O silesián (en alemán Schlesisch, en silesián Schläsche Sproache/Schläs'sche Sproche) u baixo silesián ye un dialecto altochermanico central oriental cuasi desapareixiu charrau en a rechión de Silesia. Diferents variants d'iste dialecto yeran charradas por dica siet millons de personas dica l'anyo 1945.[1] Dimpués d'a Segunda Guerra Mundial, as autoridaz locals comunistas viedoron l'uso d'a luenga dimpués que os alemans fuesen forachitaus d'a provincia de Silesia y ista fuese incorporada prencipalment a o sudueste de Polonia, con chicotas partis en o norteste d'a Republica Checa y l'este d'Alemanya. O silesián continó estando charrau por belunas d'as familias que se tresladoron enta territorio alemán, mas que mas enta l'Alemanya Occidental, pero ya en un ambito reduciu a la propia casa. Muitos d'os alemans de Silesia que fuoron forachitaus enta Alemanya Occidental y Oriental nunca no transmitioron o dialecto a os suyos fillos, perdendo-se asinas o suyo herencio cultural.
- Iste articlo tracta sobre un dialecto altochermanico central. No s'ha de confundir con l'idioma eslau silesián.
| Silesián Schläsch | |
|---|---|
Variedaz de l'alemán central | |
 Aria historica de distribución d'o silesián | |
| Localización cheografica | |
| Estau | {{{estau}}} |
| País | {{{país}}} |
| Rechión | {{{rechión}}} |
| Parlau en |  Polonia Republica Checa Alemanya |
| Lugars principals |  Silesia |
| Estatus | |
| Atras denominacions | Schlesisch |
| Charradors | 12.000 en Polonia 10.900 en a Republica Checa |
| Oficial en | |
| Reconoixiu en | {{{reconoixiu}}} |
| Regulau por | |
| Vitalidat | Baixa |
| Escritors principals | |
| Rasgos dialectals | |
| Clasificación lingüistica | |
| Indoeuropea | |
| Codigos | |
| ISO 639-1 | |
| ISO 639-2 | sli |
| ISO 639-3 | |
| SIL | |
Historia
Orichinalment, o dialecto silesián pareixe que deriva de l'alto alemán medieval d'o sieglo XII, con una gran influyencia de l'alto alemán, l'alto saxón, o franco oriental, o turinchián y o eslau silesián. Se creye que os habitants de Silesia yeran descendients de pobladors venius de l'Alta Lusacia, Saxonia, Turinchia y Franconia que plegoron enta Silesia en o sieglo XIII.
En rematar a Segunda Guerra Mundial as autoridaz locals comunistas viedoron l'uso d'o dialecto silesián, asinas como de l'idioma alemán. Dimpués d'a expulsión d'os alemans de Silesia, a luenga y cultura chermanica silesiana murioron cuasi de tot en tornar-se Silesia una rechión de Polonia en 1945. Hue o silesián se charra encara en l'Alta Lusacia, parti d'a provincia de Silesia que se troba a l'ueste d'a linia Oder–Neisse y que continó estando alemana dimpués de 1945.
En l'actualidat o dialecto silesián no ye reconoixiu en o estau polaco, encara que o estatus d'a minoría alemana en Polonia ha amillorau muito dende que en 1991 cayó o rechimen comunista y mas tardi Polonia dentró en a Unión Europea. Se puet dividir en Gebirgsschlesische Dialektgruppe, Südostschlesische Dialektgruppe, mittelschlesische Dialektgruppe, westschlesische Dialektgruppe y niederländische Dialektgruppe.[2] O nordostböhmische Dialektgruppe tamién perteneixe a o silesián.[2][3]
O silesián yera a luenga en que escribiban as suyas poesías Karl von Holtei y Gerhart Hauptmann en o sieglo XIX.
Se veiga tamién
- Idioma wilamowicián.
Referencias
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
