Georg Friedrich Händel

Georg Friedrich Händel (1685-1759), een van die bekendste komponiste van die 18e eeu, het meer as veertig operas gekomponeer (die meeste van hulle in Londen), en hom toegespits op die oratorium, waaraan hy nuwe inhoud gegee het. In Handel se musiek is alle destydse Europese style op ʼn baie persoonlike wyse verenig. Georg Friedrich Händel is op 23 Februarie 1685 in die Duitse dorp Halle gebore.

Georg Friedrich Händel
Georg Friedrich Händel in 1733
Agtergrondinligting
Ook bekend as	George Frideric Handel
Gebore	23 Februarie 1685 Halle an der Saale, Mark Brandenburg (Heilige Romeinse Ryk)
Sterf	14 April 1759 Londen, Engeland (Koninkryk van Groot-Brittanje)
Genres	Barok
Beroep(e)	Komponis

In 1694 het hy musieklesse ontvang van Friedrich Wilhelm Zachov (1662- 1712), wat die grondslag gelê het vir Händel se latere styl. In 1703 is Händel na Hamburg, waar hy sy eerste opera, Almira (1705), gekomponeer het, asook sy eerste Johannes-Passie (1704), na die teks van Christian Postel (1658- 1705). Van 1706 tot 1710 was Handel in Italië. Sy kantates en operas wat hier gekomponeer is (Rodrigo, 1707, en veral Agrippina, 1709), het hom oor die hele Europa bekend gemaak.

In 1710 het hy Agostino Steffani opgevolg as hofkomponis in Hannover. In dieselfde jaar was hy 'n ruk lank in Londen, waar sy nuwe opera Rinaldo groot welslae behaal het. Hy het twee jaar later na Londen teruggekeer, waar hy in 1713, waarskynlik in opdrag van koningin Anne, die Utrecht Te Deum gekomponeer het ter herdenking van die Vrede van Utrecht. Hierdie werk het aan hom 'n vaste plek in die Engelse musieklewe besorg. Terwyl hy in 1716 vir 'n kort rukkie terug was in Duitsland, het hy ʼn tweede Johannes-Passie gekomponeer, die keer na die teks van Heinrich Brockes (1680-1747). Händel het hom toe in Londen gevestig en sy naam geangliseer tot George Frideric Handel.

Onder beskerming van die latere hertog van Chandos het hy tussen 1717 en 1720 voortgebou op die Engelse koortradisie, en benewens sy 12 Chandos Anthems, het hy in die tyd ook 3 Te Deums, Acis and Galatea, die eerste weergawe van sy oratorium Ester en agt suites vir die klavesimbel gekomponeer. In 1719 het Handel komponisdirigent van die pas gestigte Royal Academy of Music geword en hy het 'n hele reeks operas gekomponeer, onder meer Radamisto (1720), Floridante (1712), Ottone (1723), Giulia Cesare (1724), Rodelinda (1725), Alessandro (1726), Admeto (1727) en Siroë. (1728).

Toe die Academy in 1728 bankrot speel, het Handel en die bestuurder, Johann Jakob Heidegger (1666-1749), dit oorgeneem. Die nuwe onderneming het tot in 1733 voortbestaan. Daarna het Händel ʼn nuwe operageselskap in Covent Garden begin, en weer het 'n reeks nuwe operas gevolg: Poro (1731), Ezio (1732), Orlando (1733), Ariodante (1735), Alcina (1735), Atalanta (1736) en Berenice (1737). Veral Nicola Porpora en Johann Adolf Hasse, die leiers van 'n tweede Londense operageselskap wat die steun geniet het van die anti-Duitse deel van die Londense adel onder leiding van die prins van Wallis, was vir Händel sterk mededingers. In 1737 het albei geselskappe bankrot gespeel.

Handel het 'n beroerteaanval gehad en vir mediese behandeling na Aken gegaan. Daarna het hy na Londen teruggekeer en hom nog 'n paar jaar lank met die opera besig gehou, maar na die geslaagde politieke satire, The Beggar's Opera (teks deur John Gay, musiek deur Johann Pepusch), wat in 1728 vir die eerste keer in Londen opgevoer is en waarin die spot gedryf word met die eienaardighede van die aristokratiese opera seria, het Händel se Italiaanse operastyl al hoe minder inslag gevind. Tot Händel se laaste operas behoort Faramondo (1738), Serse (1738), Imeneo (1740) en Deidamia (1741). Hulle het egter min welslae behaal. Inmiddels het Händel sy eerste oratoria gekomponeer, wat groot indruk gemaak het. Onder hulle was Saul en Israel in Egypt (1739), Messiah (Messias) en Samson (1742), Judas Maccabaeus (1746), Joshua (1748), Solomon (1749) en Jephte (1752).

Sy meesterstuk, die Messias, is in April 1742 vir die eerste keer in Dublin opgevoer. Händel het 'n voorkeur vir die dramatiese gehad en sy onderwerpe hoofsaaklik uit die Ou Testament gekies. Nuut was die wyse waarop hy die koor by die handeling betrek het as deelnemers aan die drama. In 1753 het Händel blind geword en die laaste jare van sy lewe rustig deurgebring. Hy is op 14 April1759 oorlede en is in die Westminsterabdy in Londen begrawe. Händel was een van die belangrikste komponiste van die 18e eeu en word dikwels op dieselfde vlak as Johann Sebastian Bach (1685 - 1750) geplaas.

Daar is egter 'n belangrike benaderingsverskil tussen die twee: Bach was 'n Duitser en 'n "provinsialis"; Händel was ʼn wêreldburger, hof- en opera-komponis. In Händel se musiek, ook in die instrumentale komposisies, hoor 'n mens steeds die menslike stem; Bach se benadering was wesenlik instrumentaal, ook in sy vokale musiek. Händel se operas behoort tot die belangrikste deel van sy werk.

Met sy koororatoria het hy egter 'n nuwe genre geskep, wat deur Haydn, na sy besoek aan Engeland, voortgesit is. In sy instrumentale musiek, waarvan die 12 Concerti Grossi, opus.6, (1739) 'n hoogtepunt vorm, het Händel voortgebou op die concertovorm wat deur Corelli ontwikkel is. Die Watermusiek (ongeveer 1717) en die Musiek vir die Koninklike Vuurwerke (1749) is in die suitevorm gekomponeer. Händel se werk is omvattend: 44 operas, 20 oratoria, odes en pastorale, 20 volksliedere, 2 passies, 26 kantates, 23 concerti grossi, 18 orrelkonserte, 2 orkessuites en ʼn groot hoeveelheid vokale en instrumentale kamermusiek. Een van die vier lofsange wat hy in 1727 vir die kroning van koning George II gekomponeer het, Zadok the Priest, is sedertdien by elke kroningsplegtigheid van 'n Engelse vors uitgevoer. Friedrich Chrysander (1826- 1901) het die publikasie van Händel se werke in 105 bande vir die Deutsche Handel Gesellschaft versorg.

Sien ook

• Lys van komponiste

Bronne

• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409508 band

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Georg Friedrich Händel.