Bertrand Russell
angielski filozof, matematyk i eseista, noblista / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Bertrand Russell?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Bertrand Arthur William Russell, 3. hrabia Russell (ur. 18 maja 1872 w Ravenscroft, Walia, zm. 2 lutego 1970 w Penrhyndeudraeth, Walia[1]) – brytyjski filozof, logik, matematyk, działacz społeczny i eseista. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1950[2]. Zainicjował w 1954 roku kampanię pokojową Pugwash[3].
Bertrand Russell (1949) | |||
Data i miejsce urodzenia |
18 maja 1872 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci |
2 lutego 1970 | ||
Zawód, zajęcie |
filozof, logik, matematyk, działacz społeczny i eseista | ||
Odznaczenia | |||
| |||
|
Bertrand Russell (1916) | |||
Język | |||
---|---|---|---|
Dziedzina sztuki | |||
Gatunek | |||
Nagrody | |||
| |||
|
Jest uważany za twórcę filozofii analitycznej razem ze swoim poprzednikiem Gottlobem Frege, współpracownikiem G.E. Moore’em oraz uczniem Ludwigiem Wittgensteinem. Uznaje się go za jednego z najlepszych logików dwudziestego wieku. Jego prace miały znaczący wpływ w matematyce, logice, teorii mnogości, lingwistyce, sztucznej inteligencji, kognitywistyce, informatyce oraz filozofii, w szczególności filozofii języka, epistemologii oraz metafizyce[4] .
W 1950 r. otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie literatury „w uznaniu jego różnorakich i znaczących pism, w których bronił ideałów humanitarnych i wolności myśli”[5], chociaż sam utrzymywał, że nagrodę otrzymał za książkę „Małżeństwo i moralność” (ang. Marriage and Morals)[6], w której opowiedział się za „wolną miłością” i swobodą seksualną[7].
Był socjalistą[8], a także agnostykiem (chociaż w celach pragmatycznych określał się ateistą)[9] i otwarcie krytykował chrześcijaństwo np. w sławnym eseju Dlaczego nie jestem chrześcijaninem[10]. Za swój pacyfizm trafił do więzienia podczas I wojny światowej[11]. Aferą zakończyło się jego wyrzucenie z Trinity College (Cambridge), co sprawiło, że został przywrócony, jednak później sam zrezygnował[12]. Jego przyjęciu jako wykładowcy filozofii na City College of New York towarzyszyło medialne oburzenie, a nowojorski biskup Kościoła Episkopalnego wytoczył przeciwko niemu postępowanie sądowe, co skończyło się – w Sądzie Najwyższym stanu Nowy Jork (New York Supreme Court) – niekorzystnym dla Russella wyrokiem. Sędzia na podstawie napisanych przez Russella książek[uwaga 1] orzekł, iż jest on „moralnie niezdatny do nauczania filozofii”[13]. Zareagował na to Albert Einstein, który w obronie Russella napisał „wspaniałe osobowości zawsze napotykały na brutalną opozycję miernych umysłów”[14]. Pomimo tych skandali, Russell w 1949 roku otrzymał brytyjski Order Zasługi, a w 1950 nagrodę Nobla w dziedzinie literatury[4] . Laureat Medalu Sylvestera za rok 1934[15].