From Wikipedia, the free encyclopedia
Lukanië was 'n historiese streek van Suid-Italië wat ooreenstem met die hedendaagse streek van Basilicata. Dit was die land van die Lucani, 'n Oskiese stam. Dit het gestrek van die Tirreense See tot die Golf van Tarente. Dit het gegrens aan Samnium en Kampanië in die noorde, Apulië in die ooste en Bruttium in die suid-weste, en was aan die punt van die skiereiland wat nou bekendstaan as Kalabrië. Dit het byna die hele moderne streek van Basilicata, die suidelike deel van die Salerno Provinsie (die Cilento gebied) en 'n noordelike deel van die Cosenza Provinsie beslaan.
Die presiese grense was die rivier Silarus in die noordweste, wat dit van Kampanië geskei het, en die Bradanus-rivier wat in die Golf van Tarente in die ooste uitmond. Die onderste deel van die Laus-rivier, wat vanaf 'n rant van die Apennyne vloei na die Tirreense See in 'n oos-westelike rigting, het 'n deel van die grens met Bruttium gemerk.
Byna die hele gebied word beslaan deur die Apennyne, wat hier 'n onreëlmatige groep verhewe massas vorm. Die hoofrif nader die westelike see en gaan voort vanaf die verhewe knoop berge op die grense van Samnium in 'n meestal suidelike rigting, tot binne 'n paar myl van die Golf van Policastro. Van hier af word dit slegs met 'n nou gedeelte van die see geskei totdat dit Bruttium binnegaan.
Net binne die grens van Lukanië verrys Berg Pollino (2 233 m), die hoogste piek in die suidelike Apennyne. Die berge sak in 'n baie meer geleidelike helling af na die kusvlakte van die Golf van Tarente. Dus is die riviere wat na die Tirreense See vloei van min belang in vergelyking met dié wat na die Golf van Tarente afloop. Hiervan is die belangrikstes die Bradanus (Bradano), die Casuentus (Basento), die Aciris (Agririvier), en die Siris (Sinnirivier).
Die Cratirivier, wat by sy mond die suidelike grens van die provinsie vorm, behoort feitlik geheel en al aan die gebied van die Bruttiërs, maar dit ontvang 'n sytak, die Sybaris (Coscile) uit die berge van Lukanië. Die enigste aansienlike stroom aan die westekant is die Silarus (Selerivier), wat die noordelike grens vorm, en dit het twee belangrike sytakke in die Calor (Calore Lucano of Calore Salernitano) en die Tanager (Tanagro of Negro) wat vanaf die suide daarby aansluit.
Geskiedkundiges aan die Universiteit van Napels se departement Oosterse Studies het tot die gevolgtrekking gekom dat die wortel van die naam Lucania (Lukanië) afgelei is van luc, die Osko-Sabelliese volkswoord vir lig, wat dieselfde betekenis in Latyns het. Die mense wat afkomstig was van die Osko-Sabelliese stamme het die gebied oos van die Sillarorivier beset. Die gebied het verband gehou met die môrester Lucifer (Latyns vir "bringer van lig"). Daarom beteken Lukanië oostelike land, of land waarvandaan lig kom.[2] Die studie bied ook 'n verduideliking vir die feit dat die woord nie van Griekse oorsprong is nie. Soos hieronder sal blyk by die "Geskiedenis" afdeling van hierdie blad, het die Grieke na die streek verwys as Oenotrië.
Die distrik Lukanië is vernoem na die Lucani, deur wie die gebied in ongeveer die middel van die 5de eeu v.C. verower is. Voor daardie tydperk is dit ingesluit onder die algemene naam Oenotrië, so genoem deur die Grieke as synde die mees suidelike gedeelte van Italië.
Die bergagtige binneland is beset deur die stamme wat bekend staan as die Oenotriërs en Choni, terwyl die kus aan beide kante beset is deur magtige Griekse kolonies wat ongetwyfeld 'n protektoraat oor die binneland uitgeoefen het (sien Magna Graecia). Die Lukaniërs was 'n suidelike tak van die Samnitiese of Sabelliese mense, wat die Oskiese taal gepraat het. Hulle het in vredestyd 'n demokratiese grondwet gehad. In oorlogstyd is 'n diktator gekies uit die gewone landdroste.
'n Paar Oskiese inskripsies bestaan steeds, meestal in Griekse karakters uit die 4de of 3de eeu v.C., en sommige munte beeld Oskaanse legendes uit die 3de eeu uit.[3]Die Lukaniërs het geleidelik die hele land (met die uitsondering van die Griekse dorpe aan die kus) verower vanaf die grense van Samnium en Kampanië tot aan die suidelike punt van Italië. Daarna het die inwoners van die skiereiland, nou bekend as Kalabrië, in opstand gekom en onder die naam Bruttiërs hulle onafhanklikheid gevestig, waarna die Lukaniërs ingeperk geraak het binne die grense wat reeds beskryf is.
Hierna vind ons hulle in 334 v.C., besig met vyandelikhede teenoor die Tarentiërs en Aleksander, koning van Epirus, wat versoek is om hulp. In 298 v.C. (Livius x. II seq.) het hulle 'n alliansie met Rome gesluit, en die Romeine se invloed is uitgebrei deur die kolonies van Venusia (291 v.C.), Paestum (273) en bowenal Tarentum (272).
Hierna was hulle soms in bondgenootskap, maar meer gereeld in vyandelikhede betrokke, tydens die Samnitiese oorloë. Met die landing van Pyrrhus in Italië (281 v.C.) was hulle die eerstes om hulle by hom te skaar. Daarmee het hul, hul egter blootgestel aan die wrewel van Rome, toe die vertrek van Pyrrhus sy bondgenote aan die genade van die Romeine oorgelaat het. Na verskeie veldtogte is hulle onderwerp (272 v.C.). Desnieteenstaande het hulle Hannibal tydens die Tweede Puniese Oorlog (216 v.C.) ondersteun, en is hul grondgebied tydens verskeie veldtogte deur beide leërs verwoes. Die gebied het nooit van hierdie rampe herstel nie en het onder die Romeinse regering verder verval. Die doodskoot vir die gebied was die Bellum soci(or)um of Marsicum bellum (Bondgenote-oorlog), 'n bloedige burgeroorlog (91–88 v.C.) waartydens die Lukaniërs saam met die Samniete teen Rome geveg het.
In Strabo se tyd het die Griekse stede aan die kus in onbeduidendheid verval, en as gevolg van die afname in bevolking en verbouing het malaria die oorhand begin kry. Die paar dorpe van die binneland was van geen belang nie. ’n Groot deel van die provinsie is aan weiveld afgestaan, en die berge was bedek met woude, wat volop wildevarke, bere en wolwe was. Daar was sowat vyftien onafhanklike gemeenskappe, maar nie een van groot belang nie.
Vir administratiewe doeleindes onder die Romeinse Ryk was Lukanië deel van die distrik van die Bruttiërs, 'n praktyk wat deur Theodorik voortgesit is.[4] Saam het die twee die derde streek van Augustus Octavianus daargestel.
Na die val van die Wes-Romeinse Ryk in 476 het Lukanië in Odoaker se hande geval en deel geword van die Koninkryk van Italië, voordat dit verander is in die Koninkryk van die Ostrogote in 493 n.C. Ostrogotiese heerskappy in die streek was van korte duur as gevolg van Justinianus se herowering van Italië in die middel van die sesde eeu. Die Bisantynse verowering het die streek weer aan die Grieke en Griekse kultuur blootgestel.
In die vroeë 7de eeu is Konstantinopel se bewind kortgeknip toe 'n ander Germaanse volk, die Lombarde, Lukanië van die Bisantynse Ryk verower het. Die gebied het deel geword van die Koninkryk van die Lombarde. In 774, na die Frankiese inval, het Lukanië deel geword van die onafhanklike Hertogdom Benevento en later, onder die keiser van die Heilige Romeinse Ryk, Lodewyk II, is 'n deel van die Hertogdom in 851 in die onafhanklike Vorstedom Salerno verander.
In die laat 10de eeu het die Bisantynse Ryk weer die streek van Lukanië begin inval en die Katapanaat Italië ingestel, met Salerno wat outonoom was. Teen die vroeë 11de eeu het die Bisantynse herlewing in Lukanië begin met 'n proses van Hellenisering asook beduidende Griekse migrasie vanaf suidelike en sentrale Kalabrië en Salento na streke soos Cilento. Lukanië sou tot die 12de eeu grootliks Grieks bly, toe 'n geleidelike proses van romanisering plaasvind het. Teen die 14de eeu was daar min Griekse inwoners aangesien die meerderheid geassimileer is.[5][6][7]
In die middel van die 11de eeu is Lukanië verower deur die Normandiërs. Dit het aanvanklik bekend gestaan as die graafskap van Apulië en Kalabrië, voordat dit in 1130 deel geword het van die Koninkryk van Sisilië. In 1194 het Lukanië deel geword van die Heilige Romeinse Ryk onder die Hohenstaufen-dinastie. Daarna sou die Angevyne in die middel van die 13de eeu beheer oor Lukanië oorneem voordat dit in die 14de eeu ná die Bella vesperarum (Oorlog van die Sisiliaanse Vespers) deel geword het van die Koninkryk van Aragon.
Die dorpe aan die ooskus was Metapontum, 'n paar kilometer suid van die Bradanus; Herakleia Lukanië, by die monding van die Aciris; en Sins, aan die gelyknamige rivier.
Naby sy suidelike grens was Sybaris, wat in 510 v.C. vernietig is, maar daarna deur Thurii vervang is. Aan die weskus was Posidonia, onder die Romeinse regering bekend as Paestum; daaronder was Elea (Velia onder die Romeine), Pyxus, deur die Romeine Buxentum genoem, en Laüs, naby die grens van die provinsie na Bruttium.
Van die dorpe van die binneland was die belangrikste Potentia, wat nog steeds Potenza genoem word. In die noorde, naby die grens van Apulië, was Bantia (Aceruntia was in Apulië); terwyl Grumentum reg suid van Potentia was, en nog verder in daardie rigting was Nerulum en Muranum.
In die hooglandvallei van die Tanagrus was Atina, Forum Popilii en Consilinum (naby Sala Consilina); Eburi (Eboli) en Volceii (Buccino), hoewel noord van die Silarus geleë, is ook by Lukanië ingesluit.
Die Via Popilia het die distrik van noord na suid deurkruis en dit by die noordwestelike punt binnegegaan; die Via Herculia, wat suidwaarts van die Via Appia kom en deur Potentia en Grumentum gaan, het by die Via Popilia naby die suidwestelike rand van die distrik aangesluit: terwyl 'n ander naamlose pad die ooskus gevolg het en ander paaie van minder belang wes van Potentia geloop het na die Via Popilia, noordoos na die Via Appia en oos van Grumentum tot by die kus by Herakleia.
Die moderne naam Basilicata kom uit die 10de eeu n.C., toe die gebied onder Bisantynse beheer geval het. Gedurende die vroeë 19de eeu, tydens die Carbonari-rewolusie van 1820–21, is die streek hernoem en verdeel in Oos- en Wes-Lukaniě (Lucania Orientale en Lucania Occidentale). In die laaste helfte van die 19de eeu het sommige inwoners 'n veldtog gevoer om die naam te herstel.
In 1932 het die Fascistiese regering die naam na Lukanië verander. Na die einde van die oorlog en Italië se nederlaag, het die nuwe regering die naam Basilicata in 1947 heringestel. In die laat 20ste eeu was Lukanië steeds in die volksmond 'n sinoniem vir Basilicata.[8]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
