Diminutiv
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
A Diminutiv isch a Verkleinerigsform vun emme Subschtantiv eme Verb oder sogar ere Partikel, wu manchmol äu als Koseform oder Verharmlosigsform gnutzt wird. Bispiil: Vun emme liabe Bua wird gärn als Büabli gsproche.
Im Allemannische hets ä bsundri Bewandnis demit: Was im Hochdytsch ä aghängts -lein odr -chen isch, des isch im Schwebische ä -le un im räschdliche Alemannisch ebbe ä -li. Wichtig isch noch z wisse, dass – ähnlich wia bii dr Holländr – mr im Alemannische viil öfder a Diminutiv bruchd als im Hochdytsche. Des isch wahrschiinlich ainer vu d Gründ, worum d norddytschi Lit sälli wu alemannisch schwätze „niedlich“ odr „süss“ finde. Vom Schwobeland wird deswäge ofd äui als vum „Ländle“ gsproche. Ländle seit me aber, wills ebbe glai isch, au em Fürschtetum Liechtestai.
S Schwäbische kã zwischa Singular "le" ond Plural "la" ondorschaeda (oe Guatsle isch Singular ond a baar Guatsla send Plural). En zsẽmagsezzde Werdor kommd noo a "s" zwischa s Diminutiv ond s folgende Substantiv nae, wenn s Diminutiv on pluralischa Charakter hådd. A schwäbischa "Flädles|subb" (Plural) hådd viile Flädla. A hochdeidscha "Flädle|suppe" (Oezahl), so wia s dor Duden [1] vorschreibd, hådd blos oe Flädle, was a bissle wenich firr a ganza Subb isch.
Im Alemannische, cha mitem Suffix -le bzw. -ele au e Verb verchlineret werde, chunnt denn aber maistens e negativi Bidütig öber: schäffele (e bitzeli schaffe, aber nöd ernsthaft), jöömmerle (ständig joommere), pützle, pützele (nöd speditiv putze), chöcherle (uf chliinem Füür choche), spilele (zu chliine Chind), schlööffele (vo chliine Chind). Die Endig chan aber nöd a jedes Verb aneghengt werde.
Die Endig chan au a Substantiv aneghängt werde, au do naigt d Bedütig eener is Negativi, nöd Ernsthafti: kompjüüterle (am Computer Zit verplemperle), käfele (gmüetli Kafi trinke und tratsche), lädele (sinnloos vill Zügs iichaufe), chröömle bidütet i de Ostschwiz „Geld verputze“ (zu Chroom Chrimschrams).
Im Alemanisch cha men es -eli und ähnlich au a anderi Woortaarte aahänke. Das töönt dän chinderspraachlich, euphemistisch oder aber äifach locker und humorvoll: Waaseli(waas) wottsch dänn? Wääreli(wäär) säit das? Soo(de)li, daa hetted mers. Woodeliwoo gseesch dänn das? Duuli, bis doch au so guet! Myseli! (für «mys Chindli!»). Ach myneli! (statt «ach, myn Gott!»). Warmeli haa. Ischt das guetili? Stilili sy.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.