From Wikipedia, the free encyclopedia
La epístola o discursu A Diogneto (Ἐπιστολὴ πρὸς Διόγνητον; en llatín, Epistula ad Diognetum) ye una obra de l'apologética cristiana, escrita, quiciabes, nes acabadures del sieglu II. Esta pequeña obra,[1][2] d'apenes doce capítulos, ye una pieza singular de la lliteratura cristiana.[3] Ye singular pola so catalogación, pol so orixe inciertu, pol so chocante descubrimientu, pola aciar destrucción[4] del únicu códiz que la contenía.[5] Ye singular tamién pola so autoría, polos enigmes que plantega, pola orixinalidá de les teoríes de que ye oxetu. Sobremanera ye singular pola so guapura[6][7][8] y elegancia,[9] qu'escurre lloñe de la crudeza[10] de Taciano, la franqueza[11] de Justino, los escarnios de Hermias,[12] la simplicidá[13] d'Arístides,[14] el fideísmu[15] de Teófilo o les filosófiques llegaciones d'Atenágoras.[16] Pol so estilu, anque non tantu pol so conteníu, A Diogneto álzase bien percima d'otros escritos de la apologética cristiana.[17]
| Tipu |
carta (es)  y obra lliteraria |
|---|---|
| Llingua orixinal | griegu antiguu |
| Creación | sieglu II |
 | |
Lo más incomprensible d'esta obra ye que naide la conociera antes del so descubrimientu nel sieglu XV.[18] Nun esiste mención dalguna, esplícita o implícita, que dexe suponer que dalgún de los Padres de la Ilesia lleer, siquier que tuviera noticia de la so esistencia.[19] Tampoco nes fontes griegues, xudíes, gnóstiques o en cualesquier otru llugar atopóse niciu dalgunu del so pasu pola historia.[20]
¿Cómo ye posible —pregúntase inda güei la crítica—[18] qu'esta notable obra pasara desapercibida mientres mil doscientos años, teniendo como se tienen noticies d'infinidá d'autores menores y fragmentos sueltos de cuasi toos ellos? ¿Cómo pudo asoceder que nun la conociera Eusebio de Cesarea, que recoyía toles noticies que llegaben a los sos oyíos? ¿Cómo ye posible que naide sepa nada del so autor o'l so destinatario? Y si por fin fora ciertu que naide la conocía y naide lleer ¿cómo ye posible que llegara a nós? Estes entrugues son úniques nel ámbitu de la patroloxía pos A Diogneto tien el raru privilexu de ser una de les poques obres de la lliteratura antenicena[21] cristiana ensin mentar por Eusebio. Tampoco por otros historiadores de la Ilesia como Jerónimo, Genadio de Marsella,[22] o Focio nel sieglu IX.[23][24]
El códiz tresmisor de la epístola A Diogneto foi afayáu nel añu 1436[25][26] na ciudá de Constantinopla y adquiríu por un nuevu clérigu y estudiante de griegu[27] llamáu Tomás d'Arezzo.[28] A diferencia d'otros afamaos manuscritos, nun foi atopáu nuna biblioteca o nun monesteriu sinón nuna pescadería de la ciudá,[29][30] onde taba apilado col papel d'envolubrar pexe.[31] El códiz atopáu por Arezzo yera un corpus apologeticum griegu del sieglu XIII o XIV[32] que contenía 22 obres griegues.[33] Cinco d'elles yeren atribuyíes de forma espuria a Justino Mártir.[34][35] De Monarchia,[36] Cohortatio ad Graecos,[37] Expositio fidei,[38] y Oratio ad Graecos.[39] Había tamién un quintu tratáu, desconocíu hasta entós, qu'empezaba asina:
Veo, excelentísimo Diogneto, que tienes gran interés n'entender la relixón de los cristianos.(Dg 1.1)
Arriendes d'ello, la obra pasó a conocese como Epístola a Diogneto o, más cenciellamente, A Diogneto.
Esti corpus apologético griegu conozse güei como'l Codex Argentoratensis Graecus 9.[40] Tomás d'Arezzo apurrió'l so afayu al futuru cardenal Juan de Ragusa. Juan de Ragusa o Juan Stojkovic[41] yera un destacáu eclesiólogo dominicu, delegáu nel conceyu de Basilea. Este conceyu, celebráu ente los años 1431 y 1439,[42] tenía como tema principal el Cisma d'Oriente y Occidente, a resultes de lo cual Stojkovic permaneció dos años en Constantinopla.[43] Ellí axuntó una coleición de manuscritos pertenecientes al ámbitu de la lliteratura cristiana.[44] Amás del Codex Graecus 9 d'Arezzo, Stojkovic consiguió otres obres escelentes como'l Codex Palatinus Graecus 398, tresmisor únicu de la obra de Partenio de Nicea,[45] y otru manuscritu que contenía les obres completes de Cirilo d'Alexandría.[46] L'aciertu de Stojkovic al axuntar esa coleición d'obres implica entá más méritu si tener en cuenta que venti años dempués, en 1453, producióse la Cayida de Constantinopla.[47] El códiz tresmisor de A Diogneto formó parte de la so biblioteca hasta l'añu de la so muerte (1443)[48] en que lo mandó por testamentu a los sos hermanos del conventu de Basilea.[49][50][51] Ellí, la biblioteca de Stojkovic esvalixóse. El Codex Palatinus gr. 398, portador de Partenio, permaneció en Basilea hasta'l so editio princeps en 1531. Dempués viose envolubráu en numberoses querelles y viaxó por toa Europa, del Vaticanu a París, antes d'acabar na biblioteca palatina de Heidelberg.[52] Pela so parte, el Codex Graecus 9, portador de A Diogneto, foi adquiríu d'una o otra manera[53] por un conocíu hebraísta del sieglu XVI llamáu Johannes Reuchlin,[54] de lo que se tien noticia porque'l so nome apaecía na contraportada del códiz.[55] Nun se sabe bien cómo pero, a partir de la segunda metá del sieglu XVI, el códiz llegó a l'abadía de Marmoutier o Maumünster, una llocalidá francesa asitiada na Alsacia cimera.[56]
Antes d'acabar esi sieglu fixeron trés copies del manuscritu.[57] La primera foi realizada en 1579[58] por Bernard Haus por encargu de Martin Crusius,[59][60] profesor de la universidá de Tubinga, en que la so biblioteca universitaria atópase anguaño.[61] La segunda copia foi realizada por un imprentador francés llamáu Henri Estienne,[62] que la utilizó pa preparar en 1592[63][64] la editio princeps de la obra. Felicidad copia acabó na biblioteca universitaria de Leiden por entemediu d'un destacáu coleicionista de manuscritos llamáu Isaac Voss.[65][66] Una tercer copia, realizada por J.J. Beurer en 1590, sumió.[67]
Mentanto'l manuscritu orixinal d'Arezzo pudo permanecer doscientos años na abadía de Marmoutier hasta'l so treslláu a la biblioteca cívica de la cercana ciudá d'Estrasburgu escontra 1793.[68] Cincuenta años dempués, el caballeru Johann Carl Theodor von Otto realizó una edición de les obres completes de Justino,[69] pa les que se fixeron dos colaciones[70] del manuscritu.[71] La primera foi realizada en 1842 por Edouard Cunitz y la segunda en 1861 por Edouard Reuss.[72][73][74] Les minucioses colaciones que fizo Reuss sobre'l manuscritu d'Arezzo constitúin el meyor conxuntu d'observaciones que se caltienen sobre'l Graecus 9, tamién les postreres. Nel añu 1870, apenes nueve años dempués, la ciudá d'Estrasburgu viose somorguiada nel conflictu franco-prusianu y esi branu sufrió un devastador asediu de cuarenta díes mientres el cual la biblioteca foi destruyida y, con ella, el manuscritu de Constantinopla.[75] De nun ser poles copies que se fixeron nel sieglu XVI, el testu de la epístola A Diogneto perdiérase nesa quema.
_by_Jean_Le_Tavernier_after_1455.jpg)
L'apologética cristiana surdió nel sieglu II de resultes de la situación social na que taba somorguiáu'l cristianismu. Dicha situación taba marcada por dos factores: el desconocimientu xeneral de la so doctrina y la so condena per parte de les autoridaes romanes.[76] El desconocimientu del cristianismu daba llugar a tracamundios y acusaciones infundaes[77] pa los que la condena oficial aprovía un preséu llegal de represión. Una persona podía ser condergada a muerte pol solu fechu de ser cristianu.[78] La delación por cristianismu traía l'arrestu inmediatu y el posterior interrogatoriu del reu. Si nel intre del mesmu negaba l'acusación de cristianismu, yera lliberáu. Si declaraba cristianu, yera executáu. La psicoloxía de los cristianos primitivos complicaba l'asuntu porque con frecuencia preferíen morrer a arrenunciar a les sos creencies. Esta situación plantegóse yá nel postreru terciu del sieglu I[79] pero nun foi hasta'l sieglu II que se produció un cambéu d'actitú nel cristianismu, perceptible na so lliteratura. Hasta entós la lliteratura cristiana taba formada polos llibros del futuru Nuevu Testamentu y los escritos de los llamaos Padres Apostólicos. Toes estes obres taben dirixíes a un públicu cristianu y exhibíen una marcada intención doctrinal. Al traviés d'elles, el mundu en que s'encuadraba'l cristianismu apaecía como un marcu difusu y indiscutido al qu'en realidá nun s'emprestaba atención. Les epístoles de Pablo intentaben resolver cuestiones plantegaes poles comunidaes cristianes. Los Evanxelios intentaben presentar la vida y les enseñances de Xesús. El llibru de la Revelación y El pastor de Hermas afondaben la lliteratura escatolóxica. La Didaké y la epístola de Bernabé describíen los primeros rudimentos de la lliturxa. Clemente de Roma, Ignacio d'Antioquía y Policarpo d'Esmirna escribíen cartes a les ilesies p'aconseyales.
Nel sieglu II, sicasí, producióse un fechu inauditu. Un obispu cristianu llamáu Cuadrato, compunxo un escritu apologético y dirixir públicamente al emperador Adriano, pa denunciar les inxusticies que sufríen los cristianos. El cristianismu dexó d'esta forma de ser un asuntu priváu de ciertes comunidaes pa confrontarse col mundu. L'apoloxía de Cuadrato foi la primera[80] pero, a lo llargo d'esi sieglu, otros autores siguieron el so exemplu. Arístides, Justino, Taciano, Atenágoras, Teófilo o Hermias son dalgunos d'ellos. Toos utilizaron la llingua griega porque, nesi sieglu, la patroloxía griega predominaba sobre la llatina.[81] Nos sieglos siguientes, diches obres arrexuntáronse y tresmitieron xuntes formando'l grupu de los llamaos apologistas griegos.
L'autor de la Epístola a Diogneto tamién ye un apologista, tamién escribió en griegu y tamién ye del sieglu II. A pesar d'eso, nun se-y cunta ente los apologistas griegos sinón ente los Padres Apostólicos, inclusión pocu coherente.[82] Anque los Padres Apostólicos formen un grupu heteroxéneu d'escritos onde cabo cuasi tou,[83] nun hai nenguna razón oxetiva que xustifique dicha inclusión sacante que, en 1765,[84] Andrea Gallandi[85] publicó A Diogneto na so edición de los Padres Apostólicos xunto con Hermas, Bernabé, Clemente, Ignacio, Policarpo y los fragmentos de Papías. Sicasí, con arreglu a los criterios qu'a posteriori se proponen como definición, A Diogneto nun puede considerase obra d'un Padre Apostólicu. El so autor nun foi discípulu de los apóstoles, como Papías o Policarpo. Tampoco foi un escritor envaloráu poles comunidaes primitives como Hermas[86] y nun pertenez a la lliteratura cristiana surdida ente los sieglos I y II, como la Didaké. La inclusión de A Diogneto ente los Padres Apostólicos ruempe, amás, cola forma en que la tradición apurrió la epístola, formando parte d'un corpus apologético griegu.
El manuscritu d'Estrasburgu, desapaecíu en 1870, tresmitía cinco obres espurias de Justino, incluyida la Epístola a Diogneto. Tillemont[87] refugó dicha atribución nel sieglu XVII: l'estilu y la elocuencia d'esta carta llevántense bien percima de Justino.[88] Una vegada negada la paternidá de Justino quedó abierta la cuestión pa tou tipu d'especulaciones. El mesmu Tillemont conxeturó que l'autor yera un discípulu de los apóstoles. Gallandi precisó l'autoría na persona d'Apolo.[89] Fueron propuestos tamién Clemente de Roma, Clemente d'Alexandría, el citáu Arístides d'Atenes, primero que s'afayara'l so apoloxía. Atendiendo a ciertes traces del escritu propios del gnosticismu pensóse en Marción de Sínope o nun discípulu so llamáu Apeles.[90] H.I. Marrou, autor de la mayor monografía que s'escribió sobre A Diogneto, formuló la hipótesis de l'autoría de Panteno.[91]
L'atribución que más xuegu dio, sicasí, ye la del apologista Cuadrato. L'apoloxía que Cuadrato dirixó al emperador Adriano perdióse dafechu sacante un pequeñu fragmentu transcrito por Eusebio de Cesarea nel so Historia eclesiástica. Esa curtia trescripción conozse güei como el fragmentu de Cuadrato:
Les obres, sicasí, del nuesu Salvador tuvieron siempres presentes, yá que yeren verdaderes; los que curó, los que resucitó d'ente los muertos nun fueron vistos solamente nel momentu de ser curaos y resucitaos, sinón que tuvieron siempres presentes y eso non solamente mientres el Salvador vivía equí embaxo, sinón entá dempués de la so muerte sobrevivieron enforma tiempu, de suerte que dalgunos d'ellos llegaron hasta los nuesos díes.[92](HE IV 3,2)
En 1946, acabada la Segunda Guerra Mundial, Dom Paul Andriessen afondó la hipótesis de Cuadrato y dio forma a una inesperada y atélite teoría.[93] Considerando una cesura esistente nel capítulu 7 del testu, Andriessen fixo un esfuerciu por imaxinar el conteníu faltante y llegó a la conclusión de que'l discursu desapaecíu podría paecese al del fragmentu de Cuadrato.[94][95] Coles mesmes, y preguntar si Diogneto nun podría ser un títulu honoríficu más qu'un nome, Andriessen conxeturó que l'emperador Adriano podría ser conocíu como tal.[96][97] Per otra parte, la comparanza lliteraria ente'l fragmentu de Cuadrato y la epístola A Diogneto nun refugó la posibilidá de que fueren escritos pola mesma persona.[98] De ser cierta esta atribución, non yá resolveríase la paternidá de A Diogneto sinón que, arriendes d'ello, recuperaríase inopinadamente l'apoloxía de Cuadrato, dada por perdida. Cuadrato sería entós l'autor de la epístola y Diogneto sería un nome utilizáu pa referise al emperador Adriano.
A falta de más datos sobre l'autor, tamién s'intentó identificar al destinatario. Amás de la hipótesis d'Andriessen de que Diogneto podría ser l'emperador Adriano, propúnxose a Claudio Diogneto, procurador d'Exiptu nel añu 197 y Sumu Sacerdote. Otra hipótesis que se formuló ye la de Diogneto, tutor del emperador Marco Aurelio.[99]
Una tercer vía foi intentar datar la epístola atendiendo a ciertos calteres que s'esprenden de la llectura del testu. Per esti camín, la crítica prefier asitiar A Diogneto nel sieglu II pero escontra'l final, faciéndolo, en razón de la so elocuencia, visu y términu de la apologética griega.[100] La primer traza ye la situación social del cristianismu que se señala namás empezar, nel exordio:[101]
Entrugues, Diogneto, qué Dios ye ési nel que confíen los cristianos y qué xéneru de cultu tribúten-y por qu'asina refalguen el mundu y desprecien la muerte.(Dg. 1)
Esta pincelada xeneral recibe más palantre un dramáticu coloríu:
¿Nun ves cómo los cristianos son refundiaos a les fieres pa obligalos a renegar, y nun son vencíos?(Dg. 7.7)
Esto correspuende cola situación del cristianismu antes de la publicación del Edictu de Milán, nel sieglu IV. La segunda traza ye que se describe al cristianismu como estendíu per tol mundu, lo que refuga que fora escritu nel sieglu I.[102] Amás d'eso, atopáronse dependencies con escritos de Hipólito de Roma y Ireneo de Lyon, lo que lleva a asitiar la obra a finales del sieglu II.[102] A pesar de ser la opción más aceptada, esta datación antenicena nun esplica, sicasí, el desconocimientu que careció l'escritu a lo llargo de la historia. Por ello tamién se dixo que A Diogneto ye una impostura tardida del sieglu XVI.[103]
La epístola a Diogneto conozse güei poles copies de Leiden y Tubinga.[104] Al traviés d'elles tresmite un testu nel que se reconocen dos cesures. La primera atopar nel capítulu 7, ente los versos 6 y 7.[105] El versu 6 atopar nun testu onde ta falando de la parusía de Xesucristu:
Un día unviar (Dios a Xesucristu) pa xulgar y ¿quién va soportar entós la so venida?(Dg. 7.6)
Nel versu siguiente, el 7, y como si yá tuviera falando de la tema, diz:
¿Nun ves como (los cristianos) son refundiaos a les fieres por que renieguen y nun son vencíos?(Dg. 7.7)
La rotura del discursu rescampla a güeyu pero nun compromete la unidá del escritu. A unu y otru llau de la interrupción sigue escribiendo la mesma persona.
La segunda cesura ta a la fin del capítulu 10 onde diz:
Entós vas almirar y vas tener por bonaventuraos a quien soporten el fueu terrenal por causa de la xusticia, cuando conozas aquel fueu...(Dg. 10.8)
Equí tamién rescampla la interrupción del discursu, que se volver# a entamar nel siguiente capítulu diciendo:
Nun toi esponiendo doctrines estrañes nin plantego cuestiones absurdes.(Dg 11.1)
Pero agora, y a diferencia del otru casu, non yá camuda de forma abrupta el filván de l'argumentación sinón tamién l'estilu.[106] Esta diferencia ye tan bultable que, yá a finales del sieglu XVI,[107] suplió la opinión de que los capítulos 11 y 12, conocíos como'l epílogu d'A Diogneto, nun pertenecíen a la obra.
Cabo la posibilidá de que, mientres la tresmisión del testu, daquién añadiera esos párrafos, o que'l compilador recibiera per separáu dambes partes y axuntar presumiendo la so unidá.[108] L'epílogu de A Diogneto paez obra d'otru autor. Anque ta bien escritu, escarez de la calidá lliterario y doctrinal de la primer parte.[109] Tamién paez empobináu a otru destinatario[110] pos, nos primeros capítulos, l'interlocutor ye un paganu[111] ente que nel epílogu ye una persona familiarizada cola sagrada escritura que nun precisa que lu espliquen, por casu, el mitu del paraísu o'l fechu básicu de qu'esisten apóstoles.[112] Otra diferencia ye la rellación col Antiguu Testamentu, bien presente nel epílogu ya inesistente nos primeros capítulos.[113] Por esta traza, dellos autores presumen cierta afinidá del escritu con ambientes gnósticos.[114]
La opinión d'una autoría distinta pal epílogu caltener ensin discutiniu mientres les primeres décades del sieglu XX y namái dempués de la segunda guerra mundial fixéronse serios esfuercios por defender la unidá del escritu. Autores como Dom P. Andriessen, H.I. Marrou, M. G. Mara, S. Zincone o M. Rizzi utilizaron distintes metodoloxíes pa sacar partíu de les semeyances qu'esisten. Magar tou, Y. Norelli y K. Wengst pronunciar en contra.[115] A pesar de la zarrada defensa que se fixo sobre la unidá del escritu, «la impresión de que los capítulos 11 y 12 nun pertenecieron a la obra ye bien fuerte».[116]
Una glosa marxinal esistente nel manuscritu d'Estrasburgu y conocida güei poles colaciones de Reuss dicía explícitamente que les llagunes de los párrafos 7 y 10 deber a que se taba copiando un manuscritu bien antiguu, y cabo suponer con ello, qu'abondo deterioráu. H. I. Marrou[117] envalora que'l manuscritu de Constantinopla ye una copia del sieglu XIV d'un manuscritu anterior del sieglu VI o'l sieglu VII.
A diferencia d'otres apoloxíes, escrites bonalmente pa defender la nueva relixón, esta obra ye la respuesta d'un cristianu a les cuidadoses entrugues formulaes por un paganu llamáu Diogneto (Dg. 1.1).[118] Entrugues que denotan un «vivu interés» (Dg. 1.1)[119] y que son frutu de la estrañedá que causa esta «nueva raza cristiana» (Dg. 1.1),[120] asina la llapada, que nun participa de les creencies de los griegos nin de los xudíos y que «desprecia la muerte» (Dg. 1.1).[121] L'autor de la carta, tres la enumeración de les entrugues de Diogneto, espresa la so presto por esti interés (Dg. 1.2) y formula un ruegu:
Pido a Dios, que da'l falar y l'escuchar, qu'a mi me conceda falar p'ameyorar a quien m'escucha, y a ti te conceda escuchar ensin que s'atristaye quien te fala.(Dg. 1.2)
De siguío, empieza una crítica de la relixón pagana[122] que se mueve por dos llugares comunes: la crítica de la idolatría y la crítica de los sacrificios.[123] La idolatría o adoración d'oxetos yera un elementu frecuente nes relixones paganes. Les imáxenes de los cultos paganos podíen tar feches de diversos materiales: oru, bronce, piedra, madera[124] y sobre esti fechu xira l'argumentación. Los ídolos nun son pieces d'orixe divín sinón obra d'un artesanu. Los d'oru hai que guardalos so llave por que nun los roben, los de fierro escómense, los de magre son de la mesma materia qu'un platu pa comer. Esta materia forma parte güei del ídolu pero, antes d'eso, yera namái materia y nel futuru podría volver selo y utilizase pa otru fin. La crítica de los sacrificios basar en que yeren sacrificios de sangre y grasa. Esti tipu d'ufriendes debíen de ser puerques y desagradables porque, pal autor, suponen un despreciu más qu'una prueba d'adoración, y demuestren según él la insensibilidá de los ídolos, que nun se quexen d'esti proceder.
¡Qu'unu de vós soportar! ¡Qu'unu de vós aguantadera que-y asoceda eso!(Dg. 2.9)
Los argumentos qu'utiliza l'autor de A Diogneto nun son orixinales.[125] Estes crítiques yeren frecuentes non yá ente los cristianos, sinón ente los mesmos xudíos (Baruc 6)[126] y los paganos.[127] El sacrificiu material, en concretu, yera refugáu en dellos círculos paganos qu'abogaben por un sacrificiu más espiritual.[128]
Dempués de la relixón pagana, l'autor entama una crítica de la relixón xudía[129] a la qu'atribúi una cosa bona,[130] creer nel únicu Dios verdaderu, y otra mala, adora-y como los griegos, con sacrificios que Dios nun precisa y que provienen del so escesivu apegu pola Llei.[131]
Nun precises que te esplique'l so espíritu fréngole alrodiu de la comida, nin les sos creencies sobre'l sábadu, nin el so arguyu pola circuncisión nin la superficialidá de los sos ayunos y novilunios.(Dg. 4.1)
Estos cuatro puntos: alimentación, sábadu, circuncisión y ayunos/novilunios[132] son criticaos nos siguientes términos: Sobre l'alimentación afirma l'autor que ye inxustu considerar pures a unes criatures ya impures a otres cuando toes vienen de Dios (Dg. 4.2). Sobre'l sábadu diz que ye un llevantu que Dios prohiba realizar una bona aición en sábadu (Dg. 4.3). De la circuncisión, diz ser absurdu qu'esa mutilación» (Dg. 4.4) suponga una seña de predilección divina. De los novilunios y otres festividaes rexíes por criterios astrolóxicos, dulda que la voluntá de Dios utilice esos medios pa manifestase (Dg. 4.5). La crítica de la relixón xudía nun ye fonda y dexa fuera temes importantes.[133]
.jpg)
De siguío l'autor entama la defensa del cristianismu, que ye presentáu como una carta de ciudadanía divina.[134] Los cristianos «pasen la so vida na tierra, pero son ciudadanos del cielu» (Dg. 5.9). Como habitantes de la tierra, nun s'estremen de los demás «pola so nación, la so llingua o los sos vistíos» (Dg. 5.1). «Participen en tou como ciudadanos pero soportar tou como foresteros» (Dg. 5.5). Esta ciudadanía espresar nuna formulación de calter platónicu:[135]
Lo que l'alma ye al cuerpu, ser los cristianos al mundu.(Dg. 6.1)
Esta analoxía ye sofitada con delles comparances tomaes de la Estoa y del platonismu.[136] L'alma espublizar polos miembros como los cristianos pel mundu (Dg. 6.2). L'orixe de l'alma nun ye'l cuerpu, nin el de los cristianos el mundu, porque son ciudadanos divinos (Dg. 6.3). El cuerpu odia a l'alma como'l mundu odia a los cristianos (Dg. 6.5), etc.[137] Esta argumentación podría ser una tresposición de doctrines platóniques una y bones l'alma del mundu» ye unu de los trés principios que conformen la terna trieísta del platonismu. Tamién podría ser que'l testu redactárase con un calter llitúrxicu y que l'autor tuviera en mente la idea de que los cristianos son una ufrienda que xustifica la esistencia del mundu.[138]
Dempués de los pasaxes dedicaos a la ciudadanía cristiana y a l'alma del mundu, l'autor afirma que'l cristianismu aníciase porque Dios intervieno na historia unviando al so Fíu.[139] D'esta forma contesta a una cuestión plantegada por Diogneto: «¿Por qué esta nueva raza apaeció agora?» (Dg. 1.1). Tou ello da llugar a una esposición cristolóxica na que Cristu ye presentáu como «Artífiz y Demiurgu del universu» (Dg. 7.2),[140] como potencia ordenadora del cosmos unviada pol Padre «pa salvar, non pa esforciar; pa llamar, non p'acusar; p'amar, non pa xulgar» (Dg. 7.4-5). L'autor nun facilita nengún detalle biográficu sobre Xesús de Nazaré, lo que puede ser signu d'iñerizu escontra la vida física de Xesús.[141] De siguío, dizse que tres la primer venida, va haber una segunda:
Un día unviar (Dios a Xesucristu) pa xulgar y entós ¿quién va soportar la so venida?(Dg. 7.6)
Nesti puntu llegar a la primer llaguna del testu. Según la hipótesis de Dom P. Andriessen equí vendría entrepoláu'l fragmentu de Cuadrato. Seya como quier, el primer versu dempués de la cesura ye:
¿Nun ves como (los cristianos) son refundiaos a les fieres por que renieguen y nun son vencíos?(Dg. 7.7)
Dempués de la cristoloxía, fálase sobre la necesidá de la venida de Xesucristu yá que «antes d'ella, nengún home conoció a Dios» (Dg. 8.5). L'autor describe'l plan divín de la salvación concebíu por Dios y comunicáu namái al so Fíu» (Dg. 8.9). Nun principiu, Dios escondió la so sabiduría y bondá al mundu, dexando al home obrar al so aire, «dexándose llevar por enclinos desordenaos» (Dg. 9.1) y soportando con paciencia los sos pecaos. Llegáu'l tiempu de máxima enconía, cuando nun-y aguardaba al home más que «el castigu y la muerte» (Dg. 9.2), el Fíu ye unviáu «pa cubrir los nuesos pecaos» (Dg. 9.3) y «xustificar a los impíos» (Dg. 9.4).[142]
¡Benévolu intercambiu! ¡Inescrutable creación! ¡Inesperaos beneficios! ¡La enconía de munchos quedó oculta nel únicu xustu, y la xusticia d'unu xustificó a munchos inicuos!(Dg. 9.5)
De siguío, Diogneto recibe una exhortación onde se numberen los beneficios qu'acarreta l'aceptación de la fe cristiana, esto ye, la conocencia del Padre y el Reinu de los Cielos.
¿Barruntos de qué allegría vas ser apináu cuando lo conozas?(Dg. 10.3)
D'equí p'arriba y hasta la segunda cesura, l'autor describe la inversión de principios y valores qu'afecten a la persona y emponer a la imitación de Dios:
Vas Empezar a falar los misterios de Dios, vas amar a los que son torturaos, vas condergar l'engañu del mundu, vas conocer la verdadera vida celestial, vas almirar a quien soporten el fueu terrenal...(Dg. 10.7)
Nesti puntu del testu atopa la segunda cesura. Lo que vien de siguío ye'l epílogu, la parte del escritu que podría ser obra d'otru autor. Ta formáu por dos capítulos que paecen empobinaos a la so llectura nel senu de dalguna comunidá.[143] Polo pronto, el testu volver# a entamar con otru estilu y conteníu. Diz aína: «dempués d'habeme fechu discípulu de los apóstoles, faigo maestru de los xentiles» (Dg. 11.1). El calter d'esta afirmación ye bien paulino (1 Tim 2-7).[144] Si, como sostién Andriessen, el apologista Cuadrato fuera l'autor de A Diogneto, estes pallabres y tol epílogu de la carta podríen ser coles mesmes sos.[145] L'epílogu tien un vocabulariu específicu. Mentar a la Ilesia en dos causes (Dg. 11.5) y (Dg. 11.6) como receptora de la gracia divina,[146] cuando enantes, el cristianismu fuera presentáu ensin considerar la so xerarquía.[147] Coles mesmes utilízase seis veces el títulu cristolóxicu Logos.[148]
El capítulu 12 contién una especulación[149] avera del mitu del Paraísu. Nel Llibru de la Xénesis rellátase qu'Adán y Eva, padres de la humanidá, fueron espulsaos del Xardín del Edén por comer el frutu prohibíu del árbol de la conocencia. Pal autor, sicasí, «Nun mata la conocencia, sinón la desobediencia» (Dg 12.2). Según él, la corrupción de la naturaleza humana nun se debió a la conocencia adquirida sinón a la so adquisición en condiciones irregulares. Ye posible que l'autor quixera demostrar con esta exéxesis que'l cristianismu nun yera incompatible cola sabiduría.[150] Dempués afírmase que «Eva nun foi malvada, sinón que ye creída virxe» (Dg 12.8). Trátase d'un pasaxe difícil pal que se propunxeron delles traducciones.[151] La virxinidá d'Eva podría tener rellación cola Virxe María yá que na lliteratura cristiana primitiva, María yera vista como una segunda Eva[152] o segunda madre de la humanidá, non malvada pol Pecáu orixinal. Conclúi'l testu diciendo:
A él la gloria polos sieglos. Amén(Dg. 12.9)
que ye una fórmula conclusiva del cristianismu primitivu.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
