Enki

Enki (Sümerce: 𒀭𒂗𒆠 ^DDEN.KI), su, bilgi (gestú), zanaatlar (gašam) ve yaratılışla (nudimmud) ilgili Sümer tanrısıdır. Anunnaki grubunun bir üyesidir. Daha sonra Akad (Asur-Babil) dininde Ea (Akadca: 𒀭𒂍𒀀) veya Ae^[5] olarak anılmıştır. Bazı bilim insanları tarafından Kenan dinindeki Ia ile özdeşleştirilir. İsmi Yunan kaynaklarında Aos olarak geçer (örneğin, Damaskios).^[6]

Enki 𒀭𒂗𒆠
Yaratılış, zekâ, zanaatlar, doğurganlık, meni, büyü, muziplik tanrısı
MÖ 2300 civarına tarihlenen eski bir Akad silindir mührü olan Adda Mührü'ndeki Enki detayı[1]
Sembolü	Keçi, balık, keçi-balık, chimera
Kişisel bilgileri
Eşi	Ninhursag, Damkina
Çocukları	Marduk, Dumuzid, Ninsar, Ninkurra, Uttu, Ninti
Ebeveynleri	An ve Nammu[2]
Karşılıkları
Yunan karşılığı	Poseidon,[3] Prometheus[4]
Mısır karşılığı	Ptah

Enki, Başlangıçta Eridu şehrinin koruyucu tanrısıydı, ancak daha sonra kültünün etkisi Kenanlılar, Hititler ve Hurriler olmak üzere tüm Mezopotamya'ya yayıldı. Ea'nın yıldızları olarak adlandırılan güney takımyıldızları kuşağı ile ilişkilendirilmişti, ancak aynı zamanda AŠ-IKU, Tarla (Büyük Kare) takımyıldızı ile de bağlantılıydı.^[7] MÖ ikinci binyıl civarında, bazen yazıda "40" sayısının sayısal ideogramı ile anılmış, genellikle de bu sayı onun "kutsal sayısı" kabul edilmiştir.^[8][9] Babil tanrısı Marduk'un oğlu Nabu ile ilişkilendirilen Merkür gezegeni, Sümer döneminde Enki ile özdeşleştirilmiştir.^[10]

Enki hakkında birçok efsane, Güney Irak'tan Levant kıyılarına kadar uzanan çeşitli yerlerden toplanmıştır. Bölgedeki en eski çivi yazılı yazıtlarda kendisinden bahsedilir ve üçüncü bin yıldan Helenistik döneme dek öne çıkan bir figür olmuştur.

Kaynakça

1. "The Adda Seal". British Museum. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024.
2. Leick, Dr Gwendolyn (11 Eylül 2002). A Dictionary of Ancient Near Eastern Mythology (İngilizce). Routledge. s. 41. ISBN 978-1-134-64103-1.
3. Duke, T. T. (1971). "Ovid's Pyramus and Thisbe". The Classical Journal. 66 (4). Classical Association of the Middle West and South (CAMWS). ss. 320-327. ISSN 0009-8353. JSTOR 3296569. 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024. p. 324, note 28: "... Leonard Palmer suggests in his Interpretation of Mycenaean Greek texts (1963), p. 255, that the name of Poseidon is a direct translation of "calque" of the Sumerian EN.KI, 'lord of the earth'".
4. Stephanie West. "Prometheus Orientalized" page 147 Museum Helveticum Vol. 51, No. 3 (1994), pp. 129–149 (21 pages)
5. Duke, T. T. (1971). "Ovid's Pyramus and Thisbe". The Classical Journal. 66 (4). Classical Association of the Middle West and South (CAMWS). ss. 320-327. ISSN 0009-8353. JSTOR 3296569. 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024. p. 324, note 27.
6. Langdon, S. (1918). "The Babylonian Conception of the Logos". The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. Cambridge University Press. ss. 433-449. ISSN 0009-8353. JSTOR 25209408. 9 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024. p. 434.
7. Origins of the ancient constellations: I. The Mesopotamian traditions 9 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by J.H. Rogers
8. Black, Jeremy; Green, Anthony (1992). Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia: An Illustrated Dictionary. University of Texas Press. s. 145. ISBN 978-0-292-70794-8.
9. Foster, Benjamin R. (2007). "4 Mesopotamia". Hinnells, John R. (Ed.). A Handbook of Ancient Religions. Cambridge University Press. s. 174. ISBN 978-1-139-46198-6.
10. Black, Jeremy; Green, Anthony (1992), Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia: An Illustrated Dictionary, The British Museum Press, s. 133, ISBN 978-0-7141-1705-8