Es fráixins u fraixins son es árbols d'o chenero Fraxinus, d'a familia d'as Oliacias (Oleaceae), y gosan estar de planta meya ta gran, fuellas en cheneral caducas (cualques especies subtropicals son perennifolias) y simients pretas en una samara.
 |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Fitonimia
Los fitonimos d'as especies d'este chenero en aragonés derivan d'o latín FRAXINUS, que ye parola esdrúixola, y conservan l'accentuación en la silaba FRA as variants d'o nombre en belsetán (fréixen) y en l'aragonés d'a Tierra de Biescas (fráxin) u en o toponimo Fraixno. Manimenos esdevién que la terminación -in(o) atona s'asimila a lo sufixo aragonés -ín(o) desapareixendo lo esdrúixol, y d'astí lo fitonimo mas que mas propio de l'aragonés occidental fraxín(o).
En aragonés oriental se fan servir variants d'o fitonimo cognatas con as catalanas como freixe u con sufixo -era tipo freixera. En o castellano d'a depresión d'Ebro se documenta dende Zaragoza a lo Baixo Aragón as formas castellanizadas fleha[1] y flehera[1] correspondients a las formas orientals. O filologo Vicente García de Diego documentó fleha en Miralbueno y la consideró una "forma regresiva" que podeba haber saliu tanto d'o latín FRAXINUS como d'una hipotetica forma romanz fréhano[2].
As formas occidentals yeran as usuals en l'aragonés d'as comunidaz aragonesas (toponimo Fraixno y as formas frasno actuals en o castellano d'ixas zonas).
Toz estos vocables manimenos s'emplegan en aragonés ta la especie de fráixin d'o Palearctico occidental que predomina a Europa, lo Fraxinus excelsior, y tamién pa la especie propia d'es sotos de ribera d'a zona mediterrania occidental, lo Fraxinus angustifolia
Especies
Ista ye una lista d'as especies d'o chenero:
- Fráixins de l'este de Nordamerica
- Fraxinus americana.
- Fraxinus caroliniana.
- Fraxinus nigra.
- Fraxinus pennsylvanica.
- Fraxinus profunda (sin. F. tomentosa).
- Fraxinus quadrangulata.
- Fráixins de l'ueste y sudueste de Nordamerica
- Fraxinus anomala.
- Fraxinus cuspidata.
- Fraxinus dipetala.
- Fraxinus dubia.
- Fraxinus gooddingii.
Fraxinus excelsior en flor. - Fraxinus greggii.
- Fraxinus latifolia.
- Fraxinus papillosa.
- Fraxinus purpusii.
- Fraxinus rufescens.
- Fraxinus texensis.
- Fraxinus uhdei.
- Fraxinus velutina.
- Fraxinus angustifolia.
- Fraxinus angustifolia var. oxycarpa (F. oxycarpa).
- Fraxinus excelsior.
- Fraxinus holotricha.
- Fraxinus ornus.
- Fraxinus pallisiae.
- Fráixins d'o Paleartico occidental (centro y este d'Asia)
- Fraxinus apertisquamifera.
- Fraxinus baroniana.
Talla de Fraxinus angustifolia con fuellas. - Fraxinus bungeana.
- Fraxinus chinensis.
- Fraxinus chiisanensis.
- Fraxinus floribunda.
- Fraxinus griffithii.
- Fraxinus hubeiensis.
- Fraxinus lanuginosa.
- Fraxinus longicuspis.
- Fraxinus malacophylla.
- Fraxinus mandshurica.
- Fraxinus mariesii.
- Fraxinus micrantha.
- Fraxinus paxiana.
- Fraxinus platypoda.
- Fraxinus raibocarpa.
- Fraxinus sieboldiana.
- Fraxinus spaethiana.
- Fraxinus trifoliata.
- Fraxinus xanthoxyloides.
Referencias
Vinclos externos
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
