Basir
From Wikipedia, the free encyclopedia
Basir wanda kuma aka rubuta basur, sune tsarin jijiyoyin jini a cikin magudanar ruwa.[1][2] A cikin yanayin su na yau da kullun, su ne matattarar da ke taimakawa tare da sarrafa bayan gida.[3] Suna zama cuta idan sun kumbura ko kumburi; ana yawan amfani da kalmar “basir” da ba ta dace ba wajen nufin cutar.[4] Alamu da alamun ciwon basur sun dogara da nau'in da ake ciki.[5] Ciwon basur na ciki yakan haifar da rashin jin zafi, jajayen zub da jini na dubura a lokacin da ake bayan gida.[6][5] Basir na waje yakan haifar da zafi da kumburi a wajen dubura.[5] Idan jini ya faru yawanci ya fi duhu.[5] Alamun suna samun sauki akai-akai bayan dan kwanaki.[6] Alamar fata na iya zama bayan waraka daga basur na waje.[5]
Basir | |
---|---|
Description (en) | |
Iri |
gastrointestinal system disease (en) , pelvic varices (en) , anorectal disorder (en) , anal disease (en) , skin disease (en) cuta |
Specialty (en) | general surgery (en) |
Medical treatment (en) | |
Magani | benzocaine (en) , cortisol (en) , phenylephrine (en) , pramoxine (en) da Euphorbia prostrata (en) |
Identifier (en) | |
ICD-10-CM | K64 |
ICD-9-CM | 455 da 455.8 |
ICD-10 | K64 |
DiseasesDB | 10036 |
MedlinePlus | 000292 |
eMedicine | 000292 |
MeSH | D006484 |
Disease Ontology ID | DOID:9746 |
Yayin da har yanzu ba a san ainihin abin da ke haifar da basur ba, ana kyautata zaton akwai wasu abubuwa da ke kara matsi a ciki.[5] Wannan na iya hadawa da makarkashiya, gudawa da zama a bayan gida na dogon lokaci.[6] Basir kuma ya fi yawa a lokacin daukar ciki.[6] Ana yin bincike ta hanyar kallon yankin.[6] Mutane da yawa suna yin kuskuren kiran duk wata alama da ke faruwa a kusa da yankin dubura a matsayin "basur" kuma ya kamata a kawar da manyan abubuwan da ke haifar da alamun.[3] Colonoscopy ko sigmoidoscopy yana da ma'ana don tabbatar da ganewar asali kuma ya fitar da wasu dalilai masu tsanani.[7]
Sau da yawa, ba a bukatar takamaiman magani.[8] Matakan farko sun kunshi kara yawan kwayar fiber, ruwan sha don kula da ruwa, NSAIDs don taimakawa tare da ciwo, da hutawa.[9] Ana iya amfani da kirim din magani zuwa yankin, amma tasirin su ba shi da tasiri ta hanyar shaida.[8] Ana iya yin wasu kananan hanyoyi idan alamun sun kasance masu tsanani ko kuma ba su inganta tare da kulawa na mazan jiya ba.[10] An keɓance aikin tiyata ga waɗanda suka kasa haɓaka bin waɗannan matakan.[10]
Kusan kashi 50 zuwa 66% na mutane suna fama da matsalar basur a wani lokaci a rayuwarsu.[9][6] Maza da mata duka suna shafar kusan mitar daidai gwargwado.[9] Ciwon basir ya fi shafar mutane masu shekaru tsakanin 45 zuwa 65 shekaru,[11] kuma ya fi yawa a tsakanin masu hannu da shuni.[5] Sakamakon yawanci yana da kyau.[6][8] Na farko da aka ambata cutar ta fito ne daga papyrus na Masar na 1700 KZ.[12]