Pemba

Pemba-eiland (Arabies: الجزيرة الخضراء al-Jazīra al-khadrā, letterlik "Die Groen Eiland"; Swahili: Pemba kisa) is 'n eiland in die Zanzibar-argipel, 'n Tanzaniese eiland wat aan die Swahili-kus in die Indiese Oseaan geleë is.

Die hoofeilande van die Zanzibar-argipel: Oengoeja (links) en Pemba (regs)

Geografie

Vumawimbi-strand, Pemba-eiland.

Met 'n landoppervlakte van 988 vierkante kilometer^[1] is dit ongeveer 50 kilometer noord van Oengoeja, die grootste eiland van die argipel, geleë. In 1964 is Zanzibar met die voormalige kolonie Tanganjika verenig om Tanzanië te vorm. Dit lê 50 kilometer oos van die vasteland van Tanzanië, oorkant die Pemba-kanaal. Saam met Mafia-eiland (suid van Oengoeja) vorm hierdie eilande die Spesery-eilande (moet nie verwar word met die Maluku-eilande van Indonesië nie).

Die grootste deel van die eiland, wat heuwelagtiger en vrugbaarder as Oengoeja is, word oorheers deur kleinskaalse boerdery. Daar is ook grootskaalse boerdery van kontantgewasse soos naeltjies.

In vorige jare is die eiland selde besoek as gevolg van ontoeganklikheid en 'n reputasie vir politieke geweld, met die noemenswaardige uitsondering van diegene wat getrek is deur sy reputasie as 'n sentrum vir tradisionele medisyne en heksery. Daar is 'n taamlike groot Arabiese gemeenskap op die eiland, wat meestal uit Oman geïmmigreer het. Die bevolking is 'n mengsel van Arabiese en oorspronklike Waswahili-bewoners van die eiland. 'n Beduidende deel van die bevolking identifiseer ook as Shirazi-mense.

Die belangrikste dorpe in Pemba is Chake-Chake (die hoofstad), Mkoani, en Wete, wat die grootste stad is. Die sentraal geleë Chake-Chake sit op 'n heuwel met 'n uitsig na die weste op 'n baai en die piepklein Misali-eiland, waar die getye bepaal wanneer 'n dhow die plaaslike hawe kan binnegaan. Pemba is, met die uitsondering van 'n strook land langs sy oostelike kus, 'n baie vrugbare plek: naas naeltjiebome verbou die plaaslike bevolking hoofsaaklik rys, klapper, piesangs, maniok en rooibone (genoem maharagwe in die Swahili-taal).

Pemba is die tuiste van verskeie duikplekke, met steil afdraande, ongerepte koraal en baie volop seelewe.^[2][3]

Eilandjies

• Fundo - is 'n paar kilometer van Wete geleë. Dit is die enigste bewoonde eiland onder die groep eilandjies wat die noordwestelike rif van Pemba vorm. Die ander eilandjies daar sluit in Njao, Kashani, Kokota, Funzi en Uvinje.
  • Njao - is die noordelikste eilandjie in die Fundo-groep. Dit word hoofsaaklik vir landboudoeleindes gebruik.
  • Kashani - is op dieselfde rif as Fundo maar op die mees suidelike punt naby Ras Mkumbuu.
  • Kokota - is geleë aan die suidelike monding van Wete hawe.
  • Funzi - lê oos van Kokota en suid van Uvinje-eiland.
  • Uvinje - word gebruik vir boerdery en is geleë aan die suidelike monding van Wete hawe.
• Kiweni (Shamiani) - geleë aan die suidwestelike deel van Pemba, dit is 'n onbewoonde eilandjie wat hoofsaaklik vir boerdery en veeweiding gebruik word. Op sy mees suidelike punt het dit 'n baie mooi strand en 'n paar voornemende beleggers was besig om 'n hotel in die laat 1990's te bou.
• Kojani - is die enigste bewoonde eiland aan die westekant van Pemba-eiland. Dit is die tuiste van 'n paar bekwame ambagsvissers in Oos-Afrika wat seisoenaal na die meeste dele van die kus reis op soek na skole vis om te vang.
• Kwata - die eiland was die plek van die eerste groot uitbraak van cholera in 1978 toe reisigers tydelik by hierdie eiland in kwarantyn geplaas is voordat hulle in Pemba toegelaat is.
• Makoongwe - is 'n paar kilometer van Mkoani af. Dit het eienskappe soortgelyk aan die teenoorgestelde gebied op die eiland Pemba met diep grond en heuwelagtige terrein. Makoongwe word bewoon en mense boer en vang vis.
• Matumbini - is 'n eilandjie met digte wortelboommoeras en gewild onder vissermanne weens die teenwoordigheid van ryk koraalrif.
• Misali - het 'n ryk koraalrif, en is tot 'n mariene reservaat verklaar.
• Mwangi - is 'n klein eilandjie naby Mtambwe op die hoofeiland Pemba.
• Panza - is die mees suidelike eiland in Pemba en is in werklikheid 'n reeks eilandjies, maar 'n brug verbind die twee hoofdele van Mtondooni en Panza. Sy topografie is koraal aan die Panza-kant en diep grond aan die Mtondooni-deel. Skeepswrakke wat op die suidelike deel gevind is, het 'n belangrike duikplek geword. Sy inwoners boer en vang vis.
• Vikunguni - is 'n klein eilandjie naby die noordwestelike groep eilande.
• Yombi - is 'n klein eilandjie oos van Panza-eiland.

Belangrike Voëlgebied

Pemba is deur BirdLife International as 'n Belangrike Voëlgebied (IBA) aangewys omdat dit bevolkings van Pembapapegaaiduif, Pembadwergooruil, Pemba-wit-oë en Pemba-suikerbekkies ondersteun.^[4]

Klimaat

Pemba het 'n tropiese klimaat, maar tog ietwat meer gematig as Tanzanië se vasteland en meer gematig as op die Oengoeja-eiland. Hierdie klimaat word deur die Köppen-Geiger-stelsel as "Aw" geklassifiseer. Die gemiddelde temperatuur in Chake Chake is 25,5 °C. Die gemiddelde jaarlikse reënval is 1 364 mm. Die maandelikse gemiddelde temperature is gewoonlik tussen 24 - 27,4 °C. Daar is twee reënseisoene, met die meeste reënval tussen April en Mei en kleiner reënseisoen tussen November en Desember. Droër maande is Januarie - Februarie, en 'n langer droër seisoen tussen Junie tot Oktober.

Verwysings

1. Tanzania in figures 2012, National Bureau of Statistics, Ministry of Finance, Junie 2013, bladsy 7 Geargiveer 26 November 2013 op Wayback Machine
2. "Africa: Dive of a lifetime on Pemba Island". 2 Maart 2010. Besoek op 11 Maart 2012.
3. "Divernet: Fun at Fundu". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Oktober 2011. Besoek op 11 Maart 2012.
4. "Pemba Island". BirdLife Data Zone. BirdLife International. 2021. Besoek op 27 Februarie 2021.