tipe eetversteuring From Wikipedia, the free encyclopedia
Anorexia nervosa (of anoreksie)[1] is 'n eetsteuring wat deur 'n lae gewig, vrees om gewig op te tel, 'n desperate begeerte om maer te wees, en voedselbeperking gekenmerk word.[2] Baie mense met anoreksie beskou hulleself as oorgewig, selfs al is hulle in werklikheid ondergewig.[2][3] Hulle weeg hulleself gereeld, eet net klein hoeveelhede, en eet net sekere kosse. Sommige oefen oormatig, forseer hulleself om te braak of gebruik lakseermiddels om gewigsverlies te bevorder. Komplikasies kan osteoporose, onvrugbaarheid en hartskade insluit.[2] Vroue sal dikwels ophou menstrueer.[4]
.jpg)
Anorexia nervosa is 'n eetsteuring gekenmerk deur pogings om geiwg (massa) te verloor, soms ten aanskoue van die dood. 'n Persoon met anorexia nervosa kan verskeie tekens en simptome van wisselende erns toon, maar dis nie altyd waarneembaar nie.[5]
Anorexia nervosa, en die wanvoeding wat met selfopgelegde verhongering gepaard gaan, kan komplikasies in al die hooforgaanstelsels in die liggaam veroorsaak.
Simptome kan die volgende insluit:
Obsessief-kompulsiewe steuring (OKS) en obsessief-kompulsiewe persoonlikheidsteuring (OKPS) is hoogs komorbied met anoreksie.[12] Die oorsaaklikheid tussen persoonlikheidsteurings en eetsteurings is egter nog nie volledig vasgestel nie. Ander komorbiede toestande sluit in: depressie,[13] alkoholisme,[14] grenslyn- en ander persoonlikheidsteurings,[15][16] angssteurings,[17] aandaggebrek-hiperaktiwiteitsteuring[18] en liggaamsdismorfiese steuring.[19] Depressie en angs is die mees algemene komorbiede toestande,[20] en depressie word met 'n swakker prognose geassosieer.[20]
Outismespektrumsteurings kom meer algemeen by mense met eetversteurings as by die algemene bevolking voor.[21]
Daar is bewyse vir biologiese, sielkundige
, ontwikkelings-, en sosiokulturele risikofaktore, maar die presiese oorsaak van eetsteurings is onbekend.[22]
Vroeë teorieë oor die oorsaak van anoreksie het dit aan seksuele misbruik van kinders of disfunksionele gesinne gekoppel;[23][24] bewyse is egter teenstrydig, en deeglik beplande navorsing word benodig.[22] Die vrees vir kos word sitofobie[25] genoem en vorm deel van die differensiële diagnose.[26][27] Ander sielkundige oorsake van Anoreksie sluit in 'n lae selfbeeld, die gevoel dat 'n persoon nie beheer het nie, depressie, angs en eensaamheid.[28] Groepsdruk en konstante druk van die media en ander mense kan tot 'n lae selfbeeld en ander sielkundige simptome lei, en veroorsaak eetversteurings soos anoreksie.[29]
'n Diagnostiese assessering sluit die persoon se huidige omstandighede, biografiese geskiedenis, huidige simptome en familiegeskiedenis in. Verder behels dit ook 'n ondersoek van die individu se geestestoestand waar daar veral op sienings van gewig en eetpatrone gefokus word.
In die jongste weergawe van die Diagnostiese en Statistiese Handleiding van geestesversteurings (DSM 5) word Anorexia nervosa onder Voeding- en Eetsteurings geklassifiseer.
Daar is twee subtipes van AN:[30][31]
Daar bestaan nie afdoende getuienis dat enige spesifieke behandeling vir anorexia nervosa beter as ander is nie; daar is egter genoeg getuienis dat vroeë intervensie en behandeling meer effektief is.[32] Behandeling van anorexia nervosa fokus op drie hoofareas.
Hoewel daar in die eerste plek op die herstel van 'n persoon se massa gefokus word, behels optimale behandeling ook gedragsverandering.[33] Daar bestaan getuienis dat hospitalisasie 'n nadelige invloed op die langtermynuitkoms kan hê.[34]
Psigoterapie vir individue met anorexia nervosa is uitdagend aangesien hulle waarde daaraan heg om maer te wees, en graag in beheer wil bly en verandering weerstaan.[35] Sommige studies toon dat gesinsterapie vir adolessente met anorexia nervosa beter as individuele terapie is.[36]
Eetgewoontes is die noodsaaklikste faktor waaraan daar by mense met anorexia nervosa gewerk moet word, en elke persoon se dieet moet by sy/haar behoeftes aangepas word. Voedselverskeidenheid en die insluiting van kossoorte met 'n hoër energiedigtheid is belangrik wanneer maaltydbeplanning gedoen word.[37] Pasiënte moet meer kalorieë inneem, aanvanklik in klein hoeveelhede maar geleidelik meer.[9]
Gesinsterapie blyk meer suksesvol as individuele terapie vir adolessente met AN te wees.[38][39] Voorstanders van gesinsterapie voer aan dat dit belangrik is om ouers by die adolessent se behandeling in te sluit.[38]
Adolessente en volwassenes met anorexia nervosa mag moontlik by kognitiewe gedragsterapie baat.[40]
Farmaseutiese produkte hou 'n beperkte voordeel vir anoreksie self in.[41]
Anorexia nervosa het 'n hoë sterftesyfer[42] en pasiënte wat in 'n kritieke toestand by 'n mediese eenheid opgeneem word, mag in groot gevaar verkeer. Diagnosering en risiko-assessering word nie altyd akkuraat gedoen nie; hervoedingsindroom kan oorgesien of swak behandel word en die gedrags- en gesinsprobleme in anorexia nervosa kan oorgesien of swak bestuur word.[43] Die MARSIPAN-riglyne beveel aan dat mediese en psigiatriese kundiges saamwerk in die behandeling van anorexia nervosa-lyers wat ernstig siek is.[44]
Dit kan moeilik wees om die hervoedingstempo vas te stel, want vrees vir die hervoedingsindroom kan tot ondervoeding lei.
Anorexia nervosa is die sielkundige afwyking met die hoogste sterftesyfer.[38] Dit is 11 tot 12 keer hoër as die normale, en die selfmoordrisiko is 56 keer hoër; die helfte van die vroue met anorexia nervosa herstel ten volle terwyl 'n bykomende 20-30% gedeeltelik kan herstel.[45] Indien anorexia nervosa nie behandel word nie, kan ernstige komplikasies soos harttoestande[5] en nierversaking ontstaan, wat uiteindelik tot die dood lei.[46]
Na beraming sal 0.9% tot 4,3% vroue en 0.2% tot 0.3% mans in Westerse lande op een of ander tyd in hulle lewe aan anoreksie ly.[47] Dit ontstaan dikwels gedurende die tienerjare of by jong volwassenes.[2]
Alhoewel anoreksie gedurende die 20ste eeu meer algemeen gediagnoseer is, is dit onduidelik of die steuring werklik toegeneem het en of die diagnosering bloot verbeter het.[3]
Eetsteurings word nie so dikwels aangemeld in pre-industriële, nieverwesterse lande, as in Westerse lande nie.
Weens die verskillende skoonheidstandaarde vir mans en vroue word mans selde as anoreksies gediagnoseer. Mans wat aan hulle liggame verander, doen dit oor die algemeen eerder om lenig en gespierd as skraal te wees. Daarbenewens voldoen mans wat andersins met anoreksie gediagnoseer sou word, moontlik ook nie aan die DSM IV-kriteria vir LMI nie, aangesien hulle spiermassa het, maar baie min vet.[48] Mans- en vroueatlete word dikwels oorgesien as anoreksies.[48] Geritualiseerde aktiwiteite soos inweging plaas klem op massa en kan die ontwikkeling van eetsteurings by kragatlete bevorder. Terwyl die gebruik van dieetpille 'n aanduiding van ongesonde gedrag en eetsteurings by vroue is, gebruik mans steroïede, wat ook op 'n beheptheid met hulle liggame en moontlike eetsteurings dui.[22]
Die term is van Griekse oorsprong: an- (ἀν-, voorvoegsel wat op ontkenning dui) en orexis (ὄρεξις, "eetlus"), wat dus letterlik 'n verlies aan eetlus beteken.[49]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
