superior.[6][7] Esti edificiu, asitiáu na parte oriental del alcázar, tien planta basilical constituyida por cinco naves, más una sesta nave perpendicular a les anteriores nel so llau sur.[6][8]
El suelu de la cortil, qu'entá se caltién, yera de lladriyu.[8] Los murios taben pintaos de blancu y el zócalo en almagre, siendo dambos colores utilizaos tamién na decoración de los arcos.[6][8] Les columnes alternen fustes de colores coloráu y gris, tando los de color azul coronaos por capiteles d'aviesperu y los de color coloráu por capiteles compuestos.[6]
Gran Pórticu
_5.JPG)
El Gran Pórticu yera la entrada oriental a la cortil del alcázar, asitiada frente a la plaza d'armes.[9] Orixinalmente taba constituyíu por quince arcos, siendo l'arcu central de ferradura y los otros catorce arcos escarzanos.[9] Darréu foi remocicáu, esaniciándose dellos de los arcos más septentrionales del pórticu.[9][8] El pórticu tenía unes dimensiones averaes de 111,27 metros de llargu, 2,92 metros d'anchu y 9,46 metros d'altu.[8]
Salón Ricu
.jpg)
El denomináu como salón de Abd al-Rahman III, salón oriental o a cencielles salón ricu constitúi la parte más pervalible de tol conxuntu arqueolóxicu, tantu pola so calidá artística, como pola so importancia histórica, siendo consideráu ensin discutiniu dalgunu l'auténticu símbolu y emblema de tol conxuntu califal de Madinat Al-Zahra.
Naide pon en dulda na actualidá qu'esti salón yera la exa central de la cortil palaciega, consideráu por unanimidá ente los especialistes como'l salón de les grandes ceremonies palatinas, fiestes, ceremonies, receición d'embaxadores estranxeros y salón del tronu, por eso, nun tien d'estrañar nos la suntuosidá y riqueza de la so decoración, de la que derivó l'apellativu de salón ricu. Abd al-Rahman III, amante del parabuxel cortesanu, gustaba d'impresionar a los sos visitantes, a los que xeneralmente recibía equí, por eso'l luxu y el virtuosismu del arte califal algamen el so puntu culminante nestes habitaciones.
La construcción del salón duró tan solu trés años, tal que investigadores pudieron pescudar poles inscripciones epigráficas apaecíes nes bases y pilastres del so interior, que nos dan una cronoloxía que va del añu 953 al añu 957. Per otru llau, la brevedá cronolóxica y l'efímera vida de Madinat Al-Zahra asegúrennos sicasí tar ante la presencia d'un conxuntu decorativo y arquitectónico bien unitariu, lo que nos dexa almirar nesti salón, ensin agregos posteriores, l'arte califal omeya del reináu de Abd al-Rahman III en tou la so rellumanza.
El salón ricu nun ye puramente un únicu espaciu diáfano, tal que la so denominación puede llevanos a creer, sinón qu'en realidá se trata d'un conxuntu d'espacios y sales compartimentadas, formando toes elles en xunto la morfoloxía d'un únicu salón estremáu por arcaes. Estructuralmente, la sala tien planta basilical de tres naves llonxitudinales con otra tresversal na so entrada que fai les vegaes de pórticu, con unes midíes esteriores de 38 × 28 metros. Les cabeceres d'estos trés naves llonxitudinales apaecen remataes por arcos ciegos de ferradura, n'unu de los cualos, el central, supónse que taría asitiáu'l tronu dende onde'l califa dirixía'l ceremonial palatín. La exa central del conxuntu ye la nave central llonxitudinal, dixebrada de les restantes naves llaterales por un conxuntu de seis arcaes de ferradura a entrambos llaos, ente que de la tresversal, dixebrarse por tres arco tamién de ferradura. Xunto a estos trés naves centrales y en paralelu, flanqueando dambos llaos, asítiense dos naves esteriores estremaes en trés cámares de desigual tamañu.
Si en daqué destaca'l salón ricu, como yá diximos enantes, ye pola so campanuda decoración. En primer llugar hai que destacar el constante usu del arcu de ferradura califal con policromía bicolor y cola tan carauterística alternación de dovelas n'acoloratáu y en tono carne provenientes de la piedra arenosa orixinal destinada a la construcción, bien asemeyaes a les esistentes na mezquita (actual catedral) de Córdoba. Los arcos tán sosteníos de la mesma por columnes de mármol de primerísima calidá qu'alternen los tonos rosados colos azules claros, produciéndose d'esta miente un interesáu xuegu de colores. Los fustes de les columnes apaecen remataos polos carauterísticos capiteles d'aviesperu.
El restu de la superficie de la paré anubríase íntegramente con finos paneles decorativos tallaos en mármol. La tema escoyida pa los paneles tenía un altu simbolismu cosmolóxicu, daqué bien en concordanza cola cubrición de madera qu'anubría la estancia, onde taben representaes les estrelles nuna clara alusión al firmamentu. El motivu llabráu nos paneles representaba l'árbol de la vida, un motivu esportáu dende'l vieyu oriente. Los tableros yeren executaos de manera simétrica sobre una exa. Per otra parte, el relieve cortáu verticalmente apurría-y a la decoración una calidá gráfica astracta, ente que la decoración interna, cortada tamién de manera dura, taba constituyida por facetes y cogollos de fueyes, según motes de flores, que son motivos bien típicos del arte hispano-omeya.
Mezquita Aljama
La Mezquita Aljama alcuéntrase fora del recintu cercáu, asitiada al este del Xardín Altu.[10][11] Según distintes fontes, la so construcción realizarsse ente los años 941 y 945.[11]
L'edificiu ye de planta rectangular, con unes averaes de 25 metros de llargu y 18 metros d'anchu.[12] El templu, a diferencia de la Mezquita de Córdoba, construyóse bien empobináu escontra La Meca.[11] La so planta estremarse en dos partes principales, la sala d'oración y el patiu d'abluciones. La sala d'oración consta de cinco naves llonxitudinales, dixebraes por arquerías formaes caúna por ocho arcos de ferradura perpendiculares al muriu de la qibla.[11] El patiu d'abluciones alcuéntrase porticado en trés de los sos llaos.[11] El minarete ye de planta cuadrada vista dende l'esterior y de planta octogonal nel so interior, allugándose al pie de la puerta norte del accesu al patiu.[11]
Casa del Banzáu
.jpg)
La casa del Banzáu atoparse al oeste de la casa de Yá'far y al sur del patiu de les pilastres. El nucleu del edificiu ye un patiu central con un banzáu, que da nome al edificiu.[8] Caltiénense dos de les arquerías que daben al patiu, formaes caúna por trés arcos de ferradura que s'atopaben profusamente decoraos con atauriques.[8][13] Caltiénse tamién el bañu de la vivienda, d'unos 80 metros cuadraos.[14] Créese que nesta casa moraba'l califa Alhakén II.[13]
Madinat Al-Zahra nun ye solo arquiteutura, sinón qu'allugó, nos sos momentos de mayor rellumanza una esquisita coleición d'arte mueble en forma de pieces d'amenorgáu formatu. Anguaño, la mayor parte de les pieces tán tremaes por coleición y museos de tol mundu, yá que la so guapura y exotismo convertirse en pieces codiciadísimas per parte de los coleicionistes. Espónense equí, de siguío, dalgunos de los exemplos d'artes decoratives más célebres y representativos de la ciudá califal.
Venada de Madinat al-Zahra
.jpg)
La venada de Medina Azahara ye una pequeña pieza de bronce que foi ellaborada como un pequeñu surtidor d'agua pa decorar una de les numberoses fontes coles que cuntaba la ciudá palatina, siendo considerada, de forma unánime, como la obra maestra de la escultura hispanu – musulmana del periodu omeya. Al respective de la so cronoloxía, suel ser habitual datala per parte de los especialistes ente les últimes décades del sieglu X y los primeros años del sieglu XI, ensin que pueda apurrise entá güei una fecha más precisa. D'esta mesma pieza esisten tres réplica de morfoloxíes bien similares, una nel muséu arqueolóxicu nacional de Madrid, otra nel centru de visitantes de Medina Azahara, y una postrera nel muséu nacional de Qatar que foi mercada por un xeque árabe en puya internacional, pola que llegó a pagar, en 1997, cuatro millones de dólares.
La cerámica zoomorfa de Madinat al-Zahra
Esta interesada pieza, que según investigadores formó parte de la cacía de gala de dalgún de los conxuntos palaciegos de la ciudá de Medina Azahara, foi adquirida pol estáu español en nome de la xunta d'Andalucía n'abril del 2003 tres el desembolsu d'un importe de 220.000 euros a una sala de puyes londinense. Poles sos traces morfolóxicos, los espertos albidraron qu'esta pieza de pequeñes proporciones quiciabes pudiera tratase d'una xirafa. Sobre'l so usu específicu, piénsase que pudiera sirvir pa vertir dalgún tipu de líquidu. La decoración ta realizada a base de vidráu blancu, según pequeños estaces de verde y manganesu. Al respective de la so cronoloxía, dicir que ye datada, por casi tolos espertos, nos años centrales del sieglu X.
L'Aguamanil del Louvre
Tratarse d'una pieza zoomorfa que tuvo de salir d'España tres el saquéu francés mientres la guerra de la independencia, atopándose anguaño nes vitrines del muséu parisín del Louvre, onde ye una de les estrelles de les sales d'antigüedaes islámiques. Tratarse d'un aguamanil nel que s'estrema ensin nengún tipu de duldes la figura d'un pavu real. Sobre l'usu d'esta pieza, tal que el so nome indica, tratarse d'un recipiente destináu al almacenamientu d'agua pal posterior lavatorio de les manes. Presenta l'interés de contener sobre la so superficie una inscripción billingüe (n'árabe y llatín) que nos indica'l nome del artista y la fecha de la so execución, polo que podemos datar a la pieza ensin nengún tipu de problemes nel añu 972.
Otru oxetu importante topáu foi la caxa de marfil con inscripciones llamada Píxide d'Al-Mughira, que se caltién nel muséu del Louvre.
Nos últimos años el xacimientu de Medina Azahara ta siendo sometíu a unos intensos llabores de restauración que pretenden, magar les grandes perdes de materiales per parte de los espolios medievales, devolve-y la rellumanza perdida col qu'ablucó a tolos que la visitaron mientres la Edá Media, cuando Medina Azahara yera sede unu de los centros gubernamentales más importantes del mundu.
Muséu
El 9 d'ochobre de 2009 la Reina Sofía inauguraba'l Muséu de Medina Azahara, col que pretende dotase al xacimientu d'unos servicios acordes a la so importancia históricu-artística. Esta moderna infraestructura, dependiente de la Conseyería de Cultura y Deporte de la Xunta d'Andalucía, ta asitiada na redoma del xacimientu y compónse d'un edificiu de trés plantes, de les que dos son soterrañes. El centru cunta con más de 7.700 metros cuadraos d'aparcamientos y una área axardinada; nel so interior tienen cabida usos tan diversos como la receición de visitantes, la restauración de pieces arqueolóxiques, un auditoriu, espacios fayadizos pal almacenamientu de restos arqueolóxicos del propiu conxuntu, oficines d'investigación históricu-artística, una biblioteca pa los estudiosos, una cafetería, tienda de llibros rellacionaos col xacimientu y l'arte musulmano, y una zona espositiva onde s'esponen les pieces más espectaculares del xacimientu, dempués de que munches d'elles, como la famosa cervatilla de Medina Azahara, fueren treslladaes dende'l Muséu Arqueolóxicu de Córdoba. En 2010 concedióse-y a esti Muséu de Madinat al-Zahra el Premiu Aga Khan d'Arquiteutura, prestixosu premiu internacional que s'otorga a los principales proyeutos arquiteutónicos, urbanísticos o paisaxísticos del mundu musulmán, o rellacionaos con ésti. Esti muséu foi proyeutáu polos arquiteutos Fuensanta Nieto y Enrique Sobejano.
En mayu de 2012, foi-y otorgáu'l premiu "Muséu Européu del Añu" pol Foru Européu de Museos. Esti gallardón reconoz cada añu a los nuevos museos que realizaron meyores ya innovaciones nel ámbitu museísticu. El muséu gallardoniáu alluga mientres un añu la estatua de Henry Moore "The Egg", que simboliza'l premiu.[15]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
