Königriich Italie
From Wikipedia, the free encyclopedia
Königriich Italie (italienisch Regno d’Italia) isch vo 1861 bis 1946 die amtlichi Bezeichnung vo Italie ksi. Während disem Ziitrum isch de italienischi Staat e zentralistisch organisierti parlamentarischi Monarchii ksi. In d Ziit vom Königriich sind unter anderem d Hochindustrialisierig, soziali Reforme und s Ziitalter vom italienische Faschismus under em Benito Mussolini, wo i de Zweut Wältchrieg gmündet hät, gfalle.
Sälle Artikel oder Abschnitt brucht e Iberarbeitig un sott dorum durgluegt werre. Des cha de sprochliche Stil, s Format vum Artikel, oder de Inhalt beträffe. Nächers isch in dr Regel uf dr Diskussionssite agee. Hilf bitte mit, die kritisierte Passasche z verbessere un nimm druffabe die Markierig use. |
Dä Artikel behandlet s moderne Königriich Italie vo 1861 bis 1946; für gliichlutendi Begriff lueg under Königriich Italie (Begriffsklärig). |
Königriich Italie Regno d’Italia 1861–1946 | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
| |||||
Wahlspruch: Foedere et Religione Tenemur[1] | |||||
Verfassig | Staatsgrundgesetz vom Königriich Italie (Statuto Albertino) | ||||
Amtssprach | Italiänisch | ||||
Hauptstadt | Turin (1861–1864) Florenz (1864–1871) Rom (1871–1946) | ||||
Staatsform | Königriich | ||||
Regierigssystem | Parlamentarischi Monarchie (1861–1928 und 1943–1946) Faschistischi Einparteiestaat (1928–1943) | ||||
Staatsoberhaupt | König: Viktor Emanuel II. (1861–1878) Umberto I. (1878–1900) Viktor Emanuel III. (1900–1946) Umberto II. (1946) | ||||
Regierigschef | Ministerpräsident lueg Präsident vom Ministerrat | ||||
Flächi | 310.196 km² (1936) | ||||
Iwohner | 42.994.000 (1936) | ||||
Bevölkerigsdichti | 138,6 EW/km² (1936) | ||||
Währig | Italienischi Lira | ||||
Bruttoinlandsprodukt | 135 Milliarde (1940) | ||||
Gründig | 17. März 1861 (Usrüefig vom Viktor Emanuel II. als König vo Italie) | ||||
Auflösig | 3. Juni 1946 (Volksabstimmung über d Staatsform) | ||||
Nationalhymne | Marcia Reale | ||||
Ziitzone | UTC+1 MEZ | ||||
Gebiet und Kolonie vom Königriich Italie 1941:
|
D Gründig vo de Monarchii isch im Zug vo de Risorgimentobewegige bassiert, in deren irer Endphase isch mit de Proklamation vom sardinische König Viktor Emanuel II. zum König vo Italie im März 1861 z Turin de ersti italienischi Nationalstaat unter de Herrschaft vom sardinische Huus Savoye entstande.
Nach ere liberalere politische Phase isch d Monarchii mit em Istieg i de überseeischi Imperialismus in de zweute Hälfti vom 19. Joohrhundert zunere Grossmacht ufgstige und hät i de 1880er Jahren mehreri Kolonialchrieg in Oschtafrika und 1911 bis 1912 e Chrieg gäge s Osmanische Riich gfüert. Am Afang vom 20. Joohrhundert hät sich s Land vo em unbedütende Agrar- zum stärkste Industrieland vom Mittelmeerruum gwandlet und hät allei vo 1900 bis 1914 drü Wältusstelige (1902, 1906 und 1911) verastaltet.
Mit em Uusbruch vom Erste Wältchrieg 1914 hät s Land, trotz em Drübund mit em Dütsche Riich und Österriich-Ungarn, sini Neutralität erklärt. Nach em Londoner Vertrag vo 1915, wo mit em es Bündnis mit de Triple Entente und umfassendi territoriali Zuegständniss veribart worde sind, ischs denn zu nere Chriegserklärig a Österriich-Ungarn und 1916 a s Dütsche Riich cho. Nach de erfolgriiche Bsetzig vo Albanie 1916 und de Schlacht vo Vittorio Veneto 1918, wo massgeblich zu de Uflösig vo de Habsburgmonarchii bitreit hät, hät s Königriich zu de Hauptsiigermächt khört und hät im Völkerbund en ständige Sitz ka.
Trotz de territoriale Gwinn und witere Zuegständniss vo Frankriich und Großbritannie, isch es vo 1918 bis 1922 zu ere bürgerchriegsähnliche Krise cho. In diese hät di Nationali Faschistischi Partei under em Mussolini mit em Marsch uf Rom 1922 d Macht übernoh und hät d Demokrati bis 1929 schrittwiis abgschaft. Nach ere Ahlenig a die westliche Demokratie, isch de Mussolini ab de späte 1930er Joohr dur e aggressivi und expansionistischi Ussepolitik, devo abgfalle und hät sich a s nationalsozialistische Dütsche Riich aglehnt. Dises hät widerum s Wältmachtssträbe vo Italie understüzt, das isch nach em brutale Äthiopiechrieg vo 1935/36 unübersehbar worde. Vo 1936 bis 1939 händ beidi Staate zämme im spanische Bürgerchrieg zugunste vom Franco interveniert und Italie hät bis 1939 d Balearischi Insle bsetzt.
Nach dr dütsche Annexion vo Österriich und em Münchner Abkomme 1938, händ d Truppe vom Königriich zerst 1939 Albanie bsetzt. Nach em dütsche Siig im Westfäldzug gäge Frankriich 1940 händ si Teil vo Südfrankriich, Korsika und Britisch-Somaliland, vo 1941 bis 1943 grossi Teil vom Balkan, Ägypte und Tunesie bsetzt und hät gäge s British Empire en wältumspannende Seechrieg gführt. Ab 1942 hät s Land au am Chrieg gäge d Sowjetunion mitgmacht und e Reie Expeditionskorps ad Ostfront i der Sowjetunion gschickt. Mit de Niiderlage i Oschtafrika und spöter i Nordafrika, wo denn aber cho sind, händ die Monarchie und s faschistische Regime aber aagfange, i de Bevölkerig a Rückhaltig z verlüre. Nach de Landig vo de Alliierte uf Sizilie 1943 isch es im Juli zum Sturz vo de faschistische Diktatur cho. De König Viktor Emanuel III. hät denn wieder de Oberbefehl über d Stritchräft übernoh und hät 1943 mit de Alliierte de Waffestillstand vo Cassibile gschlosse und isch sälber is Lager vo de Allierte überträte. D Wehrmacht hät denn in dr Operation „Fall Achse“ Norditalie bsetzt und hät mit de italienische Sozialrepublik en Marionettestaat gschaffe, wo bis 1945 existiert hät.
Nach em Ändi vom Zweite Wältchrieg hät d italienischi Monarchii ihr Kolonialriich ufge müesse und ihri Grossmachtstellig verlore. De Viktor Emanuel III. hät 1946 zugunste vo sim Sohn Umberto II. abdankt und isch is Exil gange. De Umberto II. hät aber nur 33 Tag regiert. Am 2. Juni 1946 isch d Monarchi nach eme Referendum, wo nume 45,6 % für d Monarchi gstimmt händ, abgeschafft worde. De Nachfolgestaat isch d Italienischi Republik worde, wo s Königriich, trotz territoriale Änderige und em andere Regierigssystem, mit ere völkerrächtlich identisch isch.