Remove ads
From Wikipedia, the free encyclopedia
O cheso ye un mineral d'a clase d'os sulfatos con formula (CaSO4·2H2O) con dureza 2 en a escala de Mohs. Ye un mineral tipico d'ambients evaporiticos que forma rocas monomineralicas homonimas, os chesos. Se fa servir en construcción.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Cheso | ||
---|---|---|
Categoría: | Sulfatos (minerals) | |
Clase: | 07.CD.40 | |
Formula quimica: | CaSO4·2H2O | |
Color: | Incoloro-Blanco y atros colors por impurezas (royo, rosa, griso). | |
Raya: | Blanca | |
Lustre: | Vitrio u sedoso | |
Transparencia: | Transparent a translucido | |
Sistema cristalín: | Monoclinico | |
Habito: | Masivo, compacto, elongau | |
Macla: | Punta de Sayeta | |
Exfoliación: | [010] Perfecta, [100] y [011] regular | |
Trencadura: | Concoidea | |
Dureza: | 2 | |
Tenacidat: | Fráchil | |
Peso especifico: | 22,7 | |
Densidat: | 2,31-2,33 | |
Birrefrinchencia: | δ = 0.010 | |
Pleocroísmo: | Sin | |
Solubilidat: | Alta | |
Anhidrita |
Os cristals de cheso pueden presentar-se en maclas, estando as mes caracteristicas a "punta de sayeta", a "punta de lanza" y a "coda d'aloda".[1]
O cheso ye un mineral muito común, tipico d'os materials sedimentarios terciarios d'a val d'Ebro, en especial en os sectors centrals, asinas como d'as facies Keuper d'o Triasico superior. O cheso mineral se forma actualment en Aragón como producto de descomposición d'os sulfuros de fierro presents en os lignitos.[2]
O cheso d'o Keuper ye por un regular de color roya por as impurezas d'archilas royas y oxidos de fierro (hematites), y a vegadas lo acompanya o chacinto de Compostela; tamién puet estar griso u negro. Bi ha chacimientos de cheso d'o Keuper en Nueno, en Nabal, en Sabinyán, en El Fraixno, en Fuent Buena, en Tagüenca y en as redoladas de Chosa, Obón, Allepuz y Mont Agut.[2] A plasticidat d'o cheso y d'atros materials d'o Keuper permiten que este livel estratigrafico faiga de livel de desapegamiento en muitas estructuras cheolochicas, y que muitos chacimientos de keuper correspondan a nuclios de plegos anticlinals u a diapiros.
O cheso d'o terciario d'a depresión d'Ebro se troba a sobén como cheso microcristalín (alabastre), como cheso fibroso y como cheso megacristalín. Tamién se i puede trobar rosetas, pero no tan grans ni frecuents como as "rosas d'o desierto" d'o Sahara.
O cheso s'espleita en chacimientos en os que se presenta como roca.
L'abundancia d'o cheso en a val d'Ebro ye a razón de que se produgan fenomenos karsticos, con formación de dolinas en lugars d'a redolada de Zaragoza (Casetas, Utevo, Lo Burgo d'Ebro on bi ha dolinas aluvials), y dica en o mesmo Zaragoza (dolinas a man d'a Canal Imperial d'Aragón en Val de Fierro y Miralbueno).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.