Poeta New Yorken
From Wikipedia, the free encyclopedia
Poeta New Yorken (gaztelaniaz: Poeta en Nueva York) Federico García Lorcak 1929 eta 1930 artean idatzitako poema-liburu baten izenburua da, Columbiako Unibertsitatean (New York) egin zuen egonaldian, baita Kubara egin zuen hurrengo bidaian ere.
Poeta New Yorken | |
---|---|
Jatorria | |
Egilea(k) | Federico García Lorca |
Argitaratze-data | 1936 |
Izenburua | Poeta en Nueva York |
Jatorrizko herrialdea | Espainia |
Ekoizpen lekua | Espainia eta Kolonbia |
Ezaugarriak | |
Genero artistikoa | olerkigintza |
Hizkuntza | gaztelania |
García Lorcak Espainia utzi zuen 1929an Kuban eta New Yorken hitzaldi batzuk emateko. Hala ere, bidaiaren arrazoia, beharbada, airez aldatzeko aitzakia bat izan zen, inguratzen zuen eta estutzen zuen girotik ihes egiteko: porrot sentimental baten eta sexualitateagatik sentitzen zuen barne dilema baten ondorioz, Lorcak, garai hartan, depresio sakon bat jasan zuen. New Yorken bizi izan zen 1929ko ekainaren 25etik 1930eko martxoaren 4ra, orduan Kubara abiatu eta hiru hilabetez bertan bizi izan zelarik[1].
Lorcari zirrara sakona eragin zion Ipar Amerikako gizarteak, eta egonaldiaren hasieratik kapitalismoarekiko eta gizarte modernoaren industrializazioarekiko ezinikusi sakona sentitu zuen, gutxiengo beltzari emandako tratua gaitzetsiz. Poeta New Yorken izugarrikeria oihu bat izan zen Lorcarentzat, bidegabekeria eta diskriminazioaren aurkako salaketa, gizarte modernoaren deshumanizazioaren eta gizakiaren alienazioaren aurkakoa, eta aldi berean askatasuna eta justizia, maitasuna eta edertasuna nagusi izango ziren giza dimentsio berri bat aldarrikatzen zuen[2]. Kritika poetikoa, gizadiaren historian aldaketa ekonomiko eta sozial paregabeak izan diren une honetan. Horrek hausnarketa ezkor sakona egiten du, eta modernismoaren eta aro teknologiko berriaren arteko lotura bihurtzen du. Ez dira poema errazak ulertzeko, batez ere erabiltzen dituen elementu surrealistak eta baliabide ameslarien ondorioz[3].
Liburuaren euskarazko itzulpena Juan Luis Zabala idazleak prestatu zuen 2003an, eta Erein argitaletxearekin kaleratu zen. Armiarma proiektuaren 'Euskarari ekarriak' atalean dago sarean[4].