From Wikipedia, the free encyclopedia
Seksuele seleksie is ’n vorm van natuurlike seleksie waarin sommige individue meer nasate as ander het in ’n bevolking omdat hulle meer geslaagd is in die vind van maats.[1][2] Charles Darwin het seksuele seleksie in 1858 beskyf as ’n belangrike proses in die evolusie van spesies en ’n vername element in sy teorie van natuurlike seleksie,[3] maar dié konsep het eers ’n naam gekry in sy 1859-boek On the Origin of Species.
As voorbeelde van seksuele seleksie het hy die vere van poue en paradysvoëls, die horings van takbokke en die maanhare van leeus gebruik.
Darwin se daaropvolgende boek uit 1871, The Descent of Man and Selection in Relation to Sex, was ’n werk in twee volumes waarin hy 70 bladsye afstaan aan seksuele seleksie in die menslike evolusie en 500 bladsye aan seksuele seleksie in ander diere.[4] Opsommend: terwyl natuurlike seleksie ’n gevolg is van die stryd om te oorleef, is seksuele seleksie vanweë die stryd om voort te plant.
 |
Die seksuele stryd is tweeledig; in die een is dit tussen individue van dieselfde geslag, gewoonlik die mannetjies, om hul mededingers te verdryf of dood te maak, terwyl die wyfies passief bly; in die ander is die stryd ook tussen individue van dieselfde geslag om dié van die teenoorgestelde geslag, gewoonlik die wyfies, te prikkel en te bekoor; laasgenoemde bly nie meer passief nie, maar kies die mees geskikte maat.[5] |
 |
Poue is een van die bekendste voorbeelde van seksuele seleksie, waar mannetjies meeding om die aandag van ’n wyfie. Die gevolg is ’n wonderlike vertoning van kleurryke vere. Bioloë vermoed die veerlae van die mannetjies is ’n manier om die liggaam se simmetrie te vertoon; wyfies kan so die gesondheid en gehalte van sy gene sien omdat siektes, beserings en genetiese gebreke die liggaam se simmetrie kan beïnvloed.
In voëlspesies word so ’n vertoon dikwels gebruik, moontlik omdat hulle lig is en gevegte tussen mannetjies onprakties of ondoeltreffend sal wees. Daarom gebruik hulle een van die volgende metodes om met mekaar mee te ding:
Darwin het voorgestel die manlike baard sowel as die mens se min hare in vergelyking met dié van feitlik alle ander soogdiere, is die gevolg van seksuele seleksie. Hy het geredeneer dat vroue minder liggaamshare as mans het omdat haarloosheid ’n belangrike eienskap vir seleksie deur mans was in die tyd toe hulle gewoonlik hul maat gekies het. Mans is op die ou end ook daardeur geraak vanweë die genetiese verband tussen die geslagte. Hy het ook ’n teorie gehad dat dit seksuele seleksie is wat verantwoordelik is vir die verskille tussen rasse, want hy het nie geglo natuurlike seleksie is die rede daarvoor nie.
Die evolusiesielkundige Geoffrey Miller het uitgebrei op talle faktore wat Darwin oor die hoof gesien het. Sy teorie was dat baie menslike eienskappe wat nie voordelig vir oorlewing is nie, soos humor, musiek, kuns en verbale kreatiwiteit, aanpassings is wat deur seksuele seleksie veroorsaak is. Baie menslike artefakte kan dan beskou word as onderworpe aan seksuele seleksie, soos kleredrag wat sekere seksuele eienskappe beklemtoon.
Die Duitse antropoloog Ferdinand Fellman het gemeen die ontstaan van menslike selfbewustheid is weens ’n uitgebreide seksuele seleksie, "emosionele seleksie", wat die gaping tussen dierlike seksuele gedrag en menslike erotiese liefde oorbrug.[6]
Sommige wetenskaplike glo ook die evolusie van die menslike brein is ’n seksuele eienskap.[7] Daarmee saam gaan woordeskat; mense ken oor die algemeen baie meer woorde as wat nodig is vir kommunikasie. Miller het gemeen dit is omdat mense woorde gebruik om vir potensiële maats te wys hoe intelligent, en dus "geskik" as ’n maat, hulle is. Dit is getoets in ’n proefneming en dit lyk of mans wel meer gebruik maak van minder alledaagse woorde in ’n romantiese situasie; hulle gebruik dus woordeskat as ’n seksuele vertoon (Rosenberg & Tunney, 2008).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
