Smartphone
From Wikipedia, the free encyclopedia
In smartphone è in telefon mobil (en la lingua da mintgadi er ‹telefonin›, ‹handy› ni ‹natel›) che dispona d’ina funcziunalitad e connectivitad da computer bler pli vasta ch’in telefon mobil tradiziunal (perquai er: ‹telefonin cun monitur tactil› u ‹telefon intelligent›). Tar smartphones da l’emprima generaziun han ins cumenzà ad integrar en il telefonin funcziuns d’in Personal Digital Assistant (PDA) resp. d’in computer a tablet. Pli tard èn vegnidas agiuntadas a l’apparat cumpact anc ulteriuras funcziuns sco la reproducziun da medias, apparat da fotos/camera da video e sistem da navigaziun GPS.
Ina caracteristica centrala da smartphones moderns èn ils moniturs tactils. Sin quels sa laschan visualisar tant paginas d’internet tradiziunalas sco er talas ch’èn vegnidas optimadas per applicaziuns mobilas. La connexiun cun l’internet succeda ubain sur in sistem da transmissiun mobil a spectrum lartg u via WLAN. In’ulteriura caracteristica è che l’utilisader po installar a moda nuncumplitgada programs supplementars (apps) che servan a las pli differentas utilisaziuns. En princip po in smartphone suandar il svilup tecnic grazia ad actualisaziuns da la software e dal sistem operativ. Suenter intgins onns sustegna la gronda part da las firmas da producziun però be pli lur products ils pli novs.
Ils emprims smartphones èn gia cumparids sin il martgà vers la fin dals onns 1990. Ma pir cun l’introducziun da l’Apple iPhone l’onn 2007 èsi reussì a quest nov segment da cuntanscher ina pli gronda quota da participaziun al martgà. Oz sa tracti tar la pli gronda part dals telefons mobils che vegnan vendids da smartphones. Il fatg ch’ils utilisaders mainan permanentamain cun sai l’access a la rait, ha midà il diever da l’internet, e quai surtut da servetschs sco Facebook u Twitter. Er enciclopedias online sco Vichipedia profiteschan da quest svilup, damai che artitgels sa laschan er elavurar en viadi e che fotografias sa laschan chargiar bundant pli svelt e pli simpel. Il sistem operativ il pli derasà è Android (ca. 83 %), che vegn duvrà da bunamain tut ils producents, suandà dad iOS ch’è en diever exclusivamain sin ils apparats dad Apple (ca. 14 %).[1]