Vacuna
From Wikipedia, the free encyclopedia
Una vacuna ye un preparau anticheno de microorganismos completos (vivos u muertos) u de beluna d'as suyas proteínas u toxinas que s'utiliza pa la prevención u reducción de malautías en animals y humans. O termin vacuna proviene d'o latín variola vaccinia, adaptau de vaccinus, d'o latín vacca (vaca).[1], termin creyau por Edward Jenner pa denotar a la picueta bovina. Lo emplegó en 1798 en a suya obra Una investigación sobre as causas y os efectos d'as variolae vaccinae (picueta bovina), en a que describió l'efecto protector d'a picueta bovina contra a picueta humana.[2]
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
A definición que da a OMS pa vacuna ye "cualsiquier preparación destinada a creyar immunidat contra una malautía estimulando a producción d'anticuerpos. Puet tractar-se, por eixemplo, d'una suspensión de microorganismos muertos u atenuaus, u de productos u derivaus de microorganismos. O metodo mas habitual pa administrar as vacunas ye a inchección, encara que belunas s'administran con un vaporizador nasal u oral".[3]
Ista preparación, una vegada ficada en l'organismo, induce una respuesta immune especifica contra o microorganismo patocheno inchectau. L'obchectivo ye creyar, como consecuencia d'ista respuesta d'esfensa, una cierta memoria immunitaria.[4]
Una vegada s'administra la vacuna, tien lugar o proceso siguient adintro de l'organismo:
- Activación d'as celulas presentadoras d'antichenos pa encetar o procesamiento antichenico.
- Activación de limfocitos T (immunidat celular) y B (immunidat humoral) con a formación d'una gran cantidat de celulas de memoria.
- Reconoiximiento de multiples epitopos por parti d'os limfocitos T.
- Persistencia d'os antichenos a os teixius limfoides, a on os limfocitos B de memoria continan producindo anticuerpos a o largo d'o tiempo.[5]
A vacuna ideyal habría d'estar: .[6]
- De fácil administración.
- De fácil conservación.
- Que induchese una respuesta larga y duradera debant d'un gran numero d'achents infecciosos.
- Que no afectase a os anticuerpos maternals.
- Que no enchendrase animals portadors.
- Que permitese discriminar entre vacunaus y infectaus.