Klassieke element

Die term klassieke elemente verwys gewoonlik na die begrippe in antieke Griekeland van aarde, water, lug, vuur en ’n vyfde element, eter, wat veronderstel was om die aard en kompleksiteit van alle materie te verduidelik in terme van eenvoudiger stowwe.^[1][2] Antieke kulture in Egipte, Babilonië, Japan, Tibet en Indië het soortgelyke lyste gehad. Soms is na lug in die plaaslike taal as "wind" en na die vyfde element as "leemte" verwys. In China se Wu Xing-stelsel is hout, vuur, aarde, metaal en water genoem.

Die makrokosmos met die elementêre sfere aarde, water, lug en vuur (Robert Fludd, 1617).

Geskiedenis

Verskillende kulture en selfs filosowe het verskillende verduidelikings gehad oor die elemente se eienskappe en hoe hulle verband hou met waarneembare verskynsels en kosmologie. Soms het hierdie teorieë oorvleuel met mitologie en is die elemente as gode verpersoonlik.

Terwyl die klassifikasie van die materiële wêreld deur die antieke Indiërs en Grieke in lug, aarde, vuur en water meer filosofies van aard was, het wetenskaplikes in die Islamitiese goue tydperk praktiese, eksperimentele waarnemings gebruik om materiale te klassifiseer.^[3] In Europa het die antieke Griekse stelsel van Aristoteles ontwikkel in die Middeleeuse stelsel, wat in die 1600's tydens die Wetenskaplike Revolusie vir die eerste keer in Europa onderwerp is aan eksperimentele stawing.

Eeue se ervaring en ondersoeke het bewys dat al die antieke stelsels verkeerd was in die verduidelik van die fisiese wêreld. Dit is nou bekend dat atoommodelle die regte verduideliking is en dat atome geklassifiseer kan word in meer as honderd chemiese elemente soos suurstof, yster en kwik. Hierdie elemente vorm chemiese verbindings en mengsels, en onder verskillende temperature en druk kan hierdie stowwe verskillende toestande van materie aanneem. Die mees algemeen waargenome toestande van vastestof, vloeistof, gas en plasma het baie van die eienskappe van die klassieke elemente van onderskeidelik aarde, water, lug en vuur, maar dit is nou bekend dat hierdie toestande voorkom vanweë die soortgelyke gedrag van verskillende soorte atome by soortgelyke energievlakke, en nie omdat hulle ’n sekere soort atoom of stof bevat nie.

Verwysings

1. Boyd, T.J.M.; Sanderson, J.J. (2003). The Physics of Plasmas. Cambridge University Press. p. 1. ISBN 9780521459129. LCCN 2002024654.
2. Ball, P. (2004). The Elements: A Very Short Introduction. Very Short Introductions. OUP Oxford. p. 33. ISBN 9780191578250.
3. Science and Islam, Jim Al-Khalili. BBC, 2009

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Klassieke element.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia