debat tussen twee Griekse stadstate uit Thukydides se geskiedenis From Wikipedia, the free encyclopedia
Die Meliese dialoog is 'n dramatiese debatopstel wat Thukydides voeg by sy Geskiedenis van die Peloponnesiese Oorlog, sy verslag van die rampsalige, 27-jaarlange (431–404 v.C.) stryd tussen die magtige Griekse stadstate Athene en Sparta. Dit is een van die beroemde instansies van denkbeeldige toesprake in die boek (die ander synde die apologie vir die Atheense demokrasie in die begrafnisrede van Perikles aan die begin van die werk). Hierdie toesprake is nie noodwendig neergepen soos dit gelewer is nie, maar is vir literêre effek bygevoeg, vir wat volgens Thukydides se oordeel "deur die situasie genoodsaak sou wees".[1]
Die Meliese dialoog vind plaas vyftien jaar na die aanvang van die Peloponnesiese oorlog, tydens die konfrontasie van 416 tot 415 v.C. tussen die Atheners en die inwoners van Melos, 'n klein eiland geleë in die suidelike Egeïese See, 'n afstand oos van Sparta. Die Atheners het geëis dat die Meliërs hulle stad oorlewer en skatting betaal of die uitwissing van hul stad in die gesig staar. Die Meliërs het volstaan by hulle reg om neutraal te bly, en hulle beroep op die Atheners se sin vir betaamlikheid en mededoë jeens 'n klein, vreedsame en weerlose stad. Die Atheners het onverbiddelik geantwoord dat kwessies van geregtigheid nie ter sprake was tussen ongelyke magte nie en het begin om beleg te lê op Melos soos hulle gedreig het om te doen. Hulle het begin om die bevolking uit te honger tot oorgawe, die mans van dienspligtige ouderdom om die lewe te bring, en die vroue en kinders in slawerny te plaas. Hierdie daad het "berug geword as die ergste gruweldaad gepleeg deur 'n andersins welvoeglike gemeenskap, en trouens as een van die mees berugde stellings in die geskiedenis rakende die regte van ongebreidelde mag," volgens die historikus Alan Ryan, wat skryf, "Die Atheners se aandrang dat 'regspleging dit is wat besluit word wanneer gelyke magte mekaar opponeer, terwyl die opsies is wat die meerderes oplê en waarby die swakkes berus' is sedertdien deurdringend deur praktiese waarnemers en filosowe bespreek, en nie almal het die Atheense saak verwerp nie.".[2] Ryan wys ook uit dat alhoewel Thukydides die Meliërs uitbeeld as deurgaans streng neutraal en oortuigd om so te bly, dit in werklikheid nie die geval was nie. Melos was 'n Spartaanse kolonie, en het Sparta aan die begin van die oorlog bygestaan.[3] In die algemeen, egter, is "die Dialoog nie formeel omtrent die moraliteit van die uiteindelike voltrekking nie, maar omtrent die Meliërs se weerwoord op die Atheners se eerste eis, dat Melos moet toegee."[4]
Die Atheners, op 'n vrymoedige en saaklike wyse, bied die Meliërs 'n ultimatum aan: gee oor en betaal skatting aan Athene, of word vernietig.
Die Meliërs argumenteer dat hulle stad neutraal staan en nie 'n vyand is nie, sodat Athene geen rede het om hulle uit te wis nie. Die Atheners se repliek is dat hulle soos swakkelinge sal lyk as hulle die Meliërs hul neutraliteit en onafhanklikheid sou gun: ander sal dink dat hulle Melos gespaar het, bloot omdat hulle nie sterk genoeg was om dit in te neem nie.
Die Meliërs argumenteer dat 'n inval die ander neutrale Griekse state sal veronrus, wat dan Atheense vyande sal word weens die vrees dat hulle self binnegeval sal word. Die Atheners weerlê dit deur te sê dat die Griekse stadstate van die vasteland na alle waarskynlikheid nie so sal optree nie. Dit is die meer volatiele eilandnasies en hul reeds oorwonne onderdane wat eerder die wapen teen die Atheners sal opneem.
Die Meliërs voer aan dat dit oneerbaar en lafhartig van hulle sal wees om toe te gee sonder 'n geveg. Volgens Thukydides se verslag, "Indien sodanige risiko's deur julle geneem word om julle ryk te behou, en deur julle onderhoriges om daarvan te ontsnap, sal ons wat nog vry is, ons as groot lafaards en swakkelinge uitmaak as ons sou versuim om alles wat gebeur die hoof te bied, eerder as om aan slawerny onderwerp te word."[5] Die Atheners antwoord dat die debat nie gaan oor eer nie, maar oor selfbehoud.
Die Meliërs beweer dat alhoewel die Atheners baie sterker is, daar nogtans 'n kans bestaan dat hulle kan wen. Die Atheners antwoord dat slegs die sterkes 'n reg het om hul kanse op hoop te vestig; die swak Meliërs daarenteen het 'n hopelose gebrek aan getalle.
Die Meliërs sê verder dat hulle ook weier omdat hulle kan vertrou op die bystand van die gode. Thukydides deel ons mee, "Ons vertrou dat die gode ons guns sal skenk gelyk aan jul eie, omdat ons staan vir wat reg is, teenoor dit wat verkeerd is."[6] Die Atheners antwoord dat gode en manne insgelyk krag respekteer bo morele argumente, en som dit in die beroemde dictum op, "die sterkes doen wat hulle kan en die swakkes berus waarby hulle moet."
Die Meliërs hou vol dat hulle Spartaanse volksgenote tot hulle hulp sal kom. Die Atheners voer egter aan dat die Spartane niks daarby sal baat nie, en tewens baie het om in te boet as hulle tot die stap sou oorgaan om die Meliërs te hulp te kom – blote verwantskap sal nie voldoende motivering wees nie.
Die Atheners sluit dan die argument af deur te sê dat daar geen skande daarin is om aan 'n sterker vyand toe te gee nie. Die Meliërs verander egter nie van mening nie en die afgesante word beleefd verdaag.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
