Meson

Mesone (vo griechisch: τὸ μέσον (tó méson) „s Middlere“; dütet uf si middelschweri Masse aane) si instabili subatomari Däili. Si si us eme Kwark-Antikwark-Bäärli ufbaut und bilde äini vo de zwäi Grubbe vo Hadrone. Vo dr zwäite Hadronegrubbe, de Baryone, underschäide sich d Mesone dur iire ganzzaalig Spin, was sä zu Bosone macht.

Mesone entstöön in hochenergetische Däilikollisione (z. B. in dr kosmische Straalig oder in Däilibeschlüüniger-Experimänt) und zerfalle in Bruchdäil vo Sekunde. Mä klassifiziert sä noch dr Artvo d Kwark, wo sä usmache, noch iirem Spin und iirer Parität. Wäge de Kwark würke uf d Mesone die starki und die schwachi Wäggselwirkig und d Grawitazioon; uf elektrisch gladnigi Mesone würkt au no die elektromagnetischi Wäggselwirkig.

Tüpe vo Mesone

Type vo Mesone und iiri Äigeschafte ^[1]

	JPC	J	P	C	S	L
Psöidoskalar-Meson	0−+	0	−	+	0	0
Wektor-Meson	1−−	1	−	−	1
Skalar-Meson	0++	0	+	+	1	1
Psöidowektor-Meson	1+−	1	+	−	0
	1++	1	+	+	1
Tensor-Meson	2++	2	+	+	1
witeri	…	…	…	…	…	>1

Es git verschidnigi Arte vo Mesone, wo sich dur iiri Kwantezaale underschaäide. Beobachtbari Kwantezaale si (näbe Flavour und Isospin):

• dr Gsamtdräimpuls (Spin) J
• d Parität P
• d C-Parität C, wo nume für Mesone ooni Ladig und Flavour definiert isch.

Mä cha die Kwantezaale us em Spin und em Baandräiimpuls vom Kwark und Antikwark erklääre:

• Dr Baandräiimpuls cha alli ganzzaalige Wärt aanee: L = 0, 1, 2, …
• D Spin vo de Kwark s=½ wärde zum Gsamtspin S = 0 oder S = 1
• Für e Gsamtdräiimpuls J gältet wäge dr Spin-Baan-Kopplig denn
  • J = L für S = 0
  • J = 1 für S = 1 und L = 0
  • J = L-1, L, L+1 für S = 1 und L > 0
• Wil d Kwark as Fermion und Antifermion entgeegegsetzti intrinsische Paritäte häi, gältet für d Parität: P = (-1)^L+1
• Und für d Laadigskonjugazioon: C = (-1)^L+S.

E baar Kombinazioone chömme nid vor: J^PC = 0⁻⁻, (ungrads J)⁻⁺, (grads J)⁺⁻. Wenn s aber „exotischi Mesone“ mit sonige Kwantezaale sött gee, so müesste si anders zämmegsetzt si (Tetraquark, Glueballs, usw.)

Fuessnoote

1. W. E. Burcham, M. Jobes (1995)

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Meson“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.