Revolución Industrial
período histórico comprendido entre a segunda metade do século XVIII e principios do XIX / From Wikipedia, the free encyclopedia
A revolución industrial[n. 1] foi un período de transición global da economía humana cara a procesos de fabricación máis eficientes e estables que sucedeu á revolución agrícola, e que se iniciou na segunda metade do século XVIII no Reino de Gran Bretaña, que se estendeu unhas décadas despois a gran parte da Europa occidental e a América anglosaxoa, e que concluíu entre 1820 e 1840. [1] Esta transición incluíu o paso de métodos de produción manual a métodos mecanizados; novos procesos de produción de ferro e de fabricación de produtos químicos, e, o uso crecente de enerxía hidráulica e enerxía de vapor; o desenvolvemento de máquinas ferramenta; e o auxe do sistema de fábricas mecanizadas. A produción aumentou enormemente, e o resultado foi un aumento sen precedentes da poboación e da taxa de crecemento demográfico. A industria téxtil foi a primeira en utilizar métodos modernos de produción,[2]:40 feito polo que o téxtil converteuse na industria dominante en termos de emprego, valor da produción e capital investido.
A nivel estrutural, a revolución industrial expuxo á sociedade a chamada cuestión social, esixindo novas ideas para xestionar grandes grupos de individuos. A crecente pobreza, por unha banda, e o aumento da poboación e da riqueza materialista, por outro, provocaron tensións entre os máis ricos e os máis pobres da sociedade.[3] Estas tensións apagábanse ás veces violentamente[4] e deu lugar a ideas filosóficas como o socialismo, o comunismo e o anarquismo.
A revolución industrial comezou en Gran Bretaña, e moitas das innovacións tecnolóxicas e arquitectónicas foron de orixe británica.[5][6] A mediados do século XVIII, Gran Bretaña era a primeira nación comercial do mundo,[7] controlando un imperio comercial global con colonias en América do Norte e o Caribe. Gran Bretaña tiña unha importante hexemonía militar e política no subcontinente indio; en particular coa protoindustrializada Bengala mogol, a través das actividades da Compañía das Indias Orientais. [8][9][10][11] O desenvolvemento do comercio e o auxe das empresas foron algunhas das principais causas da revolución industrial.[2]:15[n. 2]
A revolución industrial marcou un punto de inflexión na historia. Só comparable á adopción da agricultura pola humanidade no que respecta ao avance material,[13] a revolución industrial influíu dalgún modo en case todos os aspectos da vida cotiá. En particular, a renda media e a poboación empezaron a rexistrar un crecemento sostido sen precedentes. Algúns economistas afirmaron que o efecto máis importante da revolución industrial en xeral foi que o nivel de vida da poboación do mundo occidental empezou a aumentar de forma constante por primeira vez na historia, aínda que outros afirmaron que non empezou a mellorar de forma significativa ata finais do século XIX ou principios do século XX.[14][15][16] O PIB per cápita era en xeral estable antes da revolución industrial e a aparición da economía capitalista moderna,[17] mentres que a revolución industrial iniciou unha era de crecemento económico per cápita nas economías capitalistas.[18] Os historiadores económicos están de acordo en que o inicio da revolución industrial é o acontecemento máis importante da historia da humanidade desde a domesticación dos animais e plantas.[19]
O comezo e o final exactos da revolución industrial seguen sendo obxecto de debate entre os historiadores, do mesmo xeito que o ritmo dos cambios económicos e sociais.[20][21][22][23] Eric Hobsbawm sostiña que a revolución industrial comezou en Gran Bretaña na década de 1780 e non se deixou sentir plenamente ata as décadas de 1830 ou 1840,[20] mentres que T. S. Ashton sostivo que ocorreu aproximadamente entre 1760 e 1830.[21] A rápida industrialización comezou en Gran Bretaña coa hilatura téxtil mecanizada na década de 1780,[24] con altas taxas de crecemento da enerxía de vapor e da produción de ferro a partir de 1800. A produción téxtil mecanizada estendeuse de Gran Bretaña a Europa continental e os Estados Unidos a principios do século XIX, xurdindo importantes centros téxtiles, de ferro e carbón en Bélxica e os Estados Unidos e, máis tarde, téxtiles en Francia.[2]
Entre finais da década de 1830 e principios da de 1840 produciuse unha recesión económica cando a adopción das primeiras innovacións da revolución industrial, como a fiadura e o tecido mecanizados, retardouse e os seus mercados maduraron. As innovacións desenvolvéronse a finais do período, como a crecente adopción de locomotoras, barcos de vapor e buques de vapor, e a fundición de ferro por chorro quente. Novas tecnoloxías como o telégrafo eléctrico, amplamente introducido nas décadas de 1840 e 1850, non foron o suficientemente potentes como para impulsar altas taxas de crecemento. O rápido crecemento económico comezou a producirse despois de 1870, xurdindo dun novo grupo de innovacións no que se chamou a segunda revolución industrial. Estas innovacións incluían novos procesos de fabricación de aceiros, produción en masa, cadeas de montaxes, redes eléctricas, a fabricación a grande escala de máquinas-ferramenta e o uso de maquinaria cada vez máis avanzada en fábricas movidas por vapor.[2][25][26][27]
A primeira Revolución Industrial, tamén coñecida como Revolución Científico Tecnolóxica (RCT), xestouse durante cerca de 300 anos, pero a súa expresión tecnolóxica deuse na revolución industrial e os seus efectos prolónganse ata 1780.
Varias foron as circunstancias económico-sociais asociadas a esta primeira RCT: A descomposición da sociedade feudal, o desenvolvemento do capital comercial, o desenvolvemento das relacións comerciais marítimas, o impulso da industria pesada (mineira e metalúrxica), revolución agrícola (grazas á industria química: fertilizantes...) e desenvolvemento da industria química. O cambio iniciouse en Inglaterra por dúas razóns fundamentais, primeiro polo amoreamento de capital como consecuencia do gran desenvolvemento do comercio favorecido polo seu imperio colonial e segundo por ser en Inglaterra onde se inventaron unha serie de máquinas capaces de producir máis rapidamente cós artesáns, o cal permitía a redución de custos e fornecer a demanda máis rapidamente. Ademais existía unha man de obra barata e abundante xa que as terras comunais, fundamentais para a supervivencia dos campesiños pobres, estaban pasando a mans privadas. A industrialización supuxo o nacemento dunha nova clase social, o proletariado que xorde en condicións de pobreza e explotación absoluta.
Esta primeira RCT caracterizouse por un cambio nos instrumentos de traballo de tipo artesanal pola máquina de vapor, movida pola enerxía do carbón. A máquina esixe individuos máis cualificados, produce unha redución no número de persoas empregadas, guindando de maneira incesante masas de obreiros dun ramo da produción a outra, especialmente do campo á cidade.
A Revolución Industrial xerou tamén un alargamento dos mercados estranxeiros e unha nova División Internacional do Traballo (DIT). Os novos mercados conquistáronse mediante o abaratamento dos produtos feitos coa máquina, polos novos sistemas de transporte e a apertura de vías de comunicación, así como mediante unha política expansionista. Entre 1830 e 1880, as principais guerras foron do tipo colonialista, na India, China, Turquía, Sudán, Persia, Afganistán, Rusia Oriental e México.
Un dos principios fundamentais da industria moderna é que nunca considera os procesos de produción como definitivos ou acabados. A súa base técnico-científica é revolucionaria, xerando así, o problema da obsolescencia tecnolóxica en períodos cada vez máis breves. Dende esta perspectiva pode afirmarse que tódalas formas de produción anteriores á industria moderna (artesanía e manufactura) foron esencialmente conservadoras. Así a todo, esta característica de obsolescencia e innovación non se circunscribe á ciencia e a tecnoloxía, senón que debe ampliarse a toda a estrutura económica das sociedades modernas. Neste contexto a innovación é, por definición, negación, destrución, cambio, a transformación é a esencia permanente da modernidade.