甲鯰科(又译作吸甲鯰科、骨甲鯰科;學名:Loricariidae),是輻鰭魚綱鯰形目的中最大的一科,其中大多为原产于南美的淡水鱼。在觀賞魚市場稱之為「異型」的魚種皆屬於這一科,主要分布在勾鯰亞科、下口鯰亞科及甲鯰亞科。
- 大棘甲鯰 Acanthicus adonis Isbrücker & Nijssen, 1988
- 棘甲鯰 Acanthicus hystrix Spix & Agassiz, 1829
- Araichthys loro Zawadzki, Bifi & Mariotto, 2016[3]
- 亞馬遜河德凱鯰 Dekeyseria amazonica Rapp Py-Daniel, 1985
- 短尾德凱鯰 Dekeyseria brachyura (Kner, 1854)
- 雪德凱鯰 Dekeyseria niveata (La Monte, 1929)
- 鏽色德凱鯰 Dekeyseria picta (Kner, 1854)
- Cordylancistrus pijao Provenzano & Villa-Navarro, 2017[4]
- 美麗德凱鯰 Dekeyseria pulchra (Steindachner, 1915)
- 鏟吻德凱鯰 Dekeyseria scaphirhyncha (Kner, 1854)
- 阿特拉托河長龜鯰 Dolichancistrus atratoensis (Dahl, 1960)
- 卡氏長龜鯰 Dolichancistrus carnegiei (Eigenmann, 1916)
- 委內瑞拉長龜鯰 Dolichancistrus cobrensis (Schultz, 1944)
- 菲氏長龜鯰 Dolichancistrus fuesslii (Steindachner, 1911)
- 小鰭長龜鯰 Dolichancistrus pediculatus (Eigenmann, 1918)
- 多毛長龜鯰 Dolichancistrus setosus (Boulenger, 1887)
- 大眼甲鉤鯰 Etsaputu relictum Lujan, Armbruster & Rengifo, 2011
- 纓艷甲鯰 Exastilithoxus fimbriatus (Steindachner, 1915)
- 霍氏艷甲鯰 Exastilithoxus hoedemani Isbrücker & Nijssen, 1985
- 三角棘身鈎鯰 Hopliancistrus tricornis Isbrücker & Nijssen, 1989
- 高加索毛鈎鯰 Lasiancistrus caucanus
- 波多黎各毛鈎鯰 Lasiancistrus guacharote
- 異棘毛鈎鯰 Lasiancistrus heteracanthus
- 加瑪毛鈎鯰 Lasiancistrus saetiger
- 舍氏毛鈎鯰 Lasiancistrus schomburgkii
- 觸手毛鈎鯰 Lasiancistrus tentaculatus
- 乳色兔甲鯰 Leporacanthicus galaxias
- 異牙兔甲鯰 Leporacanthicus heterodon
- 喬氏兔甲鯰 Leporacanthicus joselimai
- 哥倫比亞兔甲鯰 Leporacanthicus triactis
- 卡氏滑鰭鯰 Lipopterichthys carrioni Norman, 1935
- 布氏石鈎鯰 Lithoxus boujardi
- 博氏石鈎鯰 Lithoxus bovallii
- 賈氏石鈎鯰 Lithoxus jantjae
- 南美石鈎鯰 Lithoxus lithoides
- 蒼斑石鈎鯰 Lithoxus pallidimaculatus
- 普氏石鈎鯰 Lithoxus planquettei
- 斯氏石鈎鯰 Lithoxus stocki
- 蘇里南石鈎鯰 Lithoxus surinamensis
- 秘魯硬皮鉤鯰 Loraxichthys lexa Salcedo, 2013
- 巴爾氏大鈎鯰 Megalancistrus barrae
- 巴拉拿大鈎鯰 Megalancistrus parananus
- 範氏細棘鉤鯰 Micracanthicus vandragti Lujan & Armbruster, 2011[5]
- 短壯尼布鯰 Neblinichthys brevibracchium
- 棘鼻尼布鯰 Neblinichthys echinasus
- 刷齒尼布鯰 Neblinichthys peniculatus
- 多鱗尼布鯰 Neblinichthys pilosus
- 南美尼布鯰 Neblinichthys roraima
- 雅氏尼布鯰 Neblinichthys yaravi
- 斑紋寡鈎鯰 Oligancistrus punctatissimus (Steindachner, 1881)
本屬魚種俗名皆有「皇冠豹」之後綴。
- 安布拉氏巴拉圭鯰 Panaque armbrusteri
- 喜淵巴拉圭鯰 Panaque bathyphilus
- 旋齒巴拉圭鯰 Panaque cochliodon
- 黑線巴拉圭鯰 Panaque nigrolineatus
- Panaque nigrolineatus laurafabianae Ortega-Lara & Lujan, 2020[6]
- 謝弗氏巴拉圭鯰 Panaque schaeferi
- 藍眼巴拉圭鯰 Panaqua suttonorum
- 甲鱗巴拉圭鯰 Panaqua titan
- 橘色副鈎鯰 Parancistrus aurantiacus
- 裸腹副鈎鯰 Parancistrus nudiventris
- 炭色擬石鈎鯰 Pseudolithoxus anthrax
- 南美擬石鈎鯰 Pseudolithoxus dumus
- 黃橫帶擬石鈎鯰 Pseudolithoxus kelsorum
- Pseudolithoxus kinja Bifi, de Oliveira, Rapp Py-Daniel & Collins, 2018 [7]
- 尼氏擬石鈎鯰 Pseudolithoxus nicoi
- 虎斑擬石鈎鯰 Pseudolithoxus tigris
- 金色銼鉤甲鯰 Scobinancistrus aureatus
- Scobinancistrus raonii Chaves, de Oliveira, Gonçalves, Sousa & Rapp Py-Daniel, 2023[8]
- 巴西銼鉤甲鯰 Scobinancistrus pariolispos
- 斯氏索羅蒙鯰 Soromonichthys stearleyi Lujan & Armbruster, 2011
- 無斑似鼠甲鯰 Spectracanthicus immaculatus
- Spectracanthicus javae Chamon, Pereira, Mendonca & Akama, 2018[9]
- 巴西似鼠甲鯰 Spectracanthicus murinus
- 托坎廷斯河似鼠甲鯰 Spectracanthicus tocantinensis
- 祖氏似鼠甲鯰 Spectracanthicus zuanoni
- 鰻尾三角下口鯰 Delturus angulicauda
- 巴西三角下口鯰 Delturus brevis
- 龍首三角下口鯰 Delturus carinotus
- 駝背三角下口鯰 Delturus parahybae
- 鮈形半下口鯰 Hemipsilichthys gobio
- 巴西半下口鯰 Hemipsilichthys nimius
- 乳突半下口鯰 Hemipsilichthys papillatus
- 哥倫比亞蜓狀鯰 Acestridium discus
- 南美蜓狀鯰 Acestridium dichromum
- 盤蜓狀鯰 Acestridium discus
- 裸腹蜓狀鯰 Acestridium gymnogaster
- 馬丁蜓狀鯰 Acestridium martini
- 楯蜓狀鯰 Acestridium scutatum
- 砂棲蜓狀鯰 Acestridium triplax
- Curculionichthys coxipone Roxo, Silva, Ochoa & Oliveira, 2015
- Curculionichthys hera Gamarra, Calegari & Reis, 2019
- Curculionichthys insperatus (Britski & Garavello, 2003)
- Curculionichthys itaim Roxo, Dias, Silva & Oliveira, 2017
- Curculionichthys jumaorum (Dias, Silva, Oliveira & Roxo, 2018)
- Curculionichthys karipuna Silva, Roxo, Melo & Oliveira, 2016[10]
- Curculionichthys luteofrenatus (Britski & Garavello, 2007)
- Curculionichthys monolechis de Morais, Gamarra & Reis, 2024[11]
- Curculionichthys oliveirai (Roxo, Zawadzki & Troy, 2014)
- Curculionichthys paresi (Roxo, Zawadzki & Troy, 2014)
- Curculionichthys piracanjuba (Martins & Langeani, 2012)
- Curculionichthys sabaji Roxo, Silva, Ochoa & Oliveira, 2015
- Curculionichthys sagarana Roxo, Silva, Ochoa & Oliveira, 2015
- Curculionichthys scaius Calegari, Gamarra & Reis, 2018[12]
- Curculionichthys tukana Roxo, Dias, Silva & Oliveira, 2017
- 巴西裸甲鯰 Gymnotocinclus anosteos Carvalho, Lehmann A. & Reis, 2008
- Gymnotocinclus canoeiro Roxo, Silva, Ochoa & Zawadzki, 2017[13]
- 細尾小美腹鯰 Microlepidogaster arachas
- 巴西小美腹鯰 Microlepidogaster bourguyi
- 瘦身小美腹鯰 Microlepidogaster dimorpha
- 長項小美腹鯰 Microlepidogaster longicolla
- 大孔小美腹鯰 Microlepidogaster perforatus
- 弗氏神女鯰 Niobichthys ferrarisi
- 雙棲耳盾鯰 Otothyropsis biamnicus
- 巴西耳盾鯰 Otothyropsis marapoama
- 光刺耳盾鯰 Otothyropsis piribebuy
- 密齒耳盾鯰 Otothyropsis polyodon
- 巴西彎牙甲鯰 Plesioptopoma curvidens
- 秀美擬幽鯰 Pseudotocinclus juquiae
- 副駝背擬幽鯰 Pseudotocinclus parahybae
- 巴西擬幽鯰 Pseudotocinclus tietensis
- 熱內擬盾甲鯰 Pseudotothyris janeirensis
- 鈍頭擬盾甲鯰 Pseudotothyris obtusa
- 喜砂筆甲鯰 Aphanotorulus ammophilus Armbruster & Page, 1996
- Aphanotorulus rubrocauda Oliveira, Py-Daniel & Zawadzki, 2017 [14]
- 單氏筆甲鯰 Aphanotorulus unicolor (Steindachner, 1908)
- 安氏盔甲鯰 Corymbophanes andersoni
- 凱氏盔甲鯰 Corymbophanes kaiei
- Isorineloricaria acuarius Ray & Armbruster, 2016[15]
- 強棘等銼甲鯰 Isorineloricaria spinosissima (Steindachner, 1880),其基异名为:Plecostomus spinosissimus Steindachner, 1880
- 細鈎甲鯰 Leptoancistrus canensis (Meek & Hildebrand, 1913)
- 科爾多瓦細鈎甲鯰 Leptoancistrus cordobensis Dahl, 1964
- 暗色鬚蓋鯰 Pogonopoma obscurum Quevedo & Reis, 2002
- 駝背鬚蓋鯰 Pogonopoma parahybae (Steindachner, 1877)
- 南美鬚蓋鯰 Pogonopoma wertheimeri (Steindachner, 1867)
- 頰鬚擬銼鱗鯰 Pseudorinelepis genibarbis (Valenciennes, 1840)
- 委內瑞拉石星鯰 Lithogenes valencia
- 絨毛石星鯰 Lithogenes villosus
- 石星鯰 Lithogenes wahari
- 康氏偽甲鯰 Apistoloricaria condei
- 拉氏偽甲鯰 Apistoloricaria laani
- 光吻偽甲鯰 Apistoloricaria listrorhinos
- 小眼偽甲鯰 Apistoloricaria ommation
- 繁齒甲鯰 Aposturisoma myriodon Isbrücker, Britski, Nijssen & Ortega, 1983[16]
- 阿根廷突牙甲鯰 Brochiloricaria chauliodon
- 大突牙甲鯰 Brochiloricaria macrodon
- 玻利維亞穗甲鯰 Crossoloricaria bahuaja
- 大頭穗甲鯰 Crossoloricaria cephalaspis
- 雷氏穗甲鯰 Crossoloricaria rhami
- 巴拿馬穗甲鯰 Crossoloricaria variegata
- 委內瑞拉穗甲鯰 Crossoloricaria venezuelae
- 斑紋梳甲鯰 Cteniloricaria maculata
- 厄斯特河梳甲鯰 Cteniloricaria napova
- 蘇里南梳甲鯰 Cteniloricaria platystoma
- 巴拿馬髯甲鯰 Dasyloricaria capetensis
- 長絲髯甲鯰 Dasyloricaria filamentosa
- 寬尾髯甲鯰 Dasyloricaria latiura
- 半裸髯甲鯰 Dasyloricaria seminuda
- 圖伊拉髯甲鯰 Dasyloricaria tuyrensis
- 岩棲方氏甲鯰 Fonchiiichthys rupestris (Schultz, 1944)
- 棘尾方氏甲鯰 Fonchiiichthys uracanthus (Kner, 1863)
- 矮齒方奇氏甲鯰 Fonchiiloricaria nanodon Rodriguez, Ortega & Covain, 2011
- 諾氏叉牙甲鯰 Furcodontichthys novaesi
- 鱘形半齒甲鯰 Hemiodontichthys acipenserinus
- 灰銼體鯰 Limatulichthys griseus (Eigenmann, 1909),基异名为Loricaria griseus Eigenmann, 1909
- Limatulichthys nasarcus Londoño-Burbano, Lefebvre & Lujan, 2014[17]
- 蘇里南後甲鯰 Metaloricaria nijseni
- 少齒後甲鯰 Metaloricaria paucidens
- 奇異若甲鯰 Paraloricaria agastor
- 似康氏若甲鯰 Paraloricaria commersonoides
- 南美若甲鯰 Paraloricaria vetula
- 隱齒平甲鯰 Planiloricaria cryptodon
- 灰體原甲鯰 Proloricaria prolixa
- 光滑擬甲鯰 Pseudoloricaria laeviuscula
- 小眼鱘體鯰 Pterosturisoma microps
- 梅氏箱甲鯰 Pyxiloricaria menezesi
- 大唇柔甲鯰 Rhadinoloricaria macromystax (Günther, 1869)[18]
- Rhadinoloricaria papillosa Crispim-Rodrigues, Bernt, Waltz, Silva, Benine, Oliveira, Covain & Roxo, 2023[19]
- 哥倫比亞鱘甲鯰 Sturisomatichthys caquetae
- 巴拿馬鱘甲鯰 Sturisomatichthys citurensis
- Sturisomatichthys guaitipan Londoño-Burbano & Reis, 2019[20]
- 萊頓氏鱘甲鯰 Sturisomatichthys leightoni
- 太蒙那鱘甲鯰 Sturisomatichthys tamanae
- 巴西伊斯甲鯰 Isbrueckerichthys alipionis
- 裸露伊斯甲鯰 Isbrueckerichthys calvus
- 達氏伊斯甲鯰 Isbrueckerichthys duseni
- 南美伊斯甲鯰 Isbrueckerichthys epakmos
- 礫棲伊斯甲鯰 Isbrueckerichthys saxicola
- 貪食新吸口鯰 Neoplecostomus bandeirante
- 博圖卡圖新吸口鯰 Neoplecostomus botucatu
- 魅形新吸口鯰 Neoplecostomus corumba
- 巴西新吸口鯰 Neoplecostomus espiritosantensis
- 南美新吸口鯰 Neoplecostomus franciscoensis
- 圭亞那新吸口鯰 Neoplecostomus granosus
- 蘭格氏新吸口鯰 Neoplecostomus langeanii
- 小眼新吸口鯰 Neoplecostomus microps
- 巴拉那新吸口鯰 Neoplecostomus paranensis
- 里貝拉新吸口鯰 Neoplecostomus ribeirensis
- 月形新吸口鯰 Neoplecostomus selenae
- 雜色新吸口鯰 Neoplecostomus variipictus
- 雅浦新吸口鯰 Neoplecostomus yapo
- 短吻銼頰鯰 Pareiorhina brachyrhyncha
- 巴西銼頰鯰 Pareiorhina carrancas
- 纖尾銼頰鯰 Pareiorhina cepta
- 突脊銼頰鯰 Pareiorhina hyptiorhachis
- 魯道夫銼頰鯰 Pareiorhina rudolphi
- Afrocascudo saharaensis Brito, Dutheil, Gueriau, Keith, Carnevale, Britto, Meunier, Khalloufi, King, de Amorim & Costa, 2024[21]
- Hirtella carinata Pereira, Zanata, Cetra & Reis, 2014[23]
- Microplecostomus forestii Silva, Roxo, Orrego & Oliveira, 2016 [24]
- 埃利氏倭甲鯰 Nannoplecostomus eleonorae Ribeiro, Lima & Pereira, 2012
- Yaluwak primus Lujan, Armbruster & Werneke
Ribeiro, A.C., Lima, F.C.T. & Pereira, E.H.L. (2012): A New Genus and Species of a Minute Suckermouth Armored Catfish (Siluriformes: Loricariidae) from the Rio Tocantins Drainage, Central Brazil: The Smallest Known Loricariid Catfish. Copeia, 2012 (4): 637-647.
Cláudio H. Zawadzki, A. G. Bifi & S. Mariotto. 2016. Araichthys loro, A New Genus and Species of Suckermouth Armored Catfish from the upper rio Tapajós basin, Brazil (Siluriformes: Loricariidae). Ichthyological Exploration of Freshwaters. 27(4); 361–372.
Francisco R. Provenzano and Francisco A. Villa-Navarro. 2017. A New Species of the Catfish Genus Cordylancistrus (Siluriformes, Loricariidae) from the Magdalena River, Tolima, Colombia. Zootaxa. 4294(5); 522–530. DOI: 10.11646/zootaxa.4294.5.2
Lujan, N. K.; Armbruster, J. W. (2011). Two new genera and species of Ancistrini (Siluriformes: Loricariidae) from the Western Guiana Shield. Copeia. 2011(2): 216-225.
Armando Ortega-Lara and Nathan K. Lujan. 2020. Panaque nigrolineatus laurafabianae, A New, Commercially exploited Subspecies of Ornamental Wood-eating Pleco (Loricariidae: Hypostominae) from the Guaviare River Basin in Colombia. Zootaxa. 4732(3); 393–408. DOI: 10.11646/zootaxa.4732.3.3
Rupert A. Collins, Alessandro G. Bifi, Renildo R. de Oliveira, Emanuell D. Ribeiro, Nathan K. Lujan, Lúcia H. Rapp Py-Daniel and Tomas Hrbek. 2018. Biogeography and Species Delimitation of the Rheophilic Suckermouth Catfish Genus Pseudolithoxus (Siluriformes: Loricariidae), with the Description of A New Species from the Brazilian Amazon. Systematics and Biodiversity. DOI: 10.1080/14772000.2018.1468362
Mateus S. Chaves, Renildo R. de Oliveira, Alany P. Gonçalves, Leandro M. Sousa and Lúcia H. Rapp Py-Daniel. 2023. A New Species of Armored Catfish of the Genus Scobinancistrus (Loricariidae: Hypostominae) from the Xingu River Basin, Brazil. Neotrop Ichthyol. 21(3):e230038. www.ni.bio.br/1982-0224-2023-0038 DOI: 10.1590/1982-0224-2023-0038
C. C. Chamon, T. N. A. Pereira, M. B. Mendonca and A. Akama. 2018. New Species of the Genus Spectracanthicus (Loricariidae, Hypostominae, Ancistrini) from the Rio Javaיs (Rio Araguaia Basin), with A Description of Gross Brain Morphology. Journal of Fish Biology. DOI: 10.1111/jfb.13526
Gabriel S. C. Silva, Fábio F. Roxo, Bruno F. Melo and Claudio Oliveira. 2016. New Species of Curculionichthys (Siluriformes: Loricariidae) from the eastern Guiana Shield. Zootaxa. 4175(3); 281–291. DOI: 10.11646/zootaxa.4175.3.7
Andressa de Morais, Suelen P. Gamarra, Roberto E. Reis. 2024. A New Species of Curculionichthys (Siluriformes: Loricariidae) from the Saramacca and Marowijne River Basins, Suriname and French Guiana. Ichthyology & Herpetology. 112(1):60-68. DOI: 10.1643/i2023051
Bárbara B. Calegari, Suelen P. Gamarra, and Roberto E. Reis. 2018. A New Species of Curculionichthys (Siluriformes: Hypoptopomatinae) from the Western Border of the Brazilian Shield, Madeira River Basin, Brazil. Copeia. 106(4); 663-670. DOI: 10.1643/CI-18-133
Fábio F. Roxo, Gabriel S. C. Silva, Luz E. Ochoa and Cláudio H. Zawadzki. 2017. Description of A New Species of Gymnotocinclus from the rio Tocantins Basin with Phylogenetic Analysis of the Subfamily Hypoptopomatinae (Siluriformes: Loricariidae). Zootaxa. 4268(3); 337–359. DOI: 10.11646/zootaxa.4268.3.2
Andreza S. Oliveira, Lúcia Rapp Py-Daniel and Cláudio H. Zawadzki. 2017. A New Species of Aphanotorulus (Siluriformes: Loricariidae) from the rio Aripuanã basin, Brazil. Neotropical Ichthyology. 15(1); e160034. DOI: 10.1590/1982-0224-20160034.
C.K. Ray and J.W. Armbruster. 2016. The Genera Isorineloricaria and Aphanotorulus (Siluriformes: Loricariidae) with Description of A New Species. Zootaxa. 4072(5): 501–539. DOI: 10.11646/zootaxa.4072.5.1
Isbrücker, I. J. H.; Britski, H. A.; Nijssen, H.; Ortega, H. (1983). Aposturisoma myriodon, une espèce et un genre nouveaux de Poisson-Chat cuirassé, tribu Farlowellini Fowler, 1958 du Bassin du Rio Ucayali, Pérou (Pisces, Siluriformes, Loricariidae). Revue française d'Aquariologie Herpétologie. 10 (2): 33-42.
Londoño-Burbano, A., Lefebvre, S.L. & Lujan, N.K. 2014. A New Species of Limatulichthys Isbrücker & Nijssen (Loricariidae, Loricariinae) from the western Guiana Shield. Zootaxa. 3884(4): 360–370.
Francisco Provenzano-Rizzi and Ramiro Barriga-Salazar. 2020. New Finding of Rhadinoloricaria macromystax (Siluriformes: Loricariidae): Redescription of the Genus and Description of A New Species from Ecuador. Zootaxa. 4779(4); 485–500. DOI: 10.11646/zootaxa.4779.4.2
Jefferson L. Crispim-Rodrigues, Maxwell J. Bernt, Brandon T. Waltz, Gabriel S. C. Silva, Ricardo C. Benine, Claudio Oliveira, Raphaël Covain and Fábio F. Roxo. 2023. A New Species of Mailed Catfish of Genus Rhadinoloricaria (Siluriformes: Loricariidae: Loricariinae) from Rio Negro Basin, Brazil. Journal of Fish Biology. DOI: 10.1111/jfb.15402
Alejandro Londoño-Burbano and Roberto E. Reis. 2019. A Taxonomic Revision of Sturisomatichthys Isbrücker and Nijssen, 1979 (Loricariidae: Loricariinae), with Descriptions of Three New Species. Copeia. 107(4); 764-806. DOI: 10.1643/CI-19-226
Paulo M. Brito, Didier B. Dutheil, Pierre Gueriau, Philippe Keith, Giorgio Carnevale, Marcelo Britto, François J. Meunier, Bouziane Khalloufi, Andrew King, Pedro F. de Amorim and Wilson J.E.M. Costa. 2024. A Saharan Fossil and the Dawn of Neotropical Armoured Catfishes in Gondwana. Gondwana Research. In Press. DOI: 10.1016/j.gr.2024.04.008
Pereira, E. H. L.; Zanata, A.; Cetra, M.; Reis, R. E. (2014). A Remarkable Sexually Dimorphic New Genus and Species of Neoplecostomine Catfish (Siluriformes, Loricariidae) from a Coastal Drainage of Eastern Brazil. Copeia. 2014(4): 673-681.
Edson H. L. Pereira, Angela Zanata, Maurício Cetra, and Roberto E. Reis. 2014. A Remarkable Sexually Dimorphic New Genus and Species of Neoplecostomine Catfish (Siluriformes, Loricariidae) from a Coastal Drainage of Eastern Brazil. Copeia. 2014(4):673-681. DOI: 10.1643/CI-14-075
Gabriel S.C. Silva, Fábio F. Roxo, Luz E. Orrego and Claudio Oliveira. 2016. Description of A New Catfish Genus (Siluriformes, Loricariidae) from the Tocantins River Basin in central Brazil, with Comments on the Historical Zoogeography of the New Taxon. ZooKeys. 598: 129-157. DOI: 10.3897/zookeys.598.7400