Дүшәнбе (ҡала)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Дүшәнбе (таж. Душанбе) — Тажикстандың баш ҡалаһы, республика әһәмиәтендәге ҡала, илдең иң эре фәнни-мәҙәни, сәйәси, иҡтисади, сәнәғәт һәм административ үҙәге. Дүшәнбе ҡалаһында илдең юғары дәүләт власы органдары һәм Президент һарайында Тажикстан Республикаһы Президенты резиденцияһы урынлашҡан. 2016 йылдың 1 ғинуарына ҡала халҡы 802,7 мең кеше тәшкил итә, бөтә Дүшәмбе агломерацияһы — 1485,1 мең кеше.
Ҡала | |||
Дүшәнбе таж. Душанбе | |||
| |||
Ил |
ТажикстанТажикстан | ||
---|---|---|---|
Координаталар | |||
Эске бүленеш |
4 район (Исмоили Сомони, Сино, Шохмансур, Фирдавси) | ||
Ҡала рәйесе |
Махмадсаид Убайдуллоев | ||
Нигеҙләнгән | |||
Беренсе мәртәбә телгә алынған |
1676 | ||
Элекке исеме |
Дүшәнбе (1924—1929), | ||
Ҡала с | |||
Майҙаны |
127.4 км² | ||
Бейеклеге |
706 м | ||
Халҡы |
▲863 400 кеше (2020) | ||
Тығыҙлығы |
6 316,5 кеше/км² | ||
Агломерация |
▲ 1 485 100 (2016) | ||
Милли состав |
тажиктар, үзбәктәр, урыҫтар һәм башҡалар | ||
Конфессиональ составы |
башлыса мосолмандар, христиандар | ||
Этнохороним |
душанби́нцы, душанби́нец, душанби́нка[1] | ||
Сәғәт бүлкәте |
UTC+5 | ||
Телефон коды |
+992 37 | ||
Почта индексы |
734000 | ||
Һанлы танытмалар | |||
Автомобиль коды |
СБ, ДБ (1959—1991) | ||
Рәсми сайт | |||
1996 йылдан Дүшәнбе ҡалаһының рәйесе Махмадсаид Убайдуллоев була, ул шулай уҡ Тажикстан Юғары Йыйылышы Милли Совет рәйесе лә. Тажиктар яратҡан ҡала «Донъя ҡалаһы» премияһы менән наградланған. Был турала Дүшәмбе мэры һәм «Ебәк юлы» Фонды башлығы осрашыуынан һуң билдәле була. Был премия Тажикстан баш ҡалаһында ойошторолған «Ебәк юлы ынйыһы» девизы аҫтында үткән «Рәссамдар тыныслыҡ хаҡына» халыҡ-ара күргәҙмәһенә ярашлы тапшырыла. Ҙур кимәлдә үткән күргәҙмәлә Тажикстан Республикаһы президенты Эмомали Рахмон да ҡатнаша. Күргәҙмә барышында Дүшәнбе ҡалаһы мэры менән ошо күргәҙмәне ойошторған «Ебәк юлы» Фонды башлығы Шао Чанчундың осрашыуы була. Ошо сарала Дүшәнбе ҡалаһына «Донъя ҡалаһы» премияһы тапшырылыуы тураһында хәбәр ителә. Шулай уҡ Рим, Афина, Ашҡабад, Баҡы һәм Ҡырғыҙстандың баш ҡалаһы Бишкәк тә ошо премияға лайыҡ була. Тажикстан Республикаһының баш ҡалаһы икенсе тапҡырға «Донъя ҡалаһы» була.
Был Дүшәнбенең тәүге премияһы булмай, теүәл 12 йыл элек уға ЮНЕСКО ҡарары менән ошо уҡ премия бирелә. Премия донъя ҡиммәттәрен һәм толерантлыҡты нығытыуға индергән өлөш өсөн тапшырыла.