Meteorito
From Wikipedia, the free encyclopedia
Un meteorito ye una pieza solida d'enruenas d'un obchecto, como que una cometa, un asteroide u un meteroide, que s'orichina en o espacio exterior y sobrevive a o suyo paso por l'atmosfera pa plegar a la superficie d'una planeta u luna. Cuan l'obchecto orichinal ingresa a l'atmosfera, cuantos factors como que a fricción, a presión y as interaccions quimicas con os gases atmosfericos fan que se calient y irradie enerchía. Dimpués se converte en un meteorito y forma una bola de fuego, tamién conoixida como estrela corredera; Os astronomos claman a os eixemplos mas brillants "bolidos". Os meteoritos vareyan muito en grandaria. Pa os cheologos, un bolido ye un meteorito pro gran como que pa creyar un crater d'impauto.
![]() |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Os meteoritos que se recuperan dimpués d'estar observaus mientres tramian por l'atmosfera y impautan a Tierra se dicen caitas de meteoritos (en anglés meteorite falls). Toz os de demás se conoixen como trobos de meteoritos (en anglés meteorite finds). Dica agosto de 2018, i habió arredol d'1.412 caitas presenciadas. Dica 2018, i hai mas de 59.200 trobos de meteoritos bien documentaus.[1]
Categorías
Os meteoritos s'han dividiu tradicionalment en tres grans categorías:
- meteoritos pedregosos que son penyas, componius prencipalment de minerals de silicato;
- meteoritos de fierro que se componen prencipalment de níquel-fierro metalico; y
- meteoritos de fierro pedregoso que contienen grans cantidaz de material metalico y rocoso.
Os esquemas de clasificación modernos dividen os meteoritos en grupos d'alcuerdo con a suya estructura, composición quimica y isotopica y mineralochía. Os meteoritos menors de 2 mm se clasifican como micrometeoritos. Os meteoritos extraterrestres son obchectos que han impactau atros cuerpos celestes, haigan pasau u no por una atmosfera. Han estau trobaus en a Luna y en Marte.[2]
Etimolochía
O termin meteorito promada d'o griego μετέωρος (meteoros), que significa «fenomeno en o ciel».
Nombre
Os meteoritos se nombran perén como o puesto en an estioron trobaus, cheneralment una ciudat proxima u bella caracteristica cheografica.[3] En os casos an muitos meteoritos son trobaus en un mesmo puesto, o nombre puede estar seguiu por un numero u una letra (eixemplo: Allan Hills 84001 u Dimmitt (b)).
Meteoritos en Aragón
Nombre | Peso | Calendata d'a suya caita | Calendata d'escubrimiento | Puesto |
---|---|---|---|---|
Azuara | 40 km de diametro | Fa bels 30 millions d'anyadas | 1994 | Azuara (restas d'o crater) |
Sena | 3,18 kg | 17 de noviembre de 1773 | 17 de noviembre de 1773 | Sena |
Roda | 0.4 kg | 1871 | 1871 | La Poblla de Roda |
Zaragoza | 162 kg | Desconoixida | 1950 | L'Almunia de Donya Godina |
Se veiga tamién
- Meteorito Sena
- Meteorito Zaragoza.
- Estructura d'impacto d'Azuara.
Referencias
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.