Gjuha hindustani
From Wikipedia, the free encyclopedia
Hindustanishtja (Hindi: हिन्दुस्तानी, Urdu: ہندوستانی, [ˌɦɪnd̪ʊst̪aːniː], lit. 'të Hindustanit[7]), historikisht i njohur gjithashtu si Hindavi, Dehlavi dhe Rekhta, është lingua franca e Indisë Veriore dhe Pakistanit.[8][9] Kjo është një gjuhë Indo-Arjane, që bazën e saj kryesisht e ka nga dialekti Khariboli i Delhit. Gjuha përfshin një sasi të madhe të fjalorit nga sanskritishtja, persishtja dhe arabishtja.[10][11] Kjo është një gjuhë shumëkëndore, me dy forma zyrtare, Moderne Standarde Hindi dhe Moderne Standarde Urdu,[12] të cilat janë regjistrat e saj të standardizuar dhe që mund të quhen Hindustani ose Hindi-Urdu kur merren së bashku. Regjistrat e bisedave janë kryesisht të padallueshme dhe megjithëse standardet zyrtare janë pothuajse identike në gramatikë, ato ndryshojnë në konventat letrare dhe në fjalorin akademik dhe teknik, me urdishten duke adoptuar ndikime më të forta persiane dhe arabe dhe Hindun duke u mbështetur më shumë në sanskritisht.[13][14] Para Ndarjes së Perandorisë Indiane Britanike, termat Hindustani, Urdu dhe Hindi ishin sinonim; të gjitha mbulonin atë që do të quhet më së shumti urdisht dhe hindu sot.[15] Termi Hindustani përdoret ende si ligua franca të Indisë së Veriut dhe Pakistanit, për shembull për gjuhën e filmave Bollywood, si dhe për disa varietete mjaft të ndryshme të Hindi të folur jashtë nënkontinentit indian, si Fiji Hindi i Fixhit dhe Hindustani Karaibe të Trinidad dhe Tobago, Guajana, Suriname dhe pjesa tjetër e Karaibeve. Hindustani është folur gjithashtu nga një numër i vogël njerëzish në Mauritius dhe Afrikën e Jugut.
Hindustani | |
---|---|
Folës amtare | 329 milion (2001)[1] L2 folës: 215 milion (1999)[1] |
Familje gjuhësore | Indo-Evropiane
|
Dialektet |
|
Statusi zyrtar | |
Gjuhë zyrtare në | Indi(si hindi, urdu) Pakistan(si urdu) Fixh(si fixh hindi)[2] |
Rregulluar nga | Drejtoria Qendrore Hindi (Hindi, Indi);[3] Departamenti për Promovimin e Gjuhëve Nacionale (Urdu, Pakistani); Këshilli Kombëtar për Promovimin e Gjuhës Urdu (Urdu, Indi)[4] |
Kodet gjuhësore | |
ISO 639-1 | hi - Hindi |
ISO 639-2 | hin - Hindi |
ISO 639-3 | Ose: |
Glottolog | [http://glottolog.org/resource/languoid/id/hind1270 hind1270[5] hind1270[6]] |