Dido

Os didos^{[1][2][nota 1]} (d'o latín < DIGITUS)^[3] u ditals^{[2][nota 2]} son as estremidaz articulatas d'as mans y os pietz d'o ser humán y de bels animals como os simios y atros vertebratos. A presencia d'os didos caracteriza a branca d'os tetrapodos.

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Un dido index

Radiografía d'una mano dreita con duplicación d'o dido meyo

Os didos humans

Os didos humans son cinco por cada man y piet. Coloquialment os didos d'a man reciben un nombre diferent ta distingir-los, prendipiando por o mas radial dica o mas cubital, son os sigüients:

• Pulgar (u dido gran), indispensable ta a prensión.
• Dido index.
• Dido meyo, ye o mas luengo.
• Dido anular.
• Currín (u dido chicot).

Función

Ta o ser humán y os primates os didos d'a man resultan útils ta a prensión. En as aus sirven basicament ta subchectar-se a las brancas. Os didos amás amás aportan información sobre a temperatura, a estructura y a textura d'un obchecto palpiato.

Ye notoria l'habilidat humana de leyer Braille con as puntas d'os didos.

Anatomia d'os dedos humans

En relación a la resta d'o cuerpo humán os polpillos d'os dedos tienen una alta concentración de terminacions niervosas fendo-los centros de sensación tactil; tocar bella cosa u belún se fa a sobén con as mans u particularment con os dedos.

Bi ha tres uesos en cada dido ditos a falanche proximal, a falancheta y a falanche distal (o falanchina). Cada dido tien tres unions. A primera unión ye a on s'achuntan os uesos que forman a palma d'a man, os metacarpians, con o primer ueso d'o dido dito falanche proximal. A segunda chunta ye a chunta interfalanchica proximal y a tercera ye a chunta interfalanchica distal. Cadaguna d'istas chuntas ye cubierta d'un cartilago articular. O cartilago articular ye o material esponchoso que cubre a fin d'uesos que constituyen una chunta.

Cada dido ye provisto d'un tendón extensor, dos tendons flexors, o superficial y o fundo, y os musclos interosios y lumbricals.

Una excepción considerable la trobamos en o pulgar que no disposa de falanchina y con os suyos tendons rotors y flexors situatos en a mesma man.

Se veiga tamién

• Digitigrado.
• Polidactilia.

Notas

1. Con a variant dedo
2. Con a variant didal