Aliwal-Noord-warmbron

Die warmwaterbron by Aliwal-Noord in die Oos-Kaap is een van die bekendste gesondheidsoorde in die land.

'n Reklameplakkaat vir die Aliwal-Noord Spa uit waarskynlik die dekade ná 1930.

Die bron lê 3 km buite die dorp, 1341 m bo seespieёl, ontspring op 'n diepte van 1280 m en lewer jaarliks 3 800 000 liter water teen 'n temperatuur van 36,9 °C. By die bron is vakansiehuisies en 'n woonwapark. Bokant die twee oë van die fontein was daar vlotte sodat siekes die onbesoedelde bronwater, wat besonder hoë vlakke van die seldsame element litium bevat, kon benut. In die verlede was die bron ook bekend om sy modderkuur.

Geskiedenis

Algemeen word aanvaar dat Pieter Jacobus de Wet die bron op sy plaas Buffelsvallei ontdek het. Voortrekkers van die geselskappe onder Piet Retief en Piet Uys het die bron besoek. De Wet het 'n koringmeul deur die warm water laat aandryf. In die middel van die 19de eeu het die bron wye belangstelling geniet en is die dorp gestig. Veral na die ontdekking van diamante en goud in die binneland het baie besoekers hierheen gekom. In die 1960’s is die geriewe gemoderniseer en was die besoekerstal selfs soms 250 000 per jaar. Jare lank is die metaangas wat die bron vrystel, opgevang en vir verwarming gebruik.

Vandag

Die warmbron en ontspanningsoord Aliwal Spa is geleë in die munisipale gebied. Van 2010–2014 was die eens gewilde oord se swembaddens en terrein gesluit vir opknappings deur die destydse munisipaliteit, maar is net kortstondig heropen in 2015.

Die bronne en spa word besit en bestuur deur die Walter Sisulu Munisipaliteit, en die koue swembad is sedert Januarie 2022 weer oop vir die algemene publiek. Die toegangshek is by 30°42′51″S 26°42′53″O.

Bibliografie

• Booyens, Bun: Bronwaters van genesing. Die tradisionele warmbron-waterkuur in ons volksgeneeskunde. Kaapstad: Tafelberg, vir die Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing, 1981. ISBN 0-624-01584-X
• Kent, Leslie: Die geneeskragtige bronne van Suid-Afrika. Stellenbosch: Suid-Afrikaanse Spoorweë, 1952.
• Waring, Gerald A. en hersien deur Reginald R. Blankenship en Ray Bentall: Thermal springs of the United States and other countries – a summary. Washington: US Government Printing Office, 1965. (Geological Survey Professional Paper 492). Internet-aanlyn beskikbaar.