Nowaja Zemlja

Nowaja Zemlja (Russies: Но́вая Земля́; [ˈnovəjə zʲɪmˈlʲa]; letterlik: "Nuwe Land") is 'n argipel in die Arktiese Oseaan tussen die Barentssee in die weste en die Karasee in die ooste; dit maak deel uit van die Archangelsk-oblast en het die rang van 'n munisipaliteit.

Nowaja Zemlja
Nasa-Satellietbeeld van Nowaja Zemlja
Geografie
Ligging	Noordelike Arktiese Oseaan
Koördinate	74°N 56°O
Argipel	Nowaja Zemlja
Hoofeilande	Sewerni-eiland en Joezjni-eiland
Oppervlakte	90 650 vk km
Hoogste punt	Pik Sedowa 1 547 m
Administrasie
Rusland
Federale distrik	Noordwestelike
Oblast	Archangelsk
Grootste stad	Belushya Guba (1 972)
Demografie
Bevolking	2 429

Geografie en klimaat

Die argipel bestaan uit twee groot eilande Noord- en Suid-Nowaja Zemlja, ook Sewerni-eiland en Joezjni-eiland genoem. Hulle word gsekei deur 'n smal seestraat van 2–3 km wat Matotsjkin Sjar genoem word. Daar is ook kleiner eilande wat deel vorm van die argipel. Die grootste een is Mezjdusjarski. Die noordoostelike punt van die Noordeiland, Flissingskij Mis (Vlissingse Kaap) is die mees oostelike punt van Europa.

Die argipel strek 925 km vanaf die suidweste na die noordooste. Die noordelikste punt van Nowaja Zemlja is die oostelikste van die Bolsjije Oranskije ostrova – die Groot Oranje-eilande. Die suidelikste punt is die eilande van Pynina, van die Petoegofski-argipel. Die wespunt is 'n kaap wat geen naam het nie op die skiereiland van Goesnaja Zemlja (Ganseland) van die Suideiland. Die oostelikste punt is die Vlissingse kaap. Die oppervlakte van die eilande is saam meer as 83 000 km². Die breedte van die Noordeiland is 123 km en van die Suideiland tot 143 km. In die suide skei die Karapoort, 'n straat van 50 km, die eilande van die eiland Wajghatsj.

Die Arktiese klimaat is ongenaakbaar. Die winters is lank en koud met sterk winde. Die katabatiese spoed van die winde kan 40–50 m/sek bereik. Nowaja Zemlja word daarom soms die "Land van die Wind" genoem. Temperature kan -40 °C bereik. Die warmste maand is Augustus en in dié maand is die gemiddelde temperatuur 2,5 °C in die noorde en 6,5 °C in die suide. Daar is 'n temperatuurverskil tussen die kus van die Barents- en Karasee wat meer as 5 °C kan bedra, omrede die ys op dié seë nie dieselfde is nie. Daar is talle van meertjies op die eilande en in die somer kan in die suide daar die watertemperatuur tot 18 °C styg.

Ongeveer die helfte van die Noordeiland se gebied word ingeneem deur gletsers. Die yskap van die Noordeiland beslaan 20 000 km² en strek byna 400 km lank en 70–75 km breed. Die dikte van die ys is meer as 300 m. Op sommige plekke vloei die ys na die fjorde of breek af in die oop see, wat ysberge kan vorm. Die totale oppervlak van gletsers is 29 767 km². Daarvan is 7,9% op die berge te vind.

Op die Suideiland is gebiede met Arktiese toendra aan te tref.

Minerale

Die argipel is bekend vir sy mineraalafsettings, veral op die Suideiland. Die belangrikste is die Rogatsjovsko-Tajninski-veld wat mangaanerts bevat. Volgens ramings is dit die grootste in Rusland. Die erts bestaan uit karbonate en oksiede. Die karbonaatertse het 'n gemiddelde mangaangehalte van 8-15% en lê verspreid oor 'n gebied van 800 vierkante kilometer. Die geraamde voorrade is 260 miljoen ton. Die oksiedertse met 'n Mn-gehalte van 16-24% is hoofsaaklik in die noorde van die gebied geleë en die voorrade is ongeveer 5 miljoen ton. Tegnologiese toetse het getoon dat die ertse geskik is om daar metallurgiese konsentrate van te maak. Alle oksiedafsettings kan in 'n oop put ontgin word.

Geskiedenis

In antieke tye is Nowaja Zemlja bewoon deur 'n onbekende ras, wat moontlik deel uitmaak van die Oest-Poloeski kultuur. Die Nenets ken 'n volk in hul mitologie met die naam Sirte, moontlik is dit dieselfde volk.

Vir die moontlike aanwesigheid van handelaars van Nowgorod ontbreek die bewyse.

Die eerste besoek van Wes-Europeërs aan die eilandgroep is in 1553, toe Hugh Willoughby vir die Engelse koning Eduard VI poog die Noordwespassage te vind en betrekkings met Moskowië aan te knoop.

In 1594 ontdek die Nederlander Barentsz in die Stroganof-baai die reste van 'n Russiese nedersetting wat van skeurbuik gesterf het. Dit maak dit duidelik dat Russiese jagters al in die 14de-15de eeu daar soogdiere gejag het. In 1596 omkruis Barentsz die noordelike punt van Nowaja Zemlja en oorwinter op die oostelike kus van die Noordeiland. In 1871 het die Noorse poolekspedisie van Elling Carlsen daar sy hut gevind, waar hy nog eetgerei, munte, wapens en navigasiemiddels aantref saam met 'n skriftelike verslag oor die oorwintering, wat in die skoorsteen versteek was.

Verwysings

Hierdie artikel is (gedeeltelik) vertaal uit die Russiese Wikipedia. Sien bron.

Eksterne skakels

Wikimedia Commons bevat media in verband met Nowaja Zemlja.

• (en) Toerisme-inligting oor Nowaja Zemlja op Wikivoyage
• (en) "Novaya Zemlya". Encyclopædia Britannica. Besoek op 1 Mei 2020.