Ysterpentakarboniel

Ysterpentakarboniel is 'n organometaalverbinding van yster is sy oksidasietoestand nul en koolstofmonoksied met die chemiese formule Fe(CO)₅

Eienskappe

Algemeen
Naam	Ysterpentakarboniel
Struktuurformule van
Chemiese formule	Fe(CO)5
Molêre massa	195,90 [g/mol][1]
CAS-nommer	13463-40-6[1]
Voorkoms	vloeistof[1]
Fasegedrag
Selkonstantes	a=1156,57(5); b= 673,88(4); c=913,36(11); β=107,882(1)°[2]
Ruimtegroep	C2/c
Nommer	15
Smeltpunt	-20 °C[1]
Kookpunt	103 °C[1]
Digtheid	1,49 at 25°C[1]
Oplosbaarheid
Suur-basis eienskappe
pKa
Veiligheid
Flitspunt	-15°C [1]
LD50	5,1 [mg/kg] (oraal) [1]
LC50	0,08 [mg/L] 4 uur [1]
Tensy anders vermeld is alle data vir standaardtemperatuur en -druk toestande.
Portaal Chemie

Kristalstrukture

Die molekule het in die gasfase n trigonaalbipiramidale vorm met simmetrie D_3h. Die verbinding kristalliseer in 'n monokliniese struktuur (ruimtegroep C2/c) waarin die molekule slegs 'n tweetallige as (C2) besit. Onder 105K verwring die struktuur tot 'n trikliniese fase (P1) waarin die molekule ook sy tweetallige as verloor.^[3]

Gebruike

Ysterpentakarboniel het verskeie gebruike:^[4]

• Dit word as katalisator gebruik vir 'n wye verskeidenheid reaksies vir Fischer-Tropsch hidroformilering, olefien-isomerisasie en by watergasverskuiwingsreaksies.
• Dit word aangewend om swael uit steenkool en petroleumprodukte te verwyder.
• Dit is 'n belangrike beginmateriaal vir die vervaardiging van chemies suiwer yster, ysteroksiede, ysterkatalisators en dun ysterfilms.
• Dit is 'n nuttige reagens wat reageer met alkali, amiene, koolstoftetrachloried, halogene, waterstof, merkaptane, kwik- en ander soute.

Verwysings

1. "safety data sheet". Sigma.
2. A. Dominic Fortes, Stewart F. Parker. "Electronic Supplementary Information For: Structure and spectroscopy of iron pentacarbonyl, Fe(CO)5" (PDF). JACS.{{cite web}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)
3. A. Dominic Fortes and Stewart F. Parker (2022). "Structure and Spectroscopy of Iron Pentacarbonyl, Fe(CO)5". J. Am. Chem. Soc. 144 (38): 17376–17386. doi:10.1021/jacs.2c01469.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)
4. "Iron Pentacarbonyl (IPC)". American carbonyl.