Australië
land in die Suidelike Halfrond / From Wikipedia, the free encyclopedia
Australië (Engels: Australia, [əˈstreɪliə, ɒ-], luister (hulp·inligting)), amptelik die Gemenebes Australië (Commonwealth of Australia[11]), is 'n grondwetlike monargie in die Suidelike Halfrond. Australië is die sesde grootste land ter wêreld en die enigste wat 'n hele vasteland beslaan – die Australiese kontinent (die wêreld se oudste, kleinste, droogste en platste vasteland[12]). Australië se staatsgebied sluit daarnaas die eiland Tasmanië en 'n aantal ander eilande in die Indiese Oseaan, die Stille Oseaan en die Suidelike Oseaan in. Australië se buurlande is Indonesië, Oos-Timor en Papoea-Nieu-Guinee in die noorde, die Salomonseilande, Vanuatu en Nieu-Kaledonië in die noordooste en Nieu-Seeland in die suidooste. Dit is 'n grondwetlike monargie en 'n lid van die Britse Statebond.[13]
- Hierdie artikel handel oor die land. Vir die kontinent, sien Australië (kontinent).
| |||||
Volkslied: Advance Australia Fair[1][2][3] (Engels vir: "Vooruit, pragtige, gelukkige Australië") Koninklike volkslied: God Save the King (Engels vir: "God beskerm die koning") | |||||
Hoofstad | Canberra | ||||
Grootste stad | Sydney | ||||
Amptelike tale | Geen op federale vlak nie Engels (de facto) | ||||
Regering | Federale parlementêre grondwetlike monargie Charles III Sam Mostyn Anthony Albanese Richard Marles | ||||
Onafhanklikheid | van die Verenigde Koninkryk 1 Januarie 1901 11 Desember 1931 9 Oktober 1942 3 Maart 1986 | ||||
Oppervlakte - Totaal - Water (%) |
7 741 220[4] km2 (7de) 2 988 902 myl2 1,79 (2015)[5] | ||||
Bevolking - 2024-skatting - 2021-sensus - Digtheid |
27 302 038[6] (54ste) 25 890 773[7] 3,5 / km2 (192ste) 9,1 / myl2 | ||||
BBP (KKP) - Totaal - Per capita |
2024-skatting | ||||
BBP (nominaal) - Totaal - Per capita |
2024-skatting | ||||
MOI (2022) | 0,946[9] (10de) – baie hoog | ||||
Gini (2018) | 34,3[10](6de) – medium | ||||
Geldeenheid | Dollar ($) (AUD ) | ||||
Tydsone - Somertyd |
verskeie1 (UTC+8 tot +10,5) verskeie1 (UTC+8 tot +11,5) | ||||
Internet-TLD | .au | ||||
Skakelkode | +61 | ||||
1. Daar is drie tydsones in Australië: oostelike (DST+10), sentrale (DST+9:30) en westelike (DST+8). Sommige gedele gebruik 'n nieamptelike "sentrale-westelike" sone (DST+8:45). |
'n Groot deel van dié land is woestynagtig en plat. Die vrugbare deel is 'n vlakte in die suidooste, waar die meeste van sy inwoners die hoogs verstedelikte ooskus bevolk. Die Australiese vasteland word egter reeds vir meer as 42 000 jaar deur Australiese Inboorlinge bewoon. Na verskeie besoeke deur Europese ontdekkingsreisigers en handelaars in die 17de eeu, is die oostelike helfte van Australië in 1770 deur Groot-Brittanje opgeëis en oorspronklik deur wettelik gestrafte oortreders as deel van die kolonie van Nieu-Suid-Wallis gevestig, beginnende op 26 Januarie 1788. Soos die bevolking gegroei het en nuwe areas ontdek is, is vyf ander selfregerende Britse kolonies tydens die 19de eeu gevestig.
Op 1 Januarie 1901 het die ses kolonies saam 'n federasie geword en die Australiese Gemenebes is gevorm. Sedertdien het Australië 'n stabiele liberale demokratiese politieke stelsel gehandhaaf en bly dit steeds 'n lidstaat van die Britse Statebond wat die Britse monarg as staatshoof erken. Die hoofstad van Australië is Canberra, wat geleë is in die Australiese Hoofstadgebied (Australian Capital Territory). Die bevolking van 26 miljoen is gekonsentreerd in die vastelandse staatshoofstede Sydney, Melbourne, Brisbane, Perth en Adelaide.