From Wikipedia, the free encyclopedia
Husáyn ibn Ali ibn Abi Tálib (árabe: حسین بن ﻋﻠﻲ بن أبي طالب), nome tamién trescritu como Hussein, Huséin, Husáin, etc., foi'l segundu fíu de Alí (Ali ibn Abi Talib) y de la fía de Mahoma, Fátima (Fátima az-Zahra). Nació'l tercer día de Shaabán 4 AH / 8 de xineru de 626, en Medina y morrió'l 10 de Muharram 61 AH / 10 d'ochobre de 680, en Karbala. Ye un personaxe veneráu pol islam xiín, que conmemora'l so martiriu nuna festividá llamada Ashura (décimu día de Muharram) y ye un día de llutu pa los musulmanes chiites, y ye respetáu coles mesmes polos musulmanes sunníes pola so pertenencia a l'Ahl al-Bayt o casa de Mahoma.[3]
Husáin ibn Ali | |||
|---|---|---|---|
 | |||
669 - 680 ← Hasan ibn Ali (es)  - Ali ibn al-Husayn (es) → | |||
| Vida | |||
| Nacimientu | Medina, 9 de xineru de 626 | ||
| Nacionalidá |
Califatu ortodoxu Califatu Omeya | ||
| Llingua materna | Árabe clásicu | ||
| Muerte | Karbala, 12 d'ochobre de 680 (54 años) | ||
| Sepultura |
Mezquita Imam Husayn (es) | ||
| Causa de la muerte | muertu en combate | ||
| Asesín | Shemr | ||
| Familia | |||
| Padre | Ali Ibn Abi Tálib | ||
| Madre | Fátima az-Zahra | ||
| Casáu con |
Layla bint Abi Murrah al-Thaqafi (es) Umm Ishaq bint Talhah (es) Shahrbanu (es) Rubab bint Imra al-Qais (es) | ||
| Fíos/es |
Ali ibn al-Husayn (es) [1]Ali al-Akbar ibn Husayn (es) Ali al-Asghar ibn Husayn (es) Sukayna bint Husayn (es) Fatima al-Sughra bint al-Husayn (es) Sakina bint Husayn (en) Kholat bint Husayn (es) Safia bint Husayn (en)
| ||
| Hermanos/es |
Umm Kulthum bint Ali (es) Ruqayya Mashhad (es) Zaynab bint Ali (es) Hasan ibn Ali (es) Hilal ibn Ali (es) Jafar ibn Ali Al-Abbas ibn Ali (es) Muhsin ibn Ali (es) Abdullah ibn Ali ibn Abi Talib Ubaidillah bin Ali (en) Muhàmmad ibn al-Hanafiyya (es) Abu Bakr ibn Ali (en) Umar Ibn Ali (es) Uthman ibn Ali (es) Fatima bint Ali (en)
| ||
| Familia |
ver
| ||
| Estudios | |||
| Llingües falaes | Árabe clásicu[2] | ||
| Profesor de |
Ali ibn al-Husayn (es) | ||
| Oficiu | líder militar, teólogu, poeta | ||
| Serviciu militar | |||
| Lluchó en |
Batalla del Camello (es) Batalla de Siffin (es) Batalla de Nahrawan (es) Batalla de Kerbala (es) | ||
| Creencies | |||
| Relixón | islam | ||
 | |||
Fátima morrió nuevu, dexando a Husáyn y Hasan güérfanos de madre. Paez ser que dambos hermanos tuvieron una bien bona rellación col so güelu, el profeta Mahoma, y heredaron les disputes nes que se vio envolubráu'l so padre Alí pol califato. Husáyn casóse con Shahr Banu (شهر بانو), una de les fíes del últimu emperador sasánida, Yazdgard III. Asocedió-y el so fíu Ali Zayn al-Abidin.
La roxura pola muerte de Husáin convertir nun berru de guerra qu'ayudó a socavar y finalmente derrocar al califatu Omeya.
Husáyn ibn Ali ibn Abi Tálib ibn Abdolmutáleb ibn Háshem, yera de la familia de Hashem (Banu Háshim) y de la tribu Quraysh. El so padre yera Ali ibn Abi Tálib y la so madre Fátima az-Zahra, la fía del profeta del Islam.
Él nació'l 3 del mes de Shaabán nel añu 4 de la Hégira, na ciudá de Medina.[4][5]
Según les narraciones chiitas, Mahoma nomar Husáyn por mandatu de Dios, porque Dios escoyera esti nome. Y por lo tanto'l Profeta de Dios informó a toos que: “Dios ordenóme que yo nome a los mios fíos Hasan y Husáyn, como Aarón llamó al so dos fíos colos nomes de Shubbar y Shubayr, y los nomes de los mios fíos son los mesmos nomes de los fíos de Aarón. Tamién se me tresmitió que'l nome de Husáyn ta mentáu na Torá como Shubayr, y na Biblia como Abihú (Taab)".[5]
Según delles narraciones, los nomes de Hasan y Husáyn son nomes del Paraísu y nun s'usaren antes d'Islam.[5]
El más famosu llamatu de Husáyn ye Abuabdelah (Abiabdelah, Abaabdelah), esti llamatu foi escoyíu pa Husáyn por Mahoma, cuando Husáyn nació. Tamién se conocen otros llamatos como Jaṣībī,[6] xunto col de “Abu Ali”. Otros llamatos fueron Abul Shuhhada (Padre de los Mártires), Abul Harar (Padre de los Llibres), Abul Muyahedin (Padre de los Guerreros (nel camín de Dios)) etc.[7] Hai munchos títulos pa Husáyn ibn Ali, y dellos d'estos compartir col so hermanu Hasan. Dientro de los títulos propios del Imán atópense Zaki, Tayyed, Waf'i, Mubárak, Al-Dalil Ali Zatullah, Rashid y Attbi’ul Marzahallah, Seyyed Shabab Ahlul Yannah (el Señor de los Mozos del Paraísu). En dellos Hadices de los Imanes chiitas, y tamién del mesmu Husáyn nárrense títulos como'l de Shahid (Mártir) o Seyyedul Shuhada (el Señor de los Mártires).[7][5]
Sheij Mofid fai mención sobre los fíos del Imán, diciendo que Tuvo 6 fíos: 4 neños y 2 neñes.[8]
Sicasí esisten discrepancies ente dalgunos Ulemas, como les del Seyyed Mohsen Amin y Ibn Jishab, quien proponen que tuvo 9 fíos: 6 neños y 3 neñes, y otros como Ibn Shahrashub na so obra Monaqab,[9] Baha' al-Din Ali b. 'Isa Irbili na so obra Kashf al-Ghumma fi Ma'rifat al-A'imma pónense d'alcuerdu pa dicir que “Tuvo 10 fíos, 6 neños y 4 neñes”. Dalgunos inclusive llegaron a mentar cifres mayores a 10 fíos.[5][9]
Alí Akbar y Alí Asgar fueron martirizados na batalla de Karbala, y Alí Awsat foi'l cuartu Imán de los chiitas. Amás mentáronse otros fíos de Husáyn ibn Alí:
El padre de Husán, Alí, foi escoyíu califa nel añu 656, convirtiéndose nel cuartu socesor de Mahoma al mandu de la Umma o comunidá de musulmanes. La so llexitimidá foi contestada, dando llugar a una guerra civil qu'estremaría a los musulmanes en tres grupos: la shi‘at Ali o partíu de Alí (xiinos), los jariyíes y los sunníes, grupu esti postreru que se fadría col poder dando llugar al califatu omeya. Tres la so derrota, Ali fíxose fuerte na ciudá de Kufa, onde foi asesináu pocu dempués.
Los partidarios de Alí o alíes (entá ye llueu pa llama-yos xiinos, pos nun desenvolvieron una doctrina relixosa propia) nomen entós imán o xefe de la comunidá al so fíu mayor, Hasan. Ésti, sicasí, tres unes escaramuzas colos exércitos del omeya Muawiya, decide evitar de toes toes otra guerra civil y robla un tratáu de paz a resultes del cual abandona'l lideralgu de los alíes y retírase a la ciudá de Medina. Ello supón un duru golpe a la combatividad de los alíes, que se van caltener pocu activos mientres un tiempu.
Nel añu 680 Muawiya muerre en Damascu, colo que queda abierta de nuevu la cuestión de la socesión al califatu: daquella inda nun s'estableció que la dignidá de califa tenga de ser hereditaria, anque tanto los omeyes como los alíes busquen que seya asina. Hasan, el fíu mayor de Alí, morrió unos años antes, lo que dexa a Husáyn como cabeza de los alíes y probable candidatu al títulu de califa pola dignidá que-y confier ser fíu de califa y nietu del profeta. Sicasí, Muawiya antes de morrer intenta forzar el pasu d'un sistema electivu a unu hereditariu proclamando herederu al so fíu Yazid, que ye aclamáu como nuevu califa en Damascu. Esto ye sicasí contestáu en bona parte del imperiu islámicu y en concencia opónense a ello principalmente los alíes, quien conviden a Husáyn, que s'atopa en La Meca, a allegar a Kufa pa liderar una rebelión contra Yazid, a lo que Husáyn apuerta.
Yazid I antes de llegar al califatu, foi famosu como xugador, cantante, y bebedor. Puesto que bebía enforma vieno, inclusive'l so padre Muawiya, prohibió-y beber tanto vinu y por eso, cuando Muawiya quixo presentar a Yazid como'l so socesor, los musulmanes nun lu aceptaron.[12]
Como los musulmanes nun aceptaron el so califatu, el periodu del so califatu foi un periodu convulso, y el so gobiernu tenía munchos oxetores; el so califatu duró 3 años, y nos trés años, mató a Husáyn ibn Alí y otros familiares de Mahoma, atacó Medina y quemó la Kaaba.[13]
Muawiya morrió nel mes de Rayab del añu 60 de la Hégira na ciudá de Damascu. Nel tiempu de muerte de Muawiya, Yazid taba en Hawarin. Cuando llegó a Damascu, la xente d'ellí yá-y xuraren llealtá, y escribió una carta al Gobernador de Medina, Walid ibn Utbay, y díxo-y: “Husáyn ibn Alí, Abdullah ibn Umar y Abd Allah ibn al-Zubayr nun xuraron llealtá al Califatu.” Walid nuna xunta dixo a Husáyn: “Yá morrió Muawiya y agora tu tienes qu'aceptar el califatu de Yazid”. Pero Husáyn como conocía a Yazid y la so conducta reprobable, respondiólu: “Como yo nun soi d'aquellos que despinta la verdá, nun voi xurar llealtá (a Yazid), y si la xente pregúntame, diré-yos qué va asoceder.”.
Finalmente Husáyn nun-y xuró llealtá, y dende Medina tomó camín de la ciudá de La Meca.[14]
Cuando la xente de Kufa supo que Muawiya yá morriera y Yazid llegó al Califatu, empezaron a oponese contra'l gobiernu de Yazid, y los chiitas de Kufa escribieron cartes a Husáyn y convidáronlu diciéndo-y: “Gracies a Dios que destruyisti al enemigu opresor. Un enemigu qu'asesinó a los meyores de la Ummah de Mahoma, tomando'l poder de la xente. Ellos partieron el Bait-ul-Mal (Ayalga) de los musulmanes ente los poderosos y sobeyosos. Agora yá nun tenéis torga nel camín pa l'alministración, (sicasí entá) Nu’man ibn Bishar, gobernador de la ciudá, caltener nel palaciu de gobiernu. Nós nun nos acomuñemos a él, como tampoco oramos detrás d'él”. Esta nun foi la única carta que recibiría Husáyn escrita por chiitas sinceros de corazón puru, yá que recibió bien de otres cartes de xente abanderada na causa de Husáyn. Llegar a documentar que fueron miles les cartes unviaes al Imam.[14]
Finalmente Husáyn escribió y unvió una carta pal so primu, Muslim ibn Aqil que dicía:
“¡Primu Muslim! ¡Confiái en mi!, empunxi cerca de vós, hasta llegar a la redoma de la vuesa ciudá pa informame del so estáu. ¡Si aquello que m'escribieron ye correutu, voi llegar llueu a vós![15]
La xente de la ciudá de Kufa aceptó la carta con emoción y allegría atopadizo, mientres Muslim, que yera un musulmán de creencies pures, nun imaxinó qu'ellos (los kufanos) apautaríen (colos enemigos), y con tanta facilidá dixebrar d'él, faciéndo-y el vacíu, yá que vía a la xente de Kufa recibiendo (con allegría) la carta escrita por Husáyn. Muslim depués escribiría: “La xente de Kufa, Iraq y toles tos siguidores te esperen, la so paz depende de la to puesta llegada a Iraq.”[15]
Cuando Husáyn recibió la carta de Muslim, él coles sos esposes, fíos y siguidores dir a Iraq y, per otru llau, Ubayd Allah ibn Ziyad pol mandatu de Yazid foi a Kufa.
Cuando Ubayd Allah ibn Ziyad llegó a Kufa inda Husáyn taba en camín a la ciudá. Dempués d'entráu a Kufa, empezó a amenaciar a la xente de Kufa, y buscó a Muslim. Tola xente de Kufa nun día, retratar de los sos dichos y abandonaron a Muslim. Finalmente l'escondite de Muslim foi descubiertu, y puestu a disposición de Ubayd A el·lah ibn Ziyad; mientres Hani ibn Urwa degollar, los sos familiares fueron ensobiaos con mules, en direición a los mercaos d'esclavos de Kufa. D'últimes pesquisaron casa per casa de Kufa, pa evitar cualquier acontecimientu en contra.[15]
Cuando Husáyn inda en camín, ente La Meca y Kufa, supo que'l so primu morriera, dixo estes pallabres sobre la xente de Kufa: "¡Xente mundano!, Embullaron la relixón, sabiendo que con esto nun-y dieron un meyor llugar a les sos vides. ¡Con aquello probaráse que los piadosos van ser una minoría (nel mundu)!".
Entós que Husáyn refugó apautar la so llealtá con Yazid, l'exércitu de Kufa preparar pa empezar una batalla contra él, batalla que finalmente se desamarraría nel décimu día del mes de Muharram del añu 61 de la Hégira (Día d'Ashura, Eventu de Ashura).
Husáyn ibn Alí dirixir a la xente de Kufa, con unos discursos. Unu de los discursos de Husáyn foi:
¡Xente!, bástiense pa escuchar el mio discursu. ¡Quiero benevolencia pa ustedes, y dici-yos el motivu de la mio venida a la so rexón! Si escuchen el mio discursu y si son xustos, van ver que ye correutu lo que-yos tengo que dicir sobre esta batalla que puede afectanos en cualquier momentu. Si nun escuchen el mio discursu, tampoco van dir pela vía de la xusticia, perxudicándose a la so querer. ¡Oh Xente! ¿Saben quién soi? ¿Sabn quién foi'l mio padre? ¿O acasu matame pa ustedes ye lícitu? Y si fora lícitu, ¿Nun sería óptimo matame con dignidá? ¿qué ye, que yo nun soi'l fíu de la fía del so Profeta? ¿qué ye, que'l mio padre nun foi l'Albacea del Profeta, el so primu, y el primer musulmán? ¿Por casualidá escucharon el Hadiz del Profeta sobre nós col mio hermanu?: ¡Ellos dos son los mios fíos!, y ¡Ellos van ser los Señores de los mozos del Paraísu! Lo que digo ye correutu y sé que lo saben meyor (que yo). Por Dios que saben que nun mentí, y si piensen que yo miento, podríen dir preguntar a los compañeros del Profeta qu'entá viven: Yabir ibn Abdil·lah Ansari, Abu Sa’id al-Judri, Sahel Sa’adi, Zaid b. Arqam, Ans b. Málek, ellos podríen dici-yos si ye correutu o non lo que-yos dixi. ¿Quién son les persones que quieren que s'arrame la mio sangre?[14]
Yazid, sicasí, enteráu de la rebelión que se preparar, manda a un exércitu al alcuentru de Husáyn y los 72 guerreros que lu acompañen, sorprendiéndo-y primero que llegue a Kufa, pela redolada de la ciudá de Kerbala (Iraq). Se entabla entós una batalla desigual, llamada batalla de Kerbala, que'l so ecu va tener gran importancia nel islam xiín. Los 3000 homes unviaos por Yazid dixebren a la comitiva de Husáyn de los puntos d'agua, obligándo-yos a combatir mientres dos díes so un sol encesu, al cabu de los cualos quien entá sobrevivíen, ente ellos Husáyn, fueron torturaos y asesinaos. Namái perdonóse la vida al fíu menor de Husáyn, Ali Zayn al-Abidin, y a les muyeres de la caravana, que fueron conducíes a Damascu pa ser vendíes como esclaves. El cuerpu de Husáyn foi soterráu en Kerbala, y la so cabeza llevada tamién a Damascu p'apurri-y la al califa.
Husáyn foi martirizado el 10 del mes de Muharram (día d'Ashura) del añu 61 de la hégira na rexón de Nínive (Kerbala) n'Iraq. El día qu'él foi martirizado foi vienres. La edá de Husáyn nel momentu del so Martiriu mentóse que yera de 56 años y 5 meses, mientres otres fontes dixeron que foi a los 57 años y 5 meses y otres a los 58 años.[6]
El martiriu de Husáyn en Kerbala, el 10 de muharram del añu 60 de la Hégira (10 d'ochobre de 680), conmemórase añalmente nes zones de población xiina cola festividá llamada Ashura, na que penitentes desfilen peles cais flagelándose y cutiéndose pa remembrar el sufrimientu de Husáyn, d'una manera paecida a la celebración de la Selmana Santa en dellos países católicos. Esta celebración ye particularmente importante en Kerbala (anguaño na República d'Iraq). Hai que dicir que l'Ashura yá yera una fiesta relixosa nel momentu de la batalla de Kerbala, razón pola cual los sunníes tamién la celebren, anque otra manera y por otres razones. A Husáyn dáse-y con frecuencia'l nome de sayyid ash-shuhadā' (سيد الشهداء) o «señor de los mártires».
Sobre'l llugar onde, según la tradición, foi soterráu'l cuerpu de Husáyn, llevántase güei la Tumba del Imán Husáyn, unu de los principales llugares sagraos de los xiinos, que la so construcción inicial ye cuatro años posterior a la muerte del imam.
El craniu de Husáyn caltiénse, según la tradición, nun mausoléu amiesto a la gran mezquita de Damascu, llugar que ye oxetu tamién de pelegrinación xiina. Una tradición, sicasí, diz que la cabeza foi llevada en dalgún momentu a Kerbala, y otra que foi llevada a El Cairu polos fatimíes, calteniéndose na mezquita llamada, nel so honor, "Al-Husáyn".
La figura de Husáyn ye central nel chiismu y ye respetada tamién polos musulmanes sunníes. La so supuesta reliquia na mezquita d'Al-Husáyn d'El Cairu foi tradicionalmente oxetu de veneración polos musulmanes exipcios sunníes (anque güei tiéndese a almitir comúnmente que'l restu calteníu nun ye'l verdaderu craniu de Husáyn).
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Husáin ibn Ali.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
