From Wikipedia, the free encyclopedia
Chiropraktyk (Engels: 'Chiropractic') is 'n pseudowetenskaplike alternatiewe medisyne wat meestal handel oor die diagnose en behandeling van meganiese afwykings van die spiere-skeletale stelsel, veral die ruggraat.[1][2] Sommige voorstanders, veral dié in die vroeë geskiedenis van die veld, het beweer dat sulke afwykings algemene gesondheid beïnvloed het deur die senuweestelsel, wat teenstrydig is met wetenskaplike bewyse.[2]
|
|
Vrywaring: Die mediese inligting verskaf op Wikipedia dien slegs as 'n riglyn en dra geen waarborg van feitelike korrektheid nie. Enige vrae of klagtes oor u persoonlike gesondheid behoort na 'n dokter verwys te word. |
Die belangrikste chiropraktiese behandelingstegniek behels terapie met die hand, veral ruggraatmanipuleringsterapie, en manipulasies van ander litte en sagte weefsels.[3] Die grondslag daarvan strook met die algemene medisyne, en chiropraktyk word onderhou deur pseudowetenskaplike idees soos vertebrale subluksasie en 'aangebore intelligensie' wat die wetenskap verwerp.[4][5][6][7][8] Chiropraktisyns is nie mediese dokters nie.[9]
Verskeie gekontroleerde kliniese studies van behandelings wat deur chiropraktisyns gebruik word, is uitgevoer, met teenstrydige resultate.[4] Sistematiese oorsigte van hierdie navorsing het geen bewyse gevind dat chiropraktiese manipulasie effektief is nie, met die uitsondering van die behandeling van rugpyn.[4] In 'n kritiese evaluering is bevind dat manipulasie van die ruggraat kollektief nie effektief was om enige toestand te behandel nie.[10] Ruggraat-manipulasie kan koste-effektief wees vir sub-akute of chroniese lae rugpyn, maar die resultate vir akute lae rugpyn was onvoldoende.[11] Die doeltreffendheid en koste-effektiwiteit van chiropraktiese versorging is onbekend.[12] Daar is nie voldoende data om die veiligheid van chiropraktiese manipulasies vas te stel nie.[13] Dit word gereeld geassosieer met ligte tot matige nadelige gevolge, met ernstige of dodelike komplikasies in seldsame gevalle.[14] Daar is kontroversie rakende die mate van risiko vir die verspreiding van die vertebrale arterie, wat kan lei tot beroerte en die dood, as gevolg van ruggraat-manipulasie.[15] Verskeie sterftes word met hierdie tegniek geassosieer [14] en daar word voorgestel dat die verhouding oorsaaklik is,[16][17] 'n eis wat deur baie chiropraktisyns betwis word.[17]
D. D. Palmer het chiropraktyk in die 1890's gestig,[18] nadat hy gesê het dat hy dit van 'die ander wêreld' ontvang het,[19] en sy seun B. J. Palmer het gehelp om dit in die vroeë 20ste eeu uit te brei.[18] Oor die hele geskiedenis was chiropraktyk kontroversieel.[20][21] Ondanks die oorweldigende bewyse dat inenting 'n effektiewe ingryping in die openbare gesondheid is, is daar onder chiropraktisyns beduidende meningsverskille oor die onderwerp,[22] wat gelei het tot 'n negatiewe impak op openbare inenting en die algemene aanvaarding van chiropraktyk.[23]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
