نیستاگموس
اختلال عملکرد چشم / From Wikipedia, the free encyclopedia
دودوَک[1]یا نیستاگموس (به انگلیسی: Nystagmus) یا مردمکجنبان، حرکات منظم و نوسانی و مکرر چشم ممکن است در اثر اخلال یک یا چند منطقه بینایی که بهطور غیرارادی رخ میدهد و به صورت فیزیولوژیک یا پاتولوژیک میتواند رخ دهد را گویند. حرکات غیرارادی و ضربآهنگی و سریع چشمها بر اثر دودوک ممکن است افقی یا عمودی یا چرخشی یا ترکیبی از آنها باشد. گاه بررسی دودوک در مواردی مانند تشخیص علت سرگیجه یا محل ضایعه مغزی مفید است. دودوک ممکن است باعث مشکلات بینایی شود.
دودوک | |
---|---|
دودوک افقی | |
تخصص | عصبشناسی |
طبقهبندی و منابع بیرونی | |
آیسیدی-۱۰ | H55, H81.4 |
آیسیدی-۹-سیام | 379.50, 794.14 |
دادگان بیماریها | 23470 |
مدلاین پلاس | 003037 |
ئیمدیسین | article/۱۱۹۹۱۷۷ |
پیشنت پلاس | دودوک |
سمپ | D009759 |
دودوک را به دو روش دستهبندی مینمایند:
اول: بر اساس جهت دودوک که میتواند عرضی، عمودی، چرخشی یا آونگی باشد. دودوکهای آونگی از لحاظ سرعت و ارتفاع یکسان هستند بنابراین، جزء کند و تند ندارند؛ ولی دودوکهای ضربانی که بهطور شایعتر دیده میشوند دارای دو حرکت کند و تند هستند. پس علاوه بر دستهبندی فوق، دودوکها را میتوان به دو نوع کلی آونگی و ضربانی تقسیم نمود.
دوم: بر اساس عاملی که باعث بروز دودوک میشود که بر این اساس دو دسته دودوک بهوجود میآید:
- دودوک فیزیولوژیک: میتوان این نوع دودوک را با تحریکات خاصی ایجاد نمود که نمونه آن در تست اپتوکینتیک است و نمونه عملی آن فردی است که در قطار نشستهاست و حرکات آرام چشم او اشیاء را دنبال کرده و سپس با یک حرکت تند، چشم به وضعیت اولیه برمی گردد. در این تست، واکنش فوق را در آزمایشگاه بهوجود میآورند؛ یعنی معادل تست اپتوکینتیک، فرد نشسته در قطار است.
- دودوک پاتولوژیک: به دلیل اختلالات دستگاه تعادلی لابیرنتی (محیطی) یا دستگاه تعادلی مرکزی (دستگاه عصبی مرکزی)، بهوجود میآیند. مصرف الکل، برخی داروها مانند باربیتوراتها و استیلسالیسیلیک اسید (آسپرین)، آسیب به رگهای مغزی و مشکلات مادرزادی (مانند آلبینیسم) از علل این نوع دودوک هستند.