Die sosiale kontrak is ‘n vrywillige ooreenkoms wat tusen individue gemaak word en waardeur daar ‘n georganiseerde samelewing of staat ontstaan. Die sosiale kontrak word nie as ‘n historiese gebeurtenis beskou nie maar eerder as ‘n manier om die waarde van regering en die grondslag van politiese verpligtinge aan te dui; sosiale-kontrak teoretici wil sien dat individue optree asof hulle in persoon self die kontrak gesluit het. Die sosiale kontrak is as ‘n teoretiese konstruk gebruik deur teoretici soos Thomas Hobbes, John Locke en Jean-Jacques Rousseau.[1]
Oorspronklik is dit deur dié teoretici gebruik in ‘n poging om die waarde en doel van ‘n georganiseerde regering uit te wys deur die voordele wat dit vir die burgerlike samelewing inhou, en dit te vergelyk met ‘n natuurstaat.[2]
Dit bring ons by die drie elemente van die klassieke vorm van die sosiale kontrak teorie. Eerstens veronderstel dit ‘n hipotetiese staatlose samelewing waarin daar totale afwesigheid van ‘n regerende gesag is. Dit gee aanleiding tot die algehele onbeperkte vryheid van die natuurstaat[3], en is deur Thomas Hobbes as volg beskryf: “Die beginsels van reg en verkeerd, geregtigheid en onreg het geen plek hier nie. Waar daar geen gemeenskaplike vorm van mag is nie, is daar geen wet nie, waar daar geen wet is nie, is daar geen geregtigheid nie. Geweld en korrupsie is die twee kardinale deugde wat met mekaar in stryd is." Verder vergelyk Hobbes dit met ‘n konstante oorlog van almal teen almal waarin die lewe van ‘n mens eensaam, arm, wreed, onintelligent en kort sal wees.[4]
Die tweede element van die sosiale kontrak veronderstel dat individue poog om weg te kom uit hierdie natuurstaat en hulself aan ‘n sosiale kontrak te verbind, deur toe te gee dat net ‘n soewereine mag die orde, stabiliteit en sekuriteit van die gemeenskap kan verseker.[5] Kortliks sal die inhoud van die kontrak soos volg wees: lede van die gemeenskap kom ooreen oor reëls wat deur almal daarin nagekom word. Indien sekere individue nie die reëls nakom nie, sal ander individue in die gemeenskap by magte wees om hulle te dwing om die reëls na te kom. Daar sal natuurlike leiers in die gemeenskap wees wat in beheer van die gemeenskap sal wees en elke generasie sal weer hul eie leiers verkies.[6]
Derdens verplig hierdie sosiale kontrak dan burgers om hierdie staat te respekteer en hul vrywilliglik aan die staat se gesag te onderwerp, in dankbaarheid vir die stabliteit en sekuriteit wat deur die proses en sisteem van politiese heerskappy gelewer word.[7]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
