Roche-lob

'n Roche-lob is die druppelvormige gebied om 'n ster in 'n dubbelster waarbinne gas aan die ster gebonde is as gevolg van swaartekrag. Wanneer 'n ster groter as sy Roche-lob word, kan die gas van hierdie ster na sy begeleier in die dubbelster oorgedra word. Wanneer beide sterre in 'n dubbelster hul Roche-lob vul, kan materie uit die stelsel verlore gaan. Die Roche-lob, so ook die Roche-limiet, is na die Franse sterrekundige Édouard Roche vernoem.

Driedimensionele weergawe van die potensiaalveld van 'n dubbelster met 'n massaverhouding van 2, in 'n stelsel wat met die dubbelster koroteer. Die druppelvormige gebiede in die ekwipotensiaalplot op die bodem van die figuur is die Roche-lobbe van die twee sterre (dik lyne). Die punte L1, L2 en L3 is die punte van Lagrange waar die kragte mekaar ophef. Via die punt L1 kan gas van die een ster na die andere vloei as dié sy Roche-lob vul.^[1]

Die twee Roche-lobbe in 'n dubbelster word deur 'n kritiese potensiaaloppervlak begrens. In hierdie potensiaal speel nie net die swaartekrag van die twee sterre 'n rol nie, maar ook die baanbeweging in die dubbelster en die sentrifugaalkrag daarvan. 'n Driedimensionele weergawe van so 'n potensiaal is in die figuur hiernaas te sien.

Op die bodem van die figuur is 'n sogenaamed ekwipotensiaalplot weergegee. Die agt-figuur in hierdie plot is die twee Roche-lobbe van die sterre — die druppelvormige gebiede wat mekaar by die punt aanraak. Hierdie raakpunt word die eerste Lagrangepunt genoem. Via hierdie punt kan gas van die een ster na sy begeleier stroom, wanneer die eerste ster sy Roche-lob vul. By sulke materieoordrag kan die massas van die sterre, en daarmee hul ewolusie, en die baanperiode van die dubbelster aansienlik verander. Wanneer beide sterre in 'n dubbelster hul Roche-lob vul, kan materie via die Lagrangepunt L2 uit die dubbelster verlore gaan en moontlik 'n ring om die dubbelster vorm.

Sien ook

• Dubbelster

Verwysings

1. http://hemel.waarnemen.com/Informatie/Sterren/hoofdstuk6.html#mtr