Regiony Włoch
jednostka administracyjna Włoch / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Regiony (wł. l. poj. regione, l. mn. regioni) w Republice Włoskiej utworzono w 1948 r. i stanowią one jednostkę podziału terytorialnego najwyższego szczebla. Terytorium całego kraju jest podzielone na 20 regionów, które – na mocy art. 117 tamtejszej konstytucji – mają zagwarantowaną sporą niezależność administracyjną[1].
- 15 z nich to tzw. regiony zwykłe – formalnie zostały ustanowione w 1970 r., a dzięki reformie konstytucyjnej z 2001 r. posiadają zwiększone uprawnienia legislacyjne, jednak finansowanie poszczególnych sfer życia w ich granicach odbywa się przede wszystkim z budżetu centralnego;
- 5 z nich (od 1948 r.: Dolina Aosty, Sardynia, Sycylia, Trydent-Górna Adyga, a od 1963 r. Friuli-Wenecja Julijska) posiada nadany specjalny status autonomii (tzw. regiony specjalne) - wynikający z uwarunkowań geograficznych, historycznych i obecności mniejszości narodowych - gwarantujący im bardzo duże uprawnienia fiskalne, ustawodawcze oraz administracyjne, w takich dziedzinach jak edukacja, zdrowie, czy infrastruktura (art. 116 włoskiej konstytucji). Budżety tych regionów tworzone są w znacznej mierze ze środków własnych (np. Dolina Aosty i Trydent-Górna Adyga mają prawo pozostawienia sobie od 90% do 100% podatków pobranych w regionie).
Wszystkie regiony posiadają własny statut – akt prawny, w którym określono formę rządu, a także podstawowe zasady organizacji i funkcjonowania. Zgodnie z art. 121 konstytucji, każdy region ma wybieralną radę regionalną (consiglio regionale) oraz odpowiednik polskiego zarządu województwa – regionalny komitet wykonawczy (giunta regionale), na czele którego stoi - wybierany w wyborach powszechnych - prezydent (presidente della giunta regionale, inaczej presidente della regione, bądź governatore). Komitet jest odpowiedzialny przed radą i musi podać się do dymisji w przypadku utraty jej zaufania.
Włoskie regiony (z wyjątkiem Doliny Aosty i Friuli-Wenecja Julijska) dzielą się na prowincje, te zaś na gminy.