From Wikipedia, the free encyclopedia
E psüchischi oder seelischi Stöörig isch e chrankhafti Beiidrächtigung vom Woornää, vom Dänke, vom Füüle, vom Verhalte bzw. vo dr Verarbäitig vo Erläbniss oder vo de soziale Beziejige. Es ghöört zum Wääse vo dene Stöörige, ass dr Paziänt si mit sim Wille gar nüm oder nume no zum e Däil cha stüüre. Behandlet und studiert wärde die Phänomen dur d Psychiatrii.
S menschlige Erlääbe umfasst Emozione (Gfüül) und Kognizione (Dänke, Ufmerksamkäit und Gedächtnis). Psüchischi Stöörige beträffe die Beriich, und zwar äntwääder wäge seelische Brozäss oder au wäge nöiropsüchiatrische, süstemische oder hirniorganische Chrankhäite. Psüchischi Stöörige chönne äntwääder dr emozionali oder dr kognitivi Aspäkt sterker beiidrächtige oder in bäide Beriich gliich stark usbrägt si. Allerdings sött mä nid jedes Erläbnis, wo emozional oder kognitiv abwiicht, mit ere Stöörig gliichsetze, wo e Chrankhetswärt het. E Hufe Mensche erlääbe zitlilang liichti Schwankige vo dr Stimmig, wi sich vo sälber zruggbilde und wo die Betroffene nit as Chrankhet erlääbe. Es git au Mensche, wo under ere schwere emozionale Belastig depressivi oder psüchotischi Episode erlääbe und denn psüchisch stabil witerlääbe.[1] Grundsätzlig isch dr Chrankhetsbegriff in dr Medizin unscharf definiert. Näben ere Abwiichig von ere definierte Norm, wo objektiv cha festgstellt wärde, spiilt dorum s individuelle bzw. subjektiv erläbte Liide vom Betroffene e Rolle.[2]
Grad bim Beurdäile vo psüchische Stöörige si d Begriff Norm, Objektividäät und Subjektividäät us wüsseschaftliger Sicht schwiirig. Psüchischs Verhalte cha oberflechlig gsee no für e ächti Objektivierig zuegänglig si, aber es isch hüfig s Resultat vom ene innere (also subjektive) Erlääbe, wo mä drüber nume cha wüsse, wenn äim dr Betroffnigi drvo verzelt. Es git aber doch Sümptom, wo seer charakteristisch si und wo vo Undersuecher öbbe gliich chönne festgstellt, objektiwiert und psüchopathologisch zuegordnet wärde, bsundrigs im Beriich vo de inhaltlige Dänkstöörige, de Stöörige vom Erelääbe vom Ich und de Woornäämigsstöörige.
Zum psüchologischi Stöörige klassifiziere brucht mä hützudags vor allem zwäi Süsteem:
Begriff wie nöirotischi und psüchotischi Stöörige si hüte kuum me üüblig.
Psüchischi Stöörige si wit verbräitet. Noch ere Studie vo dr WHO liidet draa jede viert, wo zum Arzt goot. Dütschi Studie reede vo öbbe 8 Millione Dütsche, wo psüchischi Stöörige häi, wo sötte behandlet wärde. Bi de mäiste wärde d Stöörige aber noch eme Zitli chliiner. Psüchischi Stöörige ghööre zu de hüfigste Gründ, ass d Lüt zum Arzt gönge.[3]
Vor dr Puberdäät si Buebe hüfiger vo psüchische Stöörige betroffe as Mäitli (Androtropii), nöchhär liide aber me Fraue drunder as Manne (Günäkotropii).
Psüchischi Stöörige wärde vo Ärzt und Psüchotherapöite behandlet. Si setze drbii vilmol Psüchofarmaka und Psüchotherapii ii je noch dr konkrete Chranket. Drzue chönne Psüchoedukazioon choo, Ergotherapii und anderi Verfaare. Für dass d Behandlig Erfolg het, isch s wichdig ass dr Pazi´änt nid s Gfüül het er wurd stigmatisiert. Wil au d Umwält e wichdigi Rolle cha spiile, muess si bin ere Behandlig vilmol iibezooge wärde.[4]
E Hufe psüchischi Chrankhäite cha mä hützudags guet häile. D Psychotherapii wie au d Psychofarmaka si wüsseschaftlig fundierti Middel zum psüchischi Chrankhäite z behandle. Mensche mit schwere psüchische Stöörige, wo nid iigseen, ass si e Behandlig bruuche, bechömme vilmol e Zwangsbehandlig über, wenn si für sich sälber oder für anderi chönnte gföörlig wärde.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
