Spalentor
From Wikipedia, the free encyclopedia
S Spaledoor isch en ehemoligs Stadtdoor vo dr Stadt Basel und emol Bestanddeil vo dr Basler Stadtmuure gsi. Es isch eins vo de drei Stadtdoor, wo s hüt no git, und stoht under Dänggmolschutz. Es gältet as eins vo de schönste Stadtdoor in dr Schwiiz.
| Dialäkt: Baseldütsch |
Im Oktober 1356 hai e grosses Ärdbebe und dr Groossbrand, wo denn no usbrochen isch, s alte Basel zerstört. Wo si d Stadt wider ufbaut hai, hai d Basler e neui hochi Stadtmuure mit eme Wassergrabe drvor um d Altstadt und d Vorstedt umebaut. Die Ringmuure hai si mit über 40 Wehrdürm versterkt, sächs drvo si Doordürm gsi und s Spaledoor eine drvo. S Spaledoor het dr Wäg uf Frankriich kontrolliert und isch zsämme mit em Aeschedoor s einzige Stadtdoor gsi, wo in Chriegszite offeghalte worden isch.[2]
In dr zweite Helfti vom 19. Johrhundert het d Stadtmuure s Wachsdum vo Basel gstört und si isch as überholt bedrachtet worde. So het mä agfange, d Ringmuure z schliffe und die meiste Dürm, Door und Muure het mä abbroche und si si us em modärne Stadtbild verschwunde. Usser em Spaledoor het mä nume no s Santihansdoor und s Dalbedoor und e baar Stückli vo dr Muure lo si. D Muure näb em Spaledoor isch uf beide Site abgrisse worde.
Hützudags cha mä nume no z Fuess dur s Spaledoor goh. Die üssere Muure vom Door si zwei Meter dick und die uf d Stadt zue immerhi no ei Meter sächzig. Zwei rundi, 28,15 m hochi Dürm flankiere s 40,3 Meter hoche Spaledoor. Bis zum ene Sturm im Johr 1842 hai die beide Runddürm pyramideförmigi Zältdächer gha. S spitzige Dach vom Door sälber isch mit farbige Ziegel deckt und s Ensemble vom viereggige Dordurm und de aabaute Runddürm, wo wie zwei Wächter näben em Durchgang stöhn, mache s Bsundrige an däm Door us. S Door isch dur e niidrigs Vordoor ergänzt worde und het ursprünglig e Fallbrugg über e Stadtgraabe gha. D Durchfahrt het mä mit zwei Fallgatter chönne verhindere.
An dr Fassade vom Spaledoor het s e Hufe Skulpture, wo sä verziere. Diräkt über em Doorbooge cha män e Baslerwappe gseh, wo us rotem Sandstei ghaue und vo zwei Leue umrahmt isch.
S Spaledoor isch 1933 vom Kanton Baselstadt mit dr Hilf vom Bund restauriert und under Dänggmolschutz gstellt worde.
Hützudags het d Vorstadtgsellschaft zur Kräije iire Sitz in dr Doorwächterdstuube vom Spaledoor.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
