Bavaro pinzgaurés

O pinzgaurés (en bavaro y alemán Pinzgauerisch) ye un subdialecto d'o dialecto central meridional d'o idioma bavaro. Se charra en o Pinzgau, o districto de Zell am See en o estau austriaco de Salzburgo. Representa una variant de transición entre o bavaro central occidental y o meridional. Ye relacionau d'una man con os dialectos tiroleses, con os que muga a l'ueste, y d'atra con as variedaz dialectals de Pongau que se troban enta l'este.

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Pinzgaurés Pinzgauerisch
Variedaz d'o bavaro
Situación d'o Pinzgau en o estau de Salzburgo
Localización cheografica
Estau	{{{estau}}}
País	{{{país}}}
Rechión	{{{rechión}}}
Parlau en	Salzburgo
Lugars principals	Zell am See
Estatus
Atras denominacions	{{{atras denominacions}}}
Charradors
Oficial en
Reconoixiu en	{{{reconoixiu}}}
Regulau por
Vitalidat	Alta
Literatura
Escritors principals
Rasgos dialectals	Bavaro central meridional. Transición entre bavaro central occidental y bavaro meridional
Clasificación lingüistica
Indoeuropea Chermanica Chermanica occidental Altochermanica Altochermanica superior Bavaro Bavaro central Bavaro central meridional Pinzgaurés
Codigos
ISO 639-1
ISO 639-2	gem
ISO 639-3	bar
SIL	bar

Cal destacar a substitución d'o grupo consonantico "rt" por "scht", asinas por eixemplo se diz kuschz en cuentas de kurz u hoscht por hart, encara que tamién ye tipica a forma weascht por wird en os dialectos tanto d'o sud como d'o norte d'o collau de Thurn, podendo asinas charrar-se d'éls como de diferents dialectos u como de subvariedaz d'un mesmo dialecto. Probablement o pinzgaurés charrau en l'Alto Pinzgau ye mas amanau a os dialectos d'a zona tirolesa de Kitzbühel que no a la variant de pinzgaurés charrada en o Baixo Pinzgau, que tien por contra mas similituz con o dialecto pongaurés. Veyemos asinas que os diferents dialectos d'ista zona forman un contino dialectal y que no son definius por as mugas politicas.

Asinas, o tradicional dialecto pinzgaurés s'ha iu esbafando china chana. A variedaz de pingaurés charrada actualment en Krimml, Wald u Neukirchen replega muitas exprisions d'as rechions vecinas de Zillertal en o Tirol d'o Norte u Ahrntal en o Tirol d'o Sud que no se troban en otros subdialectos d'o pinzgaurés (se fa servir por eixemplo nomás en istos tres lugars a parola "Grantn" ta os aranyons, igual que en muitas zonas d'o Tirol dica Oberland, estando en a resta de Pinzgau "Grangn"; tamién s'emplega a parola "G'schnochts" ta decir tardi, igual que en o Tirol, estando "D'schnochts" a parola d'uso dende Bramberg enta l'este). A fonetica d'os dialectos tanto de Zillertal como de Pustertal ye manimenos clarament diferent a la d'o pinzgaurés.

Bibliografía

• (de) Institut für Österreichische Dialekt- und Namenlexika (DINAMLEX), Österreichische Akademie der Wissenschaften (Hrsg.): Wörterbuch der bairischen Mundarten in Österreich (WBÖ). Wien 1963ff

Vinclos externos

• (de) http://www.pinzgauer-mundart.at/ Pinzgauer-Mundart-Lexikon, Leoganger Bergbau-Museumsverein
• (de) Pinzgauer Dialekt-Lexikon, teaching.schule.at

• Datos: Q1443251