From Wikipedia, the free encyclopedia
David I d'Escocia, en gaélicu escocés antiguu Dabíd mac Maíl Choluim y en gaélicu escocés modernu Daibhidh I mac [Mhaoil] Chaluim,[4] (1083 o 1085-24 de mayu de 1153), tamién conocíu como San David d'Escocia, foi un monarca qu'ocupó'l cargu de socesión como príncipe de Cumbria (1113-1124) y Rei d'Escocia (1124-1153). Fíu menor de Máel Coluim mac Donnchada y de santa Margarita d'Escocia, David vivió gran parte de la so infancia n'Escocia, pero fuxó al exiliu a Inglaterra en 1093. Ellí convirtióse nun miembru de la corte del rei Enrique I, y tuvo mientres enforma tiempu en contautu cola cultura normanda y anglo-francesa.
David I d'Escocia | |||
|---|---|---|---|
.jpg) | |||
23 abril 1124 - 24 mayu 1153 ← Alejandro I de Escocia (es)  - Malcolm IV de Escocia (es) → | |||
| Vida | |||
| Nacimientu | Escocia, 1084 | ||
| Muerte | Carlisle, 24 de mayu de 1153 (68/69 años) | ||
| Sepultura |
Abadía de Dunfermline (es) | ||
| Familia | |||
| Padre | Malcolm III de Escocia | ||
| Madre | Margarita de Escocia | ||
| Casáu con |
Matilde de Senlis (es) (1113 (Gregorianu) – )[1] | ||
| Fíos/es | |||
| Hermanos/es | |||
| Pueblu |
Casa de Dunkeld (es) | ||
| Oficiu | soberanu | ||
| Santoral | |||
| 11 de xineru | |||
 | |||
Cuando'l so hermanu Alejandro I d'Escocia finó en 1124, David empezó, col respaldu d'Enrique I, a apoderase del reinu d'Escocia (Alba), pa lo que se vio forzáu a combatir contra'l so sobrín y opositor, Máel Coluim mac Alaxandair. La victoria sobre esti postreru, que tardó diez años en llegar, traxo apareyada la destrucción d'Óengus de Moray, postreru mormaer de Moray («rei de Moray»). La victoria de David dexó-y estender el so control a otres rexones más alloñaes que, teóricamente, formaben parte del so reinu. Tres la muerte del so primer mecenes, Enrique I, David sofitó les pretensiones de la emperatriz consorte Matilde, fía del difuntu monarca inglés y sobrina del propiu David, al tronu d'Inglaterra; por cuenta de ello, entró en conflictu col rei Esteban d'Inglaterra, y pudo estender el so poder pel norte d'Inglaterra magar la so derrota na batalla del Estandarte en 1138.
El términu «Revolución davidiana» ye emplegáu con frecuencia por munchos académicos pa resumir los cambeos que tuvieron llugar nel reinu d'Escocia mientres el so mandatu, incluyendo fundación de burgos y monesterios, la plasmación de los ideales de la Reforma gregoriana, la creciente influencia normanda sobre'l gobiernu escocés, y l'introducción del feudalismu al traviés de la inmigración de caballeros franceses y anglu-normandos.
Anque nunca foi formalmente canonizáu, ye veneráu como santu pola Ilesia católica, siendo la so fiesta'l 24 de mayu.
Los primeros años de David I son los más escuros de la so vida. Los historiadores namái pueden suponer la mayoría de les actividaes de David nesti periodu, por cuenta de la escasez d'evidencies que se caltienen na actualidá.
David nació ente 1083 y 1085.[5] Foi probablemente l'octavu fíu del rei Máel Coluim III, y con seguridá'l sestu y más nuevu del segundu matrimoniu de Máel Coluim cola reina Margarita.[6]
En 1093, el rei Máel Coluim y l'hermanu de David, Edward, fueron asesinaos nel ríu Aln mientres una invasión de Northumberland.[7] David y los sos dos hermanos Alejandro y Edgardo, dambos futuros reis d'Escocia, probablemente tamién taben presentes cuando la so madre finó.[8] D'alcuerdu a la tradición medieval tardida, los trés hermanos taben n'Edimburgu cuando fueron asediados pol so tíu, Domnall Bán.[9]
Ye bien probable que Domnall viaxara más allá d'Edimburgu pa evitar que Margarita reclamara'l tronu en nome d'unu de los sos fíos sobrevivientes, y ye posible que Domnall fuera coronáu rei en Scone.[10] Nun hai certidume de lo qu'asocedió dempués, pero una introducción na Crónica de Melrose sostién que Domnall obligó a los sos trés sobrinos a exiliase, ente que s'alió con otru, Edmundo.[11] Juan de Fordun escribió, sieglos más tarde que Edgar Atheling punxo a la so disposición una escolta en Inglaterra.[12]
William Rufus, Rei d'Inglaterra, oponer al accesu de Domnall al reinu del norte. Unvió al fíu mayor del rei Máel Coluim, l'hermanascu de David, Donnchad, escontra Escocia en compañía d'un exércitu. Donnchad foi asesináu esi añu,[13] y en 1097 William unvió al hermanascu de Donnchad, Edgardo, a Escocia. Esti postreru tuvo mayor ésitu, y foi coronáu rei al términu de 1097.[14]
Mientres la llucha pol poder ente 1093 y 1097, David atopar n'Inglaterra. Escontra 1100, David yera una figura irrelevante n'Inglaterra, asitiáu cuasi al marxe de la corte real y con un futuru inciertu, pero cuando William Rufus foi asesináu y Henry Beauclerc algamó'l poder, la suerte de David camudó. Poco dempués de ser coronáu, Henry casóse cola hermana de David, Edith, lo que convirtió a David nel cuñáu del rei d'Inglaterra. Dende esi momentu, David cobró más importancia na corte, y el so futuru fíxose abondo más prometedor.[15] A pesar de la so formación gaélica, escontra'l final de la so estancia n'Inglaterra, David convirtiérase nun príncipe bien influyíu pola cultura normanda. Guillermo de Malmesbury escribió que foi nesti periodu cuando David "borró tola falta de llustre de la barbarie escocesa, al ser apolazáu pol tiempu y l'amistá con nós".[16]
El periodu de David como príncipe de Cumbria marca l'empiezu de la so vida como señor de grandes territorios. Dichu mandatu empezó probablemente en 1113, cuando Enrique I comprometióse y casó cola heredera del señoríu de Huntingdon-Northampton. Per primer vegada David atopar en posesión de territorios dientro de lo que güei ye Escocia.
L'hermanu de David, el rei Edgardo, visitara a William Rufus en mayu de 1099 y mandó a David una estensa cantidá de territoriu al sur del Firth de Forth.[17] Edgardo finó'l 8 de xineru de 1107. Créese que David tomó'l control del so heriedu, les tierres del sur mandaes por Edgardo, pocu dempués de la muerte d'esti postreru.[18] Sicasí, nun puede demostrase que tomara posesión del so heriedu hasta la fundación de l'Abadía de Selkirk a fines de 1113.[19] Acordies con Richard Oram, David atopar en posición de reclamar el so heriedu na zona sur de "Escocia", en 1113, cuando Enrique tornó a Inglaterra dende Normandía.[20]
El sofitu del rei Enrique foi abondu pa obligar al rei Alejandro a reconocer los derechos del so hermanu menor. Probablemente esta cesión nun riquir derramamiento de sangre, anque sí l'usu de la fuercia.[21] L'agresión de David paez inspirar rensía ente dellos nativos escoceses. Un cuartetu d'esti periodu en gaélicu manifiesta que:
Olc a ndearna mac Mael Colaim, Ye malu lo que fixo'l fíu de Máel Coluim;, ar cosaid re hAlaxandir, dixebrándonos d'Alejandro; do-ní -y gach mac rígh romhaind, él causa, como antes cada fíu del rei; foghail ar faras Albain. el saquéu de la tranquila Alba. [22]
Si fiámonos del términu "separáu de", esti cuartetu tuvo de ser escritu nos territorios nuevos de David na "Escocia" meridional.[23]
Les tierres en cuestión taben conformaes polos condaos (na división anterior a 1994) de Roxburghshire, Selkirkshire, Berwickshire, Peeblesshire y Lanarkshire. Amás, David llogró'l títulu de princeps Cumbrensis, "Príncipe de Cumbria", como atestigüen diversos documentos d'esa dómina.[24] Anque ésta yera una gran porción d'Escocia al sur del ríu Forth, la rexón de Galloway atopábase totalmente fuera del control de David.[25]
David pudo tener dellos títulos de propiedá en partes de Dumfriesshire, Ayrshire, Dunbartonshire y Renfrewshire.[26] Nes tierres asitiaes ente Galloway y el Principáu de Cumbria, David estableció finalmente grandes señoríos fronterizos, como Annandale, que quedó al cargu de Robert de Brus; Cunningham, pa Hugh de Morville, y posiblemente Strathgryfe pa Walter fitz Alan.[27]
Escontra finales de 1113, el rei Enrique apurrió-y a David la mano de Matilde de Senlis, fía de Waltheof, Conde de Northumbria. El matrimoniu traxo consigo'l "Honor de Huntingdon", un señoríu que s'estendía polos condaos de Northampton, Huntingdon, y Bedford. Col pasu de los años, Matilde de Senlis dio a lluz a un fíu, a quien David llamó Enrique, como'l so mecenes.[28]
Los nuevos territorios sobre los que David llogró'l control yeren un gran complementu a los sos ingresos y mano d'obra, llegando a alzar la so condición a unu de los magnates más poderosos nel reinu d'Inglaterra. Amás, el padre de Matilde, Waltheof, fuera conde de Northumbria, un señoríu caducu que llegara a estendese pel estremu norte d'Inglaterra, incluyendo Cumberland, Westmorland, y parte de Northumberland, según el señoríu del obispáu de Durham. Tres la muerte del rei Enrique, David reclamó'l condáu pal so fíu Enrique.[29]
Les actividaes y andances de David dempués de 1114 nun son siempres fáciles d'esponer y precisar. Permaneció gran parte del so tiempu fora del so principáu, n'Inglaterra y Normandía. Magar la muerte de la so hermana'l 1 de mayu de 1118, David entá gociaba de los favores del rei Enrique cuando, en 1124, el so hermanu Alejandro finó, dexando a Escocia ensin rei.[30]
Michael Lynch y Richard Oram indiquen qu'a la so llegada a Escocia, David I apenes tenía conexón cola cultura y la sociedá de los escoceses,[31] pero coles mesmes dambos sostienen que David, nes últimes etapes del so reináu, volvió a los sos oríxenes gaélicos.[32] Aun así, la so pretensión de ser l'herederu de la corona taba n'entredichu. David yera'l más nuevu de los ochos fíos, y concretamente, el menor de los últimos cinco que tuvo'l rei. Amás, otros dos reis tuvieren fíos: William Fitz Duncan, fíu del rei Donnchad II, y Maél Coluim, fíu del rei Alejandro, precedíen a David en términos de primogenitura. Sicasí, a diferencia de David, nin William nin Máel Coluim tuvieron el sofitu d'Enrique d'Inglaterra. Por eso, al morrer Alejandro nel añu 1124, l'aristocracia escocesa tenía dos opciones: aceptar a David como rei, o enfrentase contra dambos.
El fíu d'Alejandro, Máel Coluim, optó pola guerra. Orderico Vital sostién que Máel Coluim mac Alaxandair «sintióse atacáu por haber -y sío arrampuñáu'l tronu, y lluchó contra él en dos dures batalles. Sicasí, David, qu'entendía meyor cómo aprovechar les sos fuercies y riqueces, acabó imponiéndose a él y a los sos siguidores».[33] Máel Coluim escapó desarmáu escontra llugares d'Escocia que nun taben entá baxu control de David, y consiguió ellí abellu y auxiliu.[34]
Ente abril y mayu del mesmu añu, David coronóse rei d'Escocia (en gaélicu rí(gh) Alban, en llatín rex Scottorum) en Scone. Si considérense firmes evidencies escoceses ya irlandeses, los actos de la ceremonia de coronación consistieron nuna serie d'ellaboraos ritos tradicionales paganos[35] ayenos al mundu anglu-francés del sieglu XII.[36] Ailred de Rievaulx, amigu de David y coles mesmes miembru de la corona, sostién que David «tarrecía con tal fuercia los actos d'homenaxe ufiertaos pola nación escocesa nel nomamientu de los sos reis, que tuvo que ser práuticamente obligáu polos obispos a aceptalos».[37]
Más allá de les llendes del principáu de Cumbria, y de la franxa d'Escocia que controlaba como rei, David I tenía pocu poder mientres la década de 1120 y en pallabres de Richard Oram «namái yera rei de los escoceses nel nome».[38] Probablemente moró nesa parte d'Escocia que gobernaba, ente finales de 1127 y 1130.[39] Sicasí, tuvo na corte d'Enrique en 1126 y principios de 1127,[40] y volvió a ella de nuevu en 1130, exerciendo de xuez nel Palaciu de Woodstock nel xuiciu pola traición de Geoffrey Clinton.[39] Matilde de Senlis, la esposa de David, morrió esi mesmu añu. Posiblemente por cuenta de esto,[41] mientres David inda taba nel sur d'Inglaterra,[42] toa Escocia alzar contra él.
L'instigador foi'l so hermanascu Máel Coluim, quien recibía'l sofitu d'Óengus de Moray. Esti rei yera unu de los vasallos más poderosos de David, un home que como fíu mayor del rei Lulach d'Escocia, siempres reclamó'l reináu. Los escoceses rebeldes avanzaron hasta Angus, onde s'enfrentaron col contable de David, Edgard, nuna batalla que tuvo llugar en Stracathro, cerca de Brechin. Según los Añales de Ulster, 1.000 homes de Edward y 4.000 de Óengus, incluyendo al propiu Óengus, morrieron.[43]
Acordies con Orderico Vital, Edward, aprovechando la muerte de Óengus, siguió la so marcha escontra'l mesmu reinu de Moray, que, en pallabres de Orderico «taba ensin proteutor nin señor»; asina, Edward, «cola ayuda de Dios llogró'l ducáu de too esi distritu».[44] Sicasí, el conflictu taba lloñe entá de rematar. Máel Coluim llogró escapar y enllargar mientres cuatro años esta guerra civil, polo qu'esi periodu de reináu pa David I foi una llucha pola sobrevivencia».[45]
Paez que David solicitó refuerzos militares al so patrón o mecenes, el rei Enrique. Ailred de Rievaulx rellata que, tres eso, una estensa flota y exércitu de los caballeros de Norman, incluyendo a Walter l'Espec, fueron unviaos con camín de Carlisle, coles mires d'intentar ayudar a David a ganar a los sos enemigos.[46] Dicha flota paez que foi usada nel mar d'Irlanda, nel Firth of Clyde y en tola mariña d'Argyll, onde Máel Coluim tenía probablemente la mayor parte de los sos partidarios. Finalmente, en 1134 Máel Coluim foi prindáu y lleváu a prisión nel Castiellu de Roxburgu.[47]
Richard Oram suxer que foi mientres esti periodu cuando David dio a Walter fitz Alan el kadrez de Strathgryfe, el norte de Kyle y l'área que taba alredor de Renfrew, formando lo que podría ser el señoríu de Strathgryfe». Oram tamién añade que Hugh de Morville podría ganar el kadrez de Cunningham y l'asentamientu de «Strathyrewen». Esto podría indicar que la campaña militar llevada a cabu ente 1130 y 1134 tuvo como resultáu l'adquisición d'estos territorios.[48]
Desconozse'l tiempu que se tardó en consiguir la paz en Moray, pero nesi periodu David nomó al so sobrín William fitz Duncan como socesor de Óengus, quiciabes en compensación pola so esclusión de la llinia socesoria al tronu escocés, sobrevenida cola mayoría d'edá del fíu de David, Enrique. William, al paecer, tomó como esposa a la fía de Óengus, encimentando asina la so autoridá na rexón. Los burgos d'Elgin y Forres pudieron formase nesa dómina, consolidando l'autoridá real en Moray.[49] David tamién fundó'l Prioratu de Urquhart, posiblemente como «monesteriu de victoria», y asignó-y un porcentaxe del so tributu dende Argyll.
Tamién mientres esi periodu produció la boda ente'l fíu de Matái, Mormaer de Atholl, y Margarita, la fía d'Haakon Pålsson, jarl de les Órcades. Esta boda pacificó temporalmente la frontera norte del reinu, y fixo posible que col tiempu un señor vasallu de David ganara los territorios de les Órcades y Caithness pal Reinu d'Escocia. Asina, cuando'l 1 d'avientu de 1135 morrió'l principal valedor de David, Enrique d'Inglaterra, ésti controlaba una porción d'Escocia mayor que nunca.
Mientres el rei Esteban lluchaba nel so intentu por apoderar el norte d'Inglaterra nos años posteriores a 1136, David siguía'l so camín pa consiguir el control del norte d'Escocia. En 1139, al so primu de cinco años Harald Maddadsson dióse-y el títulu de conde y tamién la metá de les tierres del condáu de les Órcades, amás del Caithness escocés. Mientres la década de 1140, Caithness y Sutherland fueron devueltes al dominiu escocés.[50] Dalgún tiempu antes de 1146, David nomó a un nativu escocés llamáu Aindréas como primer obispu de Caithness, una diócesis con sede en Halkirk, cerca de Thurso, nun área de población d'etnia escandinava.[51]
En 1150, paez que Caithness y tol condáu de les Órcades diben formar parte d'Escocia; sicasí, los planes de David pa esti territoriu empezaron a complicase. En 1151, el rei Øystein II de Noruega dirixó una gran flota nes canales de les Órcades, prindando al despreveníu nuevu Harald na so casa de Thurso. Eystein obligó-y a xura-y fidelidá como condición pa la so lliberación. Más tarde esi mesmu añu, David respondió sofitando les reivindicaciones del rival de Harald, Erlend Haraldsson, nel gobiernu de les Órcades, otorgándo-y la metá de Caithness. El rei Eystein contestó dándo-y a este mesmu Erlend una estensión de territoriu similar, anulando asina l'efeutu de la ufierta de David. La debilidá de David nes Órcades nacía de que los reis noruegos nun taben dispuestos a faese a un llau y dexar que-yos arrampuñara parte del so poder.
La rellación de David con Inglaterra y la so corona nesos años ye interpretada de dos maneres. De primeres, pa entender les sos aiciones fai falta rellacionales col so venceyu col rei d'Inglaterra. Nengún historiador suel negar que los primeros años de David como rei amuesa una gran influencia d'Enrique I. David yera'l "gran protexíu" d'esti postreru,[52] unu de los sos "nuevos homes".[53] La so hostilidá escontra Esteban puede ser vista como un esfuerciu por retener el pretendíu heriedu d'Enrique I, la socesión de la so fía, enantes emperatriz consorte, Matilde. David lideró les sos batalles nel so nome, axuntar con ella a la so llegada a Inglaterra, y ordenó como caballeru al so fíu, el futuru rei Enrique II.[54]
Sicasí, la política de David escontra Inglaterra puede ser interpretada d'otra manera. David yera un rei qu'amaba la independencia y que, coles mesmes, intentaba construyir un reinu ente Escocia y Northumbria, tomando les partes más septentrionales del reinu d'Inglaterra. Dende esti puntu de vista, el sofitu de David escontra Matilde yera namái una sida pal llogru de tierres. L'ascendencia de David, per vía materna, pertenecía la Casa de Wessex, y l'ascendencia per parte de madre del so fíu Enrique, a los condes saxones de Northumberland, lo cual créese que pudo incentivar entá más esti proyeutu, que, sicasí, namái pudo llevase a cabu dempués de qu'Enrique II ordenara que'l fíu socesor de David, Máel Coluim IV, fixéra-y entrega de les ganancies más importantes del so padre. Ta claro que nenguna d'estes interpretaciones puede ser considerada como la única válida, ensin tomar en cuenta les demás.[55]
Enrique I iguara'l so heriedu por que la heredera fuera la so fía Matilde. Aun así, Esteban, l'hermanu menor de Teobaldo II, facer col tronu.[56] David foi la primer persona que defendió'l xuramentu por que reinara Matilde en 1127, y cuando Esteban coronóse rei'l 22 d'avientu de 1135, David decidió entrar en guerra.[57]
Cuando remató'l mes d'avientu, David dirixir al norte d'Inglaterra, conquistando los castiellos de Carlisle, Wark Tynedale, Alnwick, Norham y Newcastle, al términu de xineru. Un mes dempués, tuvo en Durham, onde s'atopó con un exércitu lideráu pol rei Esteban. Dempués d'una dura batalla, llegar a un alcuerdu de tratáu al traviés del cual David podía retener a Carlisle, ente que al fíu de David, Enrique, fadríase-y entrega, nuevamente, del so títulu, concediéndo-y la metá de los terrenes del condáu de Huntingdon, territorios que fueron consiguíos mientres la revuelta de David. No qu'a Esteban concierne, quedar col restu de castiellos que conquistó David, y ente que esti postreru nun recibiría nengún homenaxe, Esteban sí lo fadría per parte d'Enrique en Carlisle, y nel restu de territorios ingleses. Esteban tamién-y fixo entrega del condáu, ensin nengún valor pero concluyente, so la promesa de que si se restauraba'l desapaecíu condáu de Northumberland, Enrique sería'l primer candidatu en llograr dichu reináu. La tema de Matilde nun foi mentáu en nengún momentu. Sicasí, esti primer tratáu anulóse rápido dempués de que David viera'l pocu tratu que se-y daba al so fíu Enrique na corte d'Esteban.[58]
Cuando remató l'iviernu ente 1136 y 1137, David volvió invadir Inglaterra. El rei de los escoceses diba a confrontar nel norte d'Inglaterra a un exércitu inglés que taba esperando la so llegada en Newcastle. Una vegada más, la batalla foi evitada, habiendo una tregua que foi aceptada hasta payares. Cuando acabó dichu mes, David esixó a Esteban que-y apurriera'l conxuntu del vieyu condáu de Northumberland. La negativa d'Esteban provocó que David diera empiezu al tercer intentu d'invasión, esta vegada en xineru de 1138.[59]
L'exércitu qu'invadió Inglaterra ente xineru y febreru de 1138 causó un gran impautu ente los cronistes ingleses. Ricardo de Hexham anunciar como «un exércitu execrable, (ensin honor dalguno de Dios nin humanu», y que «apavoró a tola xente, matando a cualesquier ensin importar edá, sexu y condición, destruyendo granxes, ilesies y cases».[60] Munches hestories dudoses sobre canibalismu son mentaes por munchos cronistes, siendo éstos mesmos los que fixeron un dibuxu nel que se vía cómo se mataba a relixosos, muyeres y neños.[61]
En febreru, Esteban dirixir al norte pa empecipiar un tratu con David. Dambos exércitos evitar ente sigo, mientres Esteban taba cerca del camino sur. Pel branu, David estremó'l so exércitu en dos, unviando a Willian fitz Duncan camín de Lancashire, onde tomó Furness y Craven. El 10 de xunu, William fitz Duncan axuntó una tropa qu'entemecía a soldaos y caballeros. La batalla de Clitheroe empezó, y l'exércitu inglés foi derrotáu.[62]
A finales de xunetu de 1138, los dos exércitos escoceses axuntar nes tierres de San Cuthbert controlaes pol obispu de Durham, asitiaes a un llau del ríu Tyne. Otra tropa inglesa amosóse deseosa de conocer a los escoceses, lideraos naquel tiempu por William, Conde de Aumale. La victoria en Cliteroe probablemente animó a David a empezar una batalla peligrosa. L'exércitu de David, unes 26.000 vegaes más fuerte que l'exércitu inglés, apaeció per Inglaterra'l 22 d'agostu en Cowdon Moor, cerca de Northallerton, en North Yorkshire.[63]
La batalla del Estandarte foi un fracasu pa los escoceses. Más tarde, David y los sobrevivientes retirar a Carlisle. Anque David perdió, nun foi en nengún momentu daqué decisivu. Caltuvo la mayor parte del so exércitu y, d'esta manera, llogró tener más poder pa volver realizar otra ofensiva. L'asediu de Wark, qu'empezó a partir de xineru, nun remató hasta la captura d'ésta en payares. David darréu ocupó Cumberland según gran parte de Northumberland.[64]
El 26 de setiembre, el cardenal Alberic (obispu de Ostia), llegó a Carlisle onde David llamara a los nobles reales, abás y obispos. Alberic taba ellí pa investigar el discutiniu qu'había sobre la llealtá del Obispu de Glasgow nel Arzobispáu de York. Alberic xugó'l papel de pacificador, y David aceptó una tregua de seis selmanes na que s'escluyía al condáu de Wark. El 9 d'abril, David y la fía d'Esteban, Matilde I de Boulogne conocer en Durham y llegaron a un alcuerdu. El fíu de David, Enrique, recuperaría'l condáu de Northumberland, xunto al condáu de Huntingdon y el señoríu de Doncaster. A David dexábase-y tomar Carlisle y Cumberland. El rei Esteban caltenía la posesión de los castiellos estratéxicos de Bamburgh y Newcastle. Tou esto fizo que David definitivamente soterrara l'hachu de guerra.[64]
L'alcuerdu con Esteban, aun así, nun duró enforma. La llegada de la emperatriz Matilde a Inglaterra dio a David una oportunidá de retomar el conflictu con aquél. Ente mayu y xunu, David viaxó al sur d'Inglaterra xunto a la emperatriz, onde se taba aguardando a la so coronación na Abadía de Westminster, pero nunca llegó a producise. David tuvo ellí hasta setiembre, onde la emperatriz foi arrodiada en Winchester.[65]
La guerra civil, o l'anarquía, como darréu llamar, dexó a David fortalecer la so posición nel norte d'Inglaterra. Mientres consolidaba les sos tierres y les del so fíu, buscó aumentar la so influencia. Los castiellos de Newcastle y Bamburgh volvieron tar al so mandu y llogró el dominiu de tol noroeste inglés, dende'l ríu Ribble hasta Pennines, mientres caltuvo'l nordés dende'l sur del ríu Tyne, na frontera col obispáu de Durham. Mientres el so fíu persuadía a los barones de Northumberland por que fueren parte del so séquitu, David reconstruyó la fortaleza de Carlisle, que pasó a ser llueu la so residencia favorita en desterciu de Roxburgu. L'adquisición de les mines de Alston (Cumbria) nel ríu Tyne, dexó acuñar les primeres monedes del Reinu d'Escocia. David emitía fueros a l'Abadía de Shrewsbury, con al respeutive de les sos tierres en Lancashire.[66]
Sicasí, los ésitos de David yeren, munches vegaes, proporcionales a los sos fracasos. La mayor decepción de David nel so tiempu, foi la incapacidá d'asegurar el control del obispáu de Durham y l'arzobispáu de York. David intentó que'l so canciller, William Comyn, tuviera nel obispáu de Durham, onde dempués de la muerte del obispu Geoffrey Rufus en 1140, la so plaza había quedáu vacante. Ente 1141 y 1143, Comyn foi l'obispu de facto, y tuvo el control del castiellu del obispu, pero guardaba rocea al dogma. A pesar de tener control sobre'l pueblu de Durham, la única posibilidá que tenía David p'asegurar la so eleición y consagración, yera la de llograr el sofitu del legáu papal, al cargu d'Enrique de Blois, obispu de Winchester y hermanu del rei Esteban. A pesar de llograr el sofitu de la emperatriz Matilde, David fracasó y rindióse mientres William de St. Bárbara yera escoyíu pal puestu en 1143.[67]
Coles mesmes, David intentó interferir na socesión al arzobispáu de York. William FitzHerbert, sobrín del rei Esteban, atopó la so posición n'entredichu por cuenta de la quiebra de la fortuna política d'Esteban nel norte d'Inglaterra, y foi depuestu pol Papa. David fixo usu de los sos allegaos cistercienses pa crear un venceyu con Henry Murdac, el nuevu arzobispu. A pesar del sofitu del Papa Eugenio III, los siguidores del rei Esteban y William FitzHerbert se les apañaron pa evitar que Henry aportara al so puestu en York. En 1149, Henry buscó'l sofitu de David, y esti postreru, al ver la oportunidá de someter a la archidiócesis sol so control, dirixir a la ciudá. Sicasí, los simpatizantes d'Esteban enterar de les intenciones de David ya informáronlu al respeutu. Como resultancia, Esteban marcó camín de la ciudá ya instaló una nueva comandancia. David nun s'arriesgó y retiróse.[68] Richard Oram especula que lo último que fizo David foi incluyir al antiguu reinu de Northumbria nos sos dominios, siendo esto pa Oram "la oportunidá por que camudara el mapa políticu de les Islles Britániques perdíes pa siempres".[69]
.JPG)
El tratamientu históricu de David I y de la ilesia escocesa, suel poner énfasis nel papel trascendental del monarca como preséu de reorganización de la diócesis y la penetración normanda, empezando col obispáu de Glasgow, mientres David yera príncipe de Cumbria, y estendiéndose más al norte depués de que'l rei aportara al tronu d'Escocia. Tamién se suel poner de manifiestu'l so papel como defensor de la independencia de la ilesia escocesa al respeutive de los reclamos de supremacía de los arzobispaos de York y Canterbury.
Sostúvose dalguna vegada que les sedes episcopales d'Escocia, según el sistema parroquial na so plenitú, tuvieron los sos oríxenes nes innovaciones de David I. Anguaño, sicasí, los estudiosos tienen una visión daqué más moderada. Ailred of Rievaulx escribió nel aponderamientu de David que cuando llegó al poder «atopó trés o cuatro obispo en tol imperiu escocés [al norte de Forth], ente que'l restu analayaba ensin un pastor, cola respeutiva perda de la moral y la propiedá. Cuando morrió, dexó a nueve, toos d'un antiguu obispáu qu'él mesmu restauró, y otros nuevos qu'alzó».[70] Anque David treslladó l'obispáu de Mortlach escontra l'este, al so nuevu burgu de Aberdeen, y ordenó la creación de la diócesis de Caithness, los otros obispaos nun pueden ser asignaos como parte de la so creación.[71]
L'obispáu de Glasgow foi restauráu, más que reconstruyíu.[72] David nomó al capellán francés John Capellanus – que yera allegáu a la reforma –, pa formar parte del obispáu,[73] y llevó a cabu una investigación, dempués d'asignar al obispáu toles tierres del so principáu, sacante dellos terrenes del este que correspondíen al obispáu de Saint Andrews.[74] David foi tamién en parte responsable de forzar la creación d'obispaos semi-monásticos, como Brechin, Dunkeld y el Dunblane, pa convertise totalmente n'episcopales y quedar, de la mesma, firmemente integraos al sistema de la diócesis nacional.[75]
No que concierne al desenvolvimientu del sistema parroquial, el tradicional papel de David como'l so creador escarez de pruebes que la sofiten.[76] Escocia tenía yá un antiguu sistema d'ilesies parroquiales que daten de l'Alta Edá Media, y el sistema qu'introdució David, colos sos enclinos normandos, pue ser vistu más como una reforma que como una creación; fixo un sistema pa Escocia de manera que se paeciera abondo más a otros como'l francés o l'inglés, pero nun foi, n'efeutu, el so creador.[77]
Unu de los primeros problemes colos que David tuvo que tratar, como rei, foi una disputa eclesiástica cola ilesia d'Inglaterra. El problema cola ilesia en cuestión, tenía que ver cola subordinación de les catedrales escoceses a los arzobispos de York y Canterbury, una tema que dende la so eleición en 1124 evitó que Robert of Scone fora consagráu na sede de Saint Andrews. Paez ser que mientres el sieglu XI l'obispáu de St. Andrews funcionó como si d'una archidiócesis tratárase. El títulu de «arzobispu» dar a Giric de Cennrígmonaid, conforme a fontes escoceses ya irlandeses,[78] y al obispu Fothad II.[79]
El problema yera qu'esti estatutu arzo-episcopal, nun fuera aprobáu pol papáu, abriendo camín a los arzobispos ingleses pa reclamar el señoríu de tola ilesia escocesa. El responsable d'esa postura agresiva yera l'arzobispu de York, Thurstan. Los sos primeros oxetivos fáciles fueron los obispaos de Glasgow y de Galloway que, asitiaos nel sur del ríu Forth, nun yeren reconocíos como parte d'Escocia nin de la xurisdicción de St. Andrews. En 1125, el papa Honorio II escribió a John, obispu de Glasgow, y a Gille Aldan, obispu de Galloway, ordenar que s'incluyeren nel arzobispáu de York.[80] David ordenó al obispu John de Glasgow a viaxar a la Santa Sede con vistes a asegurar el paliu, cola cuenta de convertir l'obispáu de St. Andrews nun arzobispáu con xurisdicción sobre Glasgow.[81]
Thurstan, al igual que l'arzobispu de Canterbury, William de Corbeil, viaxaron a Roma, y dambos refugaron la solicitú de David. Esti postreru, sicasí, llogró'l sofitu del rei Enrique, y l'arzobispu de York aceptó retardar mientres un añu la propuesta y consagrar asina a Robert de Scone ensin faer escritu de subordinación dalgunu.[82] Los reclamos de York sobre los obispos del norte de Forth, fueron práuticamente abandonaos mientres el restu del reináu de David, anque les sos reivindicaciones más facederes siguíen en Glasgow.[83]
En 1151, David volvió pidir el paliu pal arzobispu de St. Andrews. En setiembre d'esi mesmu añu, el cardenal John Paparo axuntar con David na so residencia de Carlisle. D'una manera tentadora pa David, el cardenal diba camín a Irlanda con cuatros palios, col enfotu de crear cuatro nuevos arzobispaos irlandeses. Cuando'l cardenal tornó de Carlisle, David realizó'l pidimientu. Nel plan de David, la nueva archidiócesis incluyiría tolos obispaos del so territoriu escocés, según l'obispáu de Órcades y l'obispáu de les Islles. Desafortunadamente pal rei, el cardenal nun paecía llevar el pidíu al papáu. Al añu siguiente, el papáu dio a David otru golpe cola creación del arzobispáu noruegu de Trondheim, qu'entendía a los obispaos de les Islles y de les Órcades.[84]
Seique'l gran golpe a los planes del rei David vieno'l 12 de xunetu de 1152, cuando morrió'l so fíu y herederu a la corona, Enrique, conde de Northumberland. Enrique probablemente taría sufriendo una enfermedá mientres un llargu periodu.
Quiciabes David yá sabía que nun diba vivir muncho más tiempu; n'efeutu, quedába-y menos d'un añu de vida. Ye por ello que, rápido, declaró socesor a Máel Coluim, y al so nietu Guillermo pa ser el conde de Northumbria. Donchhad I, un magnate de la mesma Escocia, foi designáu como rector, o rexente, y tomó a Máel Coluim, que tenía once años, viaxando con él per Escocia cola cuenta de que'l mozu socesor ganara esperiencia pa los sos futuros proyeutos.
La salú de David empezó a resentise nel iviernu de 1153, finando'l 24 de mayu d'esi añu.[85] Na necroloxía del llibru Añales de Tigernach, aludir a él como «Dabíd mac Mail Colaim, rí Alban & Saxan» (David, fíu de Máel Coluim, rei d'Escocia ya Inglaterra), un títulu que daba a conocer que parte del reináu de David tuvo importancia nel desenvolvimientu de la nueva Inglaterra.[86]
La valoración más temprana de David I describir como un rei piadosu, un reformador y un axente civilizador nuna nación bárbara. Pa William of Newburgh, David yera un «Rei non bárbaru d'una nación bárbara», que «sabiamente reguló la ferocidá de la so nación bárbara». William empondera a David pola so piedá, faciendo notar que, ente otres actividaes santorales, «con frecuencia llimpiaba los pies de los probes».[87] Otra de les persones qu'emponderaron a David foi'l so primer cortesanu Ailred de Rievaulx, quien se fixo ecu de les afirmaciones de Newburgh y emponderó a David pola so xusticia, según pola so piedá, comentando que'l mandatu de David sobre los escoceses significó que «tola barbaridá d'aquella nación anidiárase... como si escaeciendo'l so fiereza natural, subordinaren los sos pescuezos a les lleis que la caballerosidad real dictara».[88]
Magar procuren evitar la énfasis na barbaridá escocesa del sieglu XII, los historiadores de la última etapa de la Edá Media, tienden a repitir los rellatos de la tradición crónica más temprana. Enforma de lo que foi escritu fuera antes transcrito direutamente dende les primeres cróniques medievales o se basó nelles bien de cerca, inclusive nes obres importantes de John de Fordun, Andrew Wyntoun y Walter Bower.[89] Por casu, Bower inclúi nesi testu l'aponderamientu pa David de Ailred of Rievaulx. Esta cita estender a lo llargo de venti páxina na edición moderna, y exerció un bon grau d'influencia sobre lo que se convirtió na vista tradicional de David n'obres posteriores d'historia escocesa.[90] El tratamientu históricu de David desenvolver nos escritos d'historiadores escoceses posteriores, y los trabayos d'homes como John Mair, George Buchanan, Hector Boece, y l'obispu John Leslie aseguraron que pol sieglu XVIII, remaneciera una figura de David como un ser piadosu, amigu de la xusticia, constructor del estáu y un brengosu mantenedor de la independencia d'Escocia.[91]
Na dómina moderna hubo un mayor énfasis nel papel de David como xefe d'Estáu y nos efeutos de los sos cambeos sobre'l desenvolvimientu cultural escocés. Los escoceses de les tierres baxes acostumaron a trazar los oríxenes de la so cultura al matrimoniu del padre de David, Máel Coluim III, con Santa Margarita, un mitu que tien los sos raigaños nel periodu medieval.[92] Col desenvolvimientu de téuniques históriques modernes a mediaos del sieglu XIX, la responsabilidá por estes meyores paez sofitase más en David que nel so padre. David asumió un papel principal na destrucción alegada del reinu celta d'Escocia. Andrew Lang, en 1900, escribió que «con Alejandro I, termina'l dominiu celta; con David, el dominiu normandu ya inglés ta establecíu».[93]
Los periodos de la Ilustración y el Romanticismu alzaren el papel de les races y «paquetes étnicos» escontra la historia dominante, y nesti contestu David foi descritu como contrariu al respeutive de los nativos escoceses, y les sos reformes fueron vistes a la lluz d'una agresión teutónica civilizada, natural, y quiciabes xustificada, escontra los primitivos celtes.[94]
Nel sieglu XX, dedicáronse munchos estudios a la conquista normanda del sieglu XII sobre Escocia, concentrándose, y por tanto, faciendo énfasis nos cambeos producíos pol reinu de David I. The Normans in Scotland (1954) de Græme Ritchie, Scotland: The Making of the Kingdom (1974) d'Archie Duncan, y los numberosos artículos de G. W. S. Barrow, formaron toos parte d'esti enclín historiográficu.[95]
Nos años 1880, Barrow buscó un compromisu ente'l cambéu y la continuidá, y defendió que'l reinu de David foi de fechu un equilibriu ente lo nuevo y lo vieyo».[96] Tal conclusión foi una incorporación natural d'una corriente subxacente na historiografía escocesa que, a partir de la obra monumental y revolucionario de tres volúmenes de William Forbes Skene, Celtic Scotland: A History of Ancient Alban (1876-80), viose obligada a reconocer que la "Escocia celta" tuvo viva y saludable por un llargu tiempu tres el reináu de David I.[97] Michael Lynch siguió y basóse na solución de compromisu de Barrow, defendiendo que conforme'l reináu de David diba progresando, el so reinu volvíase más celta.[98] A pesar del so subtítulu, en 2004, nel únicu volume completo d'estudiu sobre'l reináu de David I, David I: The King Who Made Scotland, el so autor Richard Oram afonda na figura de Lynch, poniendo énfasis na continuidá mientres asitiaba los cambeos del reináu de David nel so contestu.[99]
.JPG)
Sicasí, anque puede haber desalcuerdu alrodiu de la importancia o magnitú del cambéu históricu na dómina de David I, nengún historiador niega que taba teniendo llugar. El motivu ye'l que tanto Barrow como Lynch llamaron «revolución davidiana».[100] La revolución» de David sostener pa encontiar el desenvolvimientu de la Escocia medieval tardida, al traviés del cual los cambeos qu'él inauguró crecieron en munches de les instituciones centrales del futuru reinu medieval.[101]
A partir del trabayu pioneru de Robert Bartlett, The Making of Europe: Conquest, Colonization and Cultural Change, 950-1350 (1993), reforzáu por The First European Revolution, c.970–1215 (2000) de Moore, foise constatando que la revolución» de David puede establecese si reconoz la «Revolución europea» más amplia que tuvo llugar nesti periodu. La idea central ye aquella del sieglu X escontra la cultura ya instituciones de los vieyos centros carolinxos del norte de Francia y l'oeste d'Alemaña, que se diben espandiendo escontra zones circundantes, creando una «Europa» más reconocible. Escocia foi namái una de les tantes árees «colindantes».[102]
La estensiva actividá de caballeros estranxeros y los procesos polos cualos la tenencia de tierres convirtiérase d'habitual a feudal, o de lo contrario en rellaciones llegalmente definíes, revolucionaría la forma na que'l reinu d'Escocia yera gobernáu, como lo fixo la dispersión ya instalación d'axentes reales nes nueves llixos que taben abondando a lo llargo del reinu p'aprovir nuevos condaos militares y xulgaos pal doble propósitu del refuerzu de la llei y los impuestos, abasnando a Escocia abondo escontra'l modelu «européu».[103]
Nesti periodu, Escocia esperimentó innovaciones en práutiques gubernamentales y na importación de caballeros estranxeros, mayoritariamente franceses. Los empiezos del feudalismu suelen atribuyise al reináu de David. Carauterizar por «la construcción de castiellos, l'usu regular de caballería profesional, y el tributu de los caballeros», según por «rindir homenaxe y fidelidá».[104] David estableció señoríos feudales a gran escala nel oeste del so principáu de Cumbria, pa los miembros liderantes del séquitu militar francés que lu caltuvo nel poder. Amás, creáronse munchos señoríos feudales a menor escala.[105]
Diéronse munchos pasos mientres el reináu de David pa faer que'l gobiernu d'esa parte d'Escocia qu'él alministraba, paeciérase más al gobiernu anglo-normandu d'Inglaterra. Los nuevos condaos militares o sheriffdoms dexaron al rei poder alministrar de forma efeutiva les tierres reales. Mientres el so reináu, estableciéronse sheriffs reales nel nucleu de los territorios personales del rei; esto ye, n'orde cronolóxicu averáu, en Roxburgu, Scone, Berwick-upon-Tweed, Stirling y Perth.[106] El xulgáu tamién foi creáu nel reináu de David. Magar esta institución tien oríxenes anglu-normandos, n'Escocia, siquier al norte de Forth, representó cierta forma de continuidá con un cargu más antiguu.[107]
Los ingresos del so condáu inglés y los procedimientos de les mines de plata en Alston, dexáron-y producir a David les primeres monedes d'Escocia. Esto modificó la naturaleza del comerciu y tresformó la so imaxe política.[108]
David foi un gran constructor de pueblos. Como príncipe de Cumbria, fundó los dos primeros pueblos o burgos de «Escocia», en Roxburgu y Berwick.[109] Los burgos yeren establecimientos con llendes definíes que garantizaben los derechos mercantiles, un sitiu onde'l rei podía almacenar y vender los productos del so cain y conveth (una manera de pagu de facto en cuenta de aprovir hospitalidá al rei).[110] David fundó cerca de 15 burgos.[111]
Seique nada fuera más importante nel reináu de David que los burgos. Si nun pudieron, siquier nun primer momentu, ser daqué más que'l nucleu d'una clase inmigrante y mercante, fueron de vital importancia pa reformar un llargu periodu económicu y étnicu n'Escocia. Estos pueblos planiaos yeren o se volvieron ingleses en llingua y cultura; William of Newburgh escribió nel reináu del monarca Guillermo'l Lleón, que "los pueblos y burgos del dominiu escocés son conocíos por tar habitaos por ingleses";[112] amás de tresformar la economía, el fracasu d'estos pueblos por siguir siendo nativos, amenorgaría la posición de la llingua nativa escocesa, y daría empiezu a la idea de les Tierres baxes d'Escocia o Scottish Lowlands.[113]
David foi unu de los patrocinadores monásticos medievales más importantes. En 1113, nel que quiciabes foi'l primer actu de David como príncipe de Cumbria, fundó l'abadía de Selkirk pa los tironensianos.[114] David fundó más d'una docena de monesterios mientres el so reináu, patrocinando delles nueves órdenes monástiques.[115]
Esos monesterios nun yeren namái una espresión de la piedá de David, sinón que tamién sirvieron pa tresformar a la sociedá escocesa. Los monesterios convertir en centros d'influencia estranxera, y aprovieron grupos d'homes lletraos, capacitaos pa sirvir a les necesidaes alministratives, cada vez más grandes, de la corona.[116] Estos nuevos monesterios, y n'especial los cistercienses, introducieron nueves práutiques agrícoles.[117] El trabayu cisterciense, por casu, tresformó al sur d'Escocia nuna de les fontes más importantes de llana ovina n'Europa del norte.[118]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
