Վենետիկյան Վերածնունդ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Վենետիկյան վերածնունդ (անգլ.՝ Venetian Renaissance), ընդհանուր Իտալական Վերածննդից հստակորեն տարբերվող ժամանակաշրջան։ Վենետիկի հանրապետությունը տեղագրորեն անջատված էր Իտալական Վերածննդի ժամանակաշրջանի մյուս քաղաք-պետություններից, և իր աշխարհագրական դիրքի պատճառով քաղաքական, տնտեսական և մշակութային առումով մեկուսացած լինելով՝ հնարավորություն է ունեցել վայելել արվեստի հաճույքները։ Վենետիկյան արվեստի ազդեցությունը շարունակել է պահպանվել Վերածննդի դարաշրջանի ավարտից հետո։ Այն պահպանվել է արվեստագետների ու արվեստի քննադատների աշխատանքների միջոցով՝ ընդգծելով դրա նշանակալիությունը Եվրոպայում ընդհուպ մինչև 19-րդ դարը[1]։
Չնայած 1500 թվականից առաջ հանրապետության քաղաքական և տնտեսական հզորության անկում էր սկսվել, Վենետիկն այդ ժամանակ մնում էր որպես «ամենահարուստ, ամենահզոր և ամենաբազմաբնակիչ իտալական քաղաքը»[2] և վերահսկում էր նշանակալի տարածքներ մայրցամաքում, որտեղ կային վենետիկյան դպրոցին նկարիչներ նվիրած մի քանի փոքր քաղաքներ, այդ թվում՝ Պադովան, Բրեշիան և Վերոնան։ Հանրապետության տարածքում էր գտնվում նաև Իստրիա թերակղզին, Դալմաթիան և այժմյան Խորվաթիայի ափից հեռու գտնվող կղզիները։ Իհարկե, «տասնվեցերորդ դարի վենետիկյան խոշոր նկարիչները հազվադեպ էին սերում այդ քաղաքից»[2] և ոմանք էլ հիմնականում աշխատում էին հանրապետության այլ տարածքներում կամ ավելի հեռու[3]։ Նույնը կարելի է ասել նաև վենետիկյան ճարտարապետների մասին։
Չլինելով Վերածննդի հումանիզմի կարևոր կենտրոն՝ Վենետիկն անկասկած եղել է Իտալիայում գրահրատարակության կենտրոնը, և այդ առումով կարևոր է, որ վենետիկյան հրատարակությունները տարածվում էին ամբողջ Եվրոպայում։ Ալդուս Մանուցիուսը ամենահայտնի տպագրիչ-հրատարակիչն էր, սակայն ոչ միակը։