From Wikipedia, the free encyclopedia
مرض فيروس كورونا 2019 (كوڤيد-19) هوه مرض معدى بيسببه ڤايروس كورونا 2019 اللى اختصار اسمه العلمى سارس-كوڤ-2. المرض اتحدد اول مرة سنه 2019 فى ووهان، عاصمة مقاطعة هوبيى فى وسط الصين، وانتشر من ساعتها على مستوى العالم، و سبب وباء كوڤيد-19.[31][32] لسه تطعيمات بتتطور عشان تحمى من سارس-كوڤ-2.[33][34][35]
ڤايروس كورونا بينتشر ف الاساس الاولانى بين الاشخاص بطريقة مشابهة للانفلونزا ، عن طريق رزاز الجهاز التنفسى من كحه او عطس.[36][37][38] الفترة بين التعرض و ظهور الاعراض حوالى خمس ايام ، لكن ممكن تاخد من يومين لاربعتاشر يوم.[38][39] الفيروس بيتنقل عن طريق الهوا.[40][41][42] مخاطر انتقال مرض كوڤيد-19 عن طريق براز الشخص المصاب بالعدوى محدوده. اكتر اعضاء بتتاثر بكوڤيد-19 هما الرئتين و الجهاز الهضمى علشان بعد العدوا الفيروس بيمسك فى الخلايا عن طريق الانزيم ACE2 (ايس2)، و ده موجود كتير ف خلايا حويصلات الهوا من النوع التانى فى الرئتين.[43][44][45] الفيروس بيستخدم بروتين سكرى على سطح الخلايا. الفيروس كمان بياثر على اعضاء الجهاز الهضمى علشان ACE2 موجود كتير فى خلايا بطانة المعده والاتناشر و المستقيم. الفيروس بيتلقى فى براز 17 ٪ من العيانين من يوم واحد لاتناشر 12 يوم بعدما يبطل وجودالفيروس فى العينات من الجهاز التنفسى. الشخص المصاب بيعدى شخصين او تلاتة غيره على الاقل على حسب التقديرات فى سبتمبر 2020.[46]
وباء كوڤيد-19 انتشر فى العالم من ديسمبر 2019 و بيعتبر وباء عالمى و فيه مخاوف انه يقتل 100 مليون انسان.[47][48] الوبا ابتدا ف نص ديسمبر 2019 ف مدينة ووهان فى مقاطعة هوبيى فى وسط الصين. معظم الحالات الاولانيه كان ليها صلة بسوق هوانان لبيع ماكولات البحر بالجمله. من ووهان فيروس سارس 2 انتشر فى الصين و بعد كده وصل بانكوك، و طوكيو، و سول، و بيچينج، و شانجهاى، و جوانجدونج، و هونج كونج، و ماكاو، و ايفرت، و فييتنام، و سينجابوره. اول انتشار للفيروس بره الصين كان فى فيتنام من اب لابنه. اول حالة موت مؤكده من الاصابة بالفيروس حصلت يوم 9 يناير 2020.[49][50]
حسب البيانات من مركز الصين لمكافحة الامراض، معدلات الوفيات بتكون بين 0.2 و 0.4% بين سن عشر سنين و خمسين سنه. بترتفع النسب بعد السن ده. احتمالات الموت بسبب كوڤيد-19 حوالى 1.3% بين العيانين ف سن الخمسينات، احتمالات الموت 3.6% بين العيانين ف سن الستينات من العمر، و 8% فى السبعينات من العمر، و حوالى 14.8% بين بين العيانين اللى اكبر من تمانين سنه. احتمالات الموت بتزيد مع زيادة العمر . ده عشان كبار السن كتير بيكون عندهم امراض تانيه زى السرطان او ارتفاع ضغط الدم او مرض السكر.[51][52][53] حسب الاحصائيات لحد 20 مارس 2020، معدل وفيات ف كل عدد من الحالات اللى اتشخصت كان 4.1٪ ؛ و بتتراوح النسبة من 0.2٪ل15٪ حسب العمر والجنس وجودة الرعاية الصحية والمشاكل الصحيه التانيه اللى عند العيانين.[54][55]
منظمة الصحة العالمية نشرت بروتوكولات تحاليل للمرض. الكشف عن الفيروس ليه تحليل بيعتمد على پى سى ار (PCR) المعكوس ده استعملته الصين و دول تانيه. التحليل بيتعمل على عينات من الجهاز التنفسى بطرق مختلفة، منها مسحه من المناخير او الزور او عينة بلغم.[56] النتايج بشكل سنه بتاخد من ساعات ليومين علشان تطلع.[57][58] فيه تحاليل دم، بس لازم عينتين دم بينهم اسبوعين والنتايج مالهاش الا فايده فوريه لما يكون مطلوب عزل العيانين اللى يتاكد ان عندهم الڤايروس.[59] العلما الصينيين قدرو يعزلو سلاله من ڤايروس كورونا و نشرو تسلسل الحمض النووى علشان المعامل فى كل العالم تطور تحاليل تفاعل البوليميراز المتسلسل (PCR) بشكل مستقل علشان الكشف عن الاصابة بالفيروس.[31][60][61] لحد 4 ابريل 2020، [62] كانت اختبارات الاجسام المضادة للڤايروس تحت التطوير، واستخدامها محدود.[63][64] الاف دى ايه (الادارة الامريكية للطعام و الادويه) سرعو الموافقه على تحليل كشف على الفايروس ممكن يتعمل فى نقطة الرعاية السريرية يوم 21 مارس 2020 علشان يبتدى استعماله من اخر شهر مارس 2020.[65][66] كمان وافقت على تحليل بتنَتجه شركة روش الامريكانيه. روش ابتدت تنتج ميات الالاف من الكيت بتاع التحليل علشان الكشف عن الفايروس[67][68]
الايام دى فيه فيه اكتر من طوعم ممكن يحمى من كوڤيد-19 بنسبة عالية. آلاف العلما بيحاولوا ينتجوا تطعيم مضاد للسارس-كوڤ-2.[69] منظمة الصحة العالمية نشرت على موقعها اسامى 41 مركب محتمل ممكن يكون المصل تحت التجربه للتطعيم . الاخبار من التجارب كانت احتمال ان مصل يكون متوفر بعد 12 او 18 شهر.[70] فى نص ديسمبر سنه 2020 كان فيه 57 طوعم مرشح فى مرحلة بحث اكلينيكى. 40 منهم كانو فى مراحل تجارب المرحلة الاولانيه و التانيه. 17 منهم كانو فى مراحل تجارب المرحلة التانيه والتالته.[71]
من النصايح عشان الوقايه:
مناعة القطيع ضد كوڤيد-19 لسه ماحصلتش. فيه ادلة على ان الاشخاص اللى بيخفوا من الفايروس ممكن يتعديوا تاني، وبتحليل عينات الRNA للفايروس فى اول عدوى وتانى عدوى وضح ان ليهم تركيب مختلف.[73][73]
كوڤيد-19 ممكن يسبب كحه، والتهاب المناخير، وحمى، وفشل تنفسى، وصداع، و الم فى العضلات وضيق نفس واسهال ،والتهاب رئوى. يونيسيف عملت دليل عن رسايل و انشطه رئيسيه عشان الوقايه من مرض كوفيد-19 والسيطرة عليه فى المدارس.[74] بعد تشريح جثث مصابين كورونا ف ايطاليا كان سبب ال موت ناتج عن ارتفاع لزوجه الدم مش فشل فى التنفس و بناء عليه ابتدو فى المراحل المتاخره للعيا يستخدمو ادوية سيوله لدم.
فيه ادويه تعمل عليها تجارب انها ممكن تساعد ف علاج فيروس سارس-كوڤ-2 زى توسيليزوماب و هيدروكسيكلوروكين لكن معظمهم ماطلعش ليهم فايده. ديكساميثازون ممكن يساعد فى العلاج و يقلل مدة القرجع فى الرعايه المركزه. فى نص ديسمبر 2020 كان فى 57 طوعم بيخوض تجارب سريرية، منهم 40 فى المرحلة الاولانىي-التانية من التاجارب، و 17 فى المرحلة التانية-التالتة. اظهر اكتر من طوعم كفاءة بنسبة اكتر من 95% فى منع عدوى COVID-19 العرضية. لحد دلوقتى اتصرح باستخدام 6 انواع من الطوعم وهما:[75][76]
ڤايروس سارس-كوڤ-2 حصلت ليه كزا طفرة منها واحده باسم Cluster 5 حصلت فى الدنمارك فى حيوان المينك، وبيعتقد ان تم التغلب عليها بعد ما قامت الحكومة بحجر مشدد وحملة القتل الرحيم لحيوانات المينك.[78] بيعتقد ان طفرة VOC-202012/01 ظهرت فى بريطانيا فى سبتمبر. وطفرة تحور 501.V2 ظهرت فى جنوب افريقيا.[79][80]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
