Galende
From Wikipedia, the free encyclopedia
Galende ye un conceyu y llocalidá española de la provincia de Zamora, na comunidá autónoma de Castiella y Lleón.
 Galende | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Castiella y Lleón | ||||
| Provincia |  provincia de Zamora | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Galende (es)  | Jesús Villasante Carnero | ||||
| Nome oficial | Galende (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
49360 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 42°06′19″N 6°39′44″W | ||||
  Galende Galende (España) | |||||
| Superficie | 90.26 km² | ||||
| Altitú | 944 m[2] | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
996 hab. (2023) - 507 homes (2019) - 497 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 0% de provincia de Zamora | ||||
| Densidá | 11,03 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| aytogalende.com | |||||
 | |||||
.svg){kind=small}
Atópase allugáu na contorna de Senabria, al noroeste de la provincia de Zamora. Nel so términu municipal atópense les llocalidaes de Cubiellu o Cubeillu[3], Galende, Eilanes, Al Pobláu, Pedrazales, La Ponte, Rabaniellu, Riballagu, Riballagu Nuevu, Samartín de Castañeda y Vigu[4].[5][6]
Galende asítiase en plenu parque natural del Llagu de Senabria, el mayor llagu d'orixe glaciar de la península ibérica, con 318,7 ha y una fondura máxima de 53 m, amás de ser un espaciu natural protexíu de gran curiosu turísticu.
Falta 118 km de Zamora, la capital de la provincia, y a 24 km, aproximao, de tierres portugueses pertenecientes al distritu de Bragança.
El ríu Tera crucia esta llocalidá, creando'l so especial paisaxe riberano. El pueblu atópase estremáu en tres barrios: Barrio Cima allugáu na zona de la carretera onde s'atopen los chigres, hostales, agospiamientos rurales, restoranes; Meillugar que s'atopa, como'l so nome indica, nel mediu del pueblu, onde ta la ilesia; y Barriu So, allugáu na marxe derechu del ríu Tera, qu'a esi altor caltién una antigua presa molinera.
La primer referencia escrita a Galende data del añu 927, arriendes de un pleitu ente'l Monesteriu de Samartín de Castañeda y un tal Ranosindo por una pesquería y otres propiedaes que según un documentu posterior yá fueren vendíes nel 916 al monesteriu.[7] Darréu, nel añu 990 dase la presencia del rei Bermudo II de Lleón en Galende, al qu'acompañaron los obispos y magnates del Reinu de Lleón, comprobando la destrucción de la llocalidá poles razzias musulmanes.[8]
Mientres la Edá Moderna, Galende foi una de les llocalidaes que s'integraron na provincia de les Tierres del Conde de Benavente y dientro d'esta na receptoría de Senabria.[9] Sicasí, al reestructurase les provincies y crease les actuales en 1833, Galende pasó a formar parte de la provincia de Zamora, dientro de la Rexón Lleonesa, que, como toles rexones españoles de la dómina, escarecía de competencies alministratives.[10] Un añu dempués Galende foi adscrita al partíu xudicial de Puebla de Sanabria.[11]
Tres la constitución de 1978, Galende pasó a formar parte en 1983 de la comunidá autónoma de Castiella y Lleón, en tanto conceyu integráu na provincia de Zamora.[12]
| × | Total | Varones | Muyeres | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1996 | 1.416 | 698 | 718 | |||
| 1998 | 1.379 | 677 | 702 | |||
| 1999 | 1.401 | 689 | 712 | |||
| 2000 | 1.363 | 665 | 698 | |||
| 2001 | 1.360 | 670 | 690 | |||
| 2002 | 1.374 | 688 | 686 | |||
| 2003 | 1.402 | 711 | 691 | |||
| 2004 | 1.359 | 688 | 671 | |||
| 2005 | 1.372 | 689 | 683 | |||
| 2006 | 1.381 | 691 | 690 | |||
| 2007 | 1.395 | 693 | 702 | |||
| 2008 | 1.374 | 689 | 685 | |||
| 2009 | 1.313 | 674 | 639 | |||
| 2010 | 1.308 | 676 | 632 | |||
| 2011 | 1.384 | 713 | 671 | |||
| 2012 | 1.361 | 708 | 653 | Fonte: I.N.E. (España) | ||
| Gráfica d'evolución demográfica de Galende ente 1900 y 2017 |
 |
| Fonte: Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia. |
Nucleos de población
El conceyu estremar n'once nucleos de población, que teníen la siguiente población en 2017 según l'INE.[13]
| Nome n'asturlleonés | Nome oficial | Población |
|---|---|---|
| La Ponte[ensin referencies] | El Puente | 340 |
| Vigu[6] | Vigo | 152 |
| Samartín de Castañeda | San Martín de Castañeda | 127 |
| Galende[ensin referencies] | Galende | 107 |
| Riballagu Nuevu | Ribadelago Nuevo | 85 |
| Eilanes[6] | Ilanes | 71 |
| Cubiellu o Cubeillu[3] | Cubelo | 65 |
| Pedrazales[6] | Pedrazales | 50 |
| Rabaniellu[6] | Rabanillo | 38 |
| Riballagu[6] | Ribadelago | 30 |
| Al Pobláu[6] | Moncabril | 3 |
El so cascu antiguu ye un claru exemplu de l'arquiteutura sanabresa, con belles cases fabricaes en piedra del llugar y teyaos de cayuela. D'ente los sos inmuebles destaca la ilesia parroquial, dedicada a San Mamés, d'una sola nave y con un retablu com la imaxe del santu.
Xunto al ríu Tera hai una pequeña presa artesanal y un molín.
Unu de los aspeutos más curiosos d'esta llocalidá ye'l paisaxe y la naturaleza que lu arrodia. El so ríu, llagos, llagunes, valles y praderíes convertir nun llugar aparente pa la contemplación y el descansu. D'esti territoriu destaca'l parque natural del Llagu de Senabria, espaciu natural que colos sos 22 000 ha afecta inclusive a les sierres Segundera y Cabreira.
Equí se dislumbra la morfoloxía creada polos glaciares que mientres el Cuaternariu afectaron a estes sierres como puede trate na mesma cuenca del llagu de Sanabria y del ríu Tera. D'esta forma, la contorna de Senabria conserva na actualidá'l mayor númberu de llagunes d'orixe glaciar de la península ibérica dempués de los Pirineos. Hasta 35 llagunes fueron contabilizaes, toes elles caracterizaes por tar asitiaes na altiplanicie (1600 msnm) y pola pureza de les sos agües, lo que redunda en beneficiu de la fauna y la flora específica que vive nesti hábitat.
La consecuencia más notable d'esta glaciación, ye'l mesmu llagu de Senabria. Ésti foi escaváu pol xelu de la postrera glaciación de Würm, algamando una fondura de 53 m y un llargor que supera los 3 km. Estos datos conviérten-y nel mayor llagu glaciar de la Península. Pero amás atópase nuna bella paraxa que dio orixe a una particular lleenda, qu'asitia'l so orixe nuna maldición divina del pueblu que, anubiertu, fuelga so les sos agües y del que s'escucha'l tañimientu de les sos campanes cada nueche de San Xuan.[14]
Galende festexa Los Mártires, el 21 de xineru, y San Mamés, el 7 d'agostu.
El pueblu tien dellos equipos de fútbol en distintes categoríes amateurs. Xuega nun tornéu que s'entama pa tou Senabria onde compiten otros pueblos de la contorna en dómina veraniega.
|
|
|
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
