Artemis

Artemis (Grieks: Ἄρτεμις) was een van die gode in die Griekse mitologie wat die wydste aanbid is. Sy was een van die twaalf Olimpiese gode: die dogter van Zeus en Leto en die suster van Apollo.

Artemis
Griekse Olimpiese godin
Die Diana van Versaille, ’n Romeinse kopie van ’n Griekse beeld deur Leochares (Louvre).
Naam	Artemis
Godin van	Die jag, woude en heuwels, die Maan
Simbool	Pyl en boog
Ouers	Zeus en Leto
Broer	Apollo
Romeinse eweknie	Diana

Sy was die godin van die jag, woude en heuwels, die maan, geboorte, maagdelikheid en vrugbaarheid, en word dikwels in die kuns uitgebeeld as ’n jagter met ’n pyl en boog.^[1] Die hert en sipres was vir haar heilig. In latere mites het sy selfs die antieke rol van Eileitia oorgeneem en gehelp met geboortes.

Artemis is later verbind met Selene,^[2] ’n Titaan wat ’n Griekse maangodin was en soms uitgebeeld is met ’n halfmaan bo haar kop. Haar eweknie in die Romeinse mitologie was Diana.^[3]

Mite

Geboorte

Artemis en Apollo, terracotta, Myrina, omstreeks. 25 v.C.

Teenstrydige weergawes van die geboorte van Artemis en haar tweelingbroer, Apollo, kom in die Griekse mitologie voor. Volgens een weergawe het Zeus se jaloerse vrou, Hera, Leto verbied om te kraam nadat Zeus haar swanger gemaak het. Die eiland Delos het Leto egter toestemming gegee om haar kinders daar te kry.^[4]

Die mites verskil ook oor of sy of Apollo die oudste was. In die meeste verhale word Artemis eerste gebore en word dan haar ma se vroedvrou met die geboorte van Apollo.

Kinderlewe

In ’n gedig deur Callimachus vra Artemis vir Zeus om ses wense vir haar te vervul: om vir ewig ’n maagd te bly en nooit te trou nie, sy vra honde, takbokke om haar strydwa te trek en nimfe om saam met haar te jag — 60 van die rivier en 20 van die see – en laastens ’n silwerboog soos Apollo s’n. Hy vervul haar ses wense.^[5]

Al Artemis se gesellinne het maagde gebly en Artemis het jaloers gewaak oor haar eie maagdelikheid.

In ander mites

Die dood van Adonis, deur Giuseppe Mazzuoli, 1709 (Hermitage).

• Terwyl Artemis bad, kom die Thebaanse prins en jagter Kitairon op haar af. Hy kruip tussen die bosse weg en loer haar af. Toe Artemis hom ontdek, is sy so kwaad dat sy hom in ’n bok verander wat deur sy eie jaghonde geëet word.

• In sommige weergawes van die mite oor Adonis (’n latere toevoeging tot die Griekse mitologie tydens die Hellenistiese periode) stuur Artemis ’n wildebeer om Adonis dood te maak omdat hy gespog het dat hy ’n beter jagter as sy is.

• Orion was ’n medejagter van Artemis. In sommige weergawes word hy deur Artemis doodgemaak, in ander deur ’n skerpioen wat deur Gaia gestuur is. Soms probeer Orion een van haar volgelinge verlei en maak sy hom dood. Soms is dit Apollo wat die skerpioen stuur omdat Artemis verlief is op Orion en hy haar maagdelikheid wil beskerm.

Verwysings

Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel en:Artemis

1. Hammond and Scullard (redakteurs), The Oxford Classical Dictionary. (Oxford: Clarendon Press, 1970) 126.
2. Hammond, Oxford Classical Dictionary, 970-971.
3. Hammond, Oxford Classical Dictionary, 337-338.
4. Hammond. Oxford Classical Dictionary. 597-598.
5. Engelse aanlyn-vertaling.

• Burkert, Walter, 1985. Greek Religion (Cambridge:Harvard University Press)
• Graves, Robert, 1960. The Greek Myths (Penguin)
• Kerenyi, Karl, 1951. The Gods of the Greeks

Eksterne skakels

• Artemis in klassieke letterkunde.
• A Dictionary of Greek and Roman Antiquities (1890) (red. G. E. Marindin, William Smith, LLD, William Wayte)