Mazurek[4], wróbel mazurek, wróbel polny (Passer montanus) – gatunek małego ptaka z rodziny wróbli (Passeridae), osiadły (tylko nielicznie koczujący lub przelotny), zamieszkujący Europę i Azję. Introdukowany w USA[5] i Australii. W Polsce liczny ptak lęgowy[6].
Nieznacznie mniejszy od wróbla zwyczajnego, często z nim mylony. Najpewniejszą cechą rozpoznawczą jest czarna plamka na białym policzku (wróbel ma policzek jednolicie szary). Poza tym mazurek ma kasztanowobrązowy wierzch głowy (samiec wróbla – szary, samica wróbla – szarobrązowy), a na skrzydłach dwie białe pręgi (u wróbla pręga jest tylko jedna). Obie płci ubarwione jednakowo. Wierzch ciała ciemnobrązowy z paskowaniem, spód jednolicie brązowoszary. Wokół szyi biała obroża, na podgardlu mały czarny śliniaczek (u samca wróbla zwyczajnego jest on dużo większy). Dziób czarny, nogi jasnobrązowe. Młode podobne do dorosłych, ale nieco jaśniejsze.
Wymiary średnie
długość ciała ok. 13,5–14,5 cm[8] masa ciała 22–25 g[8]
Jaja z kolekcji muzealnej
Biotop
Tereny otwarte, pola uprawne (szczególnie zakrzewienia śródpolne)[9], siedliska ludzkie (miasta, parki, ogrody)[8].
Pożywienie
Głównie nasiona dziko rosnących roślin – bylic, traw, rdestu ptasiego, dzikiego prosa etc., w sezonie lęgowym (wiosna, lato) drobne owady. W sezonie lęgowym dziób wyraźnie dłuższy i cieńszy; nie wiadomo, czy ma to związek ze ścieraniem warstwy rogowej na nasionach, czy jest przystosowaniem do zmiennego pokarmu[8].
Lęgi
Gniazdo
W dziuplach drzew, szczelinach budynków, skrzynkach lęgowych. W przeciwieństwie do bardzo podobnego do niego wróbla zwyczajnego nigdy nie buduje gniazd zewnętrznych[10]. Gniazda rozbudowane, obficie wyściełane piórami. Ptaki mogą do nich wnosić młode liście krwawnika i wrotyczu, prawdopodobnie celem odstraszenia pcheł i roztoczy[8].
Jaja
2 lęgi w roku. Okres lęgowy od kwietnia do czerwca, po srogiej zimie może rozpocząć się w maju. W pierwszym lęgu składa 4–6 jaj, w drugim 4–5. Możliwy jest trzeci lęg w lipcu ze zniesieniem liczącym 3–4 jaja[8].
Wysiadywanie, pisklęta
Od zniesienia przedostatniego jaja przez okres 13–14 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po ok. 17 dniach. Kolejne dwa tygodnie są dokarmiane przez rodziców, głównie samca, ponieważ samica szykuje się do następnego lęgu[8].
IUCN uznaje mazurka za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy na rok 2015, zawiera się w przedziale 190–310 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3].
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[11]. Na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC)[12]. Według szacunków Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych, w latach 2013–2018 populacja mazurka na terenie kraju liczyła 2428000 – 2767000 par lęgowych[13]. W latach 2007–2018 polska populacja tego ptaka odnotowała silny wzrost, szacowany na około 123%[13].
LudwikTomiałojć,TadeuszStawarczyk:Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany.Wrocław:PTPP "pro Natura",2003,s.738. ISBN83-919626-1-X. Wg skali przyjętej przez autorów, dla okresu lęgowego liczny oznacza zagęszczenie 100–1000 par na 100 km².
.jpg)
